เมืองหละปูน หรือ ลำพูน เป็นจังหวัดที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน รวมถึงมีวัดเก่าแก่คู่บ้านคู่เมือง สะท้อนให้เห็นถึงศิลปะโบราณแห่งเมืองหริภุญชัยได้เป็นอย่างดี
วันนี้ เราจะชวนทุกคนไปนั่งสามล้อ ทำบุญ ไหว้พระ 9 วัด ที่ จังหวัดลำพูน เพื่อกราบไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ และชมมรดกทางวัฒนธรรม ชมวัดในตัวเมืองส่วนใหญ่ จะเกี่ยวข้องกับ “พระนางจามเทวี” องค์กษัตริย์แห่งปฐมนครหริภุญไชย (ลำพูน) พระนางได้นำพุทธศาสนา ศิลปวัฒนธรรมมาเผยแพร่ในดินแดนล้านนาไทย สร้างความเจริญรุ่งเรือง ทั้งด้านการศาสนา และศิลปวัฒนธรรมมาจนถึงปัจจุบัน
ไหว้พระ 9 วัด เริ่มต้นกันที่ “อนุสาวรีย์พระนางจามเทวี” วัดแรกที่ได้เข้าไปไหว้ขอพร
วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร
ตั้งอยู่ที่ ตำบลในเมือง อำเภอเมืองพูน จังหวัดลำพูน เป็นวัดเก่าแก่ที่สร้างขึ้นตั้งแต่ปี 1651 ในสมัยพระเจ้าอาทิตยราช กษัตริย์ราชวงศ์จามเทวีวงศ์ องค์ที่ 32 แห่งอาณาจักรหริภุญชัย มีอายุยาวนานกว่า 900 ปี
วัดแห่งนี้เป็นที่ประดิษฐานของ พระธาตุหริภุญชัย พระธาตุประจำปีเกิดปีระกา ซึ่งบรรจุพระบรมเกศาธาตุ ขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไว้ในโกศทองคำ องค์เจดีย์พระธาตุนั้น สร้างด้วยศิลปะแบบล้านนาไทยแท้ มีลักษณะคล้ายคลึงกับ พระธาตุดอยสุเทพ ที่จังหวัดเชียงใหม่
วัดพระธาตุหริภุญชัย ยังขึ้นชื่อในเรื่องการจัดงาน “โคมแสนดวง” ที่จะประดับโคมล้านนาหลากสีอย่างสวยงาม ในช่วงวันลอยกระทงของทุกปี
วัดสันป่ายางหลวง
เดิมมีชื่อว่า วัดขอมลำโพง สร้างขึ้นตั้งแต่ปี 1074 เป็นที่ประดิษฐานพระอัฐิธาตุของพระสารีบุตร และ พระโมคคัลลานะ พระสาวกขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
ด้วยอายุที่ยาวนานกว่าพันปี ทำให้วัดสันป่ายางหลวง มีสถาปัตยกรรมที่รวมกันหลายยุคหลายสมัย และหลากหลายวัฒนธรรม แต่ที่โดดเด่นที่สุดก็คือ ศิลปะแบบหริภุญชัย อย่าง พระวิหารพระโขงเขียว หรือ พระวิหารพุทธรัตนมหานทีศรีหริภุญชัย ที่มีรูปแกะสลักปูนปั้นที่งดงาม ประดับตกแต่งทั้งด้านใน และด้านนอก ทำให้วัดแห่งนี้เป็นหนึ่งใน 5 วัดที่สวยที่สุดในประเทศไทย
วัดมหาวัน
วัดมหาวัน หรือ วัดมหาวันวนาราม วัดเก่าแก่ที่มีอายุ 1,300 ปี ซึ่งเคยเป็นพระอารามหลวงของพระนางจามเทวี แห่งนครหริภุญชัย ที่นี่เป็นที่ประดิษฐานของ เจดีย์วัดมหาวัน ซึ่งบรรจุ พระรอดลำพูน หนึ่งใน 5 พระเครื่องชุดเบญจภาคี ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุด
เชื่อกันว่า พระรอดองค์นี้มีความศักดิ์สิทธิ์เป็นอย่างมาก สามารถขจัดปัดเป่าสิ่งไม่ดี และคุ้มครองผู้ที่ไปกราบไหว้บูชา ให้แคล้วคลาดปลอดภัยจากอันตราย และความวิบัติต่าง ๆ มีเสน่ห์เมตตามหานิยม รวมถึงให้โชคให้ลาภอีกด้วย
วัดจามเทวี
วัดจามเทวี หรือ วัดกู่กุด เป็นอีกหนึ่งวัดเก่าแก่ที่มีความสำคัญต่อประวัติศาสตร์ของจังหวัดลำพูน เป็นวัดที่ พระเจ้ามหันตยศ และ พระเจ้าอนันตยศ พระราชโอรสของ พระนางจามเทวี โปรดให้สร้างขึ้นมา เพื่อถวายพระเพลิงให้แก่พระมารดา
ส่วนที่สำคัญที่ในสุดในวัดนี้ก็คือ พระเจดีย์จามเทวี เจดีย์ยุคแรก ๆ ในล้านนาไทย ซึ่งมีทรงเหลี่ยมแบบพระพุทธคยา ประเทศอินเดีย แต่ละด้านมีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปยืนปางประทานพร ด้านละ 15 องค์ รวมทั้งหมดเป็น 60 องค์
วัดมณียาราม กู่ระมัก
ชื่อเดิมว่า วัดกู่ละมัก ตั้งอยู่บนถนนสายลำพูน-ป่าซาง ห่างจากตัวเมืองลำพูนไปทางทิศใต้ประมาณ 4 กิโลเมตร ในปี 1206 พระนางจามเทวี ได้เสด็จขึ้นเรือจากเมืองละโว้ โดยที่พระนางได้ตั้งจิตอธิษฐานว่า หากลูกธนูไปตก ณ ที่แห่งใด จะให้สร้างองค์มหาเจดีย์ และวัด ในที่แห่งนั้น
พระเจดีย์ของวัด ได้ปรักหักพังไปตามกาลเวลา จนกระทั่งเมื่อปี 2475 ครูบาศรีวิชัยได้ทำการบูรณะ และสร้างครอบเจดีย์องค์เดิม ดังที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน
วัดช้างรอง
วัดช้างรอง หรือชื่อเดิมว่า วัดช้างร้อง มีอาคารเสนาสะที่สำคัญได้แก่ พระอุโบสถ สร้างเมื่อปี 2442 พระธาตุเจดีย์ สร้างเมื่อประมาณปี 2442
แต่เดิมนั้น เมื่อวัดสร้างเสร็จแล้ว ชาวบ้านได้ตั้งชื่อว่า วัดช้างร้อง แต่ชื่อวัดได้เพี้ยนไปจากเดิม จนกลายเป็น “วัดช้างรอง” ซึ่งอาจหมายถึงช้างทรง หรือช้างพระที่นั่งของพระนางจามเทวีที่มาแผดเสียงร้อง เวลาควาญช้างนำมาอาบน้ำก็ได้
วัดช้างร้อง หรือ วัดช้างรอง นับได้ว่าเป็นวัดสำคัญเก่าแก่ ควบคู่กับการสร้างเมืองลำพูน เมื่อมีโอกาสลองแวะเข้าไปเที่ยวชมโบราณสถานของวัดช้างรอง นอกจากจะไปเห็นความสวยงามของศิลปกรรมแล้วยังสามารถเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของเมืองลำพูนได้จากวัดแห่งนี้ด้วย
วัดศรีบุญเรือง
แม้วัดนี้ จะไม่ค่อยมีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมชมเท่าไรนัก แต่วัดแห่งนี้ก็มีความสำคัญในด้านประวัติศาสตร์มาตั้งแต่อดีต กล่าวคือ มีการขุดค้นพบร่องรอยทางโบราณคดี ที่สันนิษฐานว่า เขตวัดศรีบุญเรือง รวมไปถึงบริเวณใกล้เคียง เช่น บ้านเรือน สถานที่ราชการ เช่น ศาลากลางจังหวัด เป็นเขตพระราชฐานที่ประทับ และท้องพระโรงว่าราชการของพระนางจามเทวี อีกทั้งยังเป็นสถานที่ประกอบพระราชพิธีอภิเษกพระนางจามเทวี ปฐมกษัตริย์แห่ง นครหริภุญชัย
วัดศรีบุญเรือง ก่อตั้งประมาณปี 2391 เดิมชื่อว่า วัดป่าแพ่ง เนื่องจากมีต้นแพ่ง ซึ่งเป็นไม้ล้มลุกชนิดหนึ่งขึ้นอยู่เป็นจำนวนมาก โดยศาสนสถานที่สำคัญภายในวัดมี เจดีย์สีขาว เป็นเจดีย์ศิลปะทวารวดี ทรงปรางค์สี่เหลี่ยมซ้อนกัน แบบย่อไม้สิบสอง มีซุ้มขจรประดิษฐาน แต่ละซุ้มมีพระพุทธรูปศิลปะทวารวดีประจำซุ้มทุกทิศ
พระวิหาร อาคารโครงสร้างแบบล้านนา อยู่ทางด้านหน้าของวัด เป็นวิหารแบบปิด มีบันใดพญานาคอยู่ด้านหน้า ราวบันใดเป็นรูปมังกรคายนาค เบื้องซ้าย และเบื้องขวาของประตูทางเข้าพระวิหาร เป็นภาพจิตรกรรมวรรณคดี
ภายในพระวิหาร ด้านในสุด มี พระประธานแห่งพระวิหาร ชื่อว่า พระพุทธรุ่งเรือง เป็นพระพุทธปฏิมาปิดทองปางมารวิชัย ประดิษฐานบนแท่นฐานชุกชี
นอกจากนี้ ภายในพระวิหารยังประดิษฐาน พระแก้วเสตังคมณี ซึ่งสันนิษฐานว่า น่าจะเป็นพระพุทธรูปองค์คู่บารมีแท้จริงของพระนางจามเทวี ส่วนผนังภายในวิหารเป็น ภาพจิตรกรรม เกี่ยวกับพุทธประวัติของพระพุทธเจ้า ทศชาติชาดก และประวัติของพระนางจามเทวี
วัดช้างสี
วัดช้างสีเป็นวัดภายในเขตคูเมือง ตั้งอยู่ทางด้านเหนือของเมืองใกล้ประตูช้างสี บนถนนอินทยงยศ ซึ่งมีสถานที่อย่างวัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร จวนผู้ว่าราชการจังหวัด ศาลากลางประจำจังหวัด พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย
สันนิษฐานว่าวัดช้างสีสร้างในราวปี 1250 โดยพระนางจามเทวี เมื่อเสร็จจากศึกต้านขุนหลวงมิลังคะ อาคารเสนาสนะที่สำคัญ ได้แก่ อุโบสถซึ่งภายในประดิษฐานพระประธานปางมารวิชัย มีภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องราวพุทธประวัติ หอไตร พระธาตุเจดีย์ได้รับการบูรณะให้อยู่ในสภาพดี
วัดธงสัจจะ
ตามตำนานของวัดธงสัจจะมีอยู่ว่า พระนางจามเทวีได้อัญเชิญพระพุทธรูปยืนปางอุ้มบาตรมาจากเมืองละโว้มา 2 องค์ องค์เล็กคือพระเจ้าละโว้ ประดิษฐานในวัดหลวง (คือวัดพระธาตุหริภุญชัย) แล้วทำการอธิษฐานตุงให้กวัดแกว่งไปทั่วเมือง หากตุงไปติด ณ บริเวณใด จะโปรดฯ ให้สร้างวัดอีกแห่ง ณ บริเวณนั้น
เมื่อเสี่ยงทายได้สถานที่แล้วจึงสร้างวัดตุงสัจจะ (วัดธงสัจจะ) พร้อมเชิญพระพุทธรูปยืนปางอุ้มบาตรองค์ใหญ่ไปประดิษฐานในวิหารวัดธงสัจจะ
อย่างไรก็ตาม พระองค์ที่พบในปัจจุบันกำหนดอายุได้เพียงช่วงล้านนาเท่านั้น ส่วนพระบาททำเป็นรูปตีนนก จีวรทำลายพลิ้วผ้า นอกจากนี้ ยังมีธัมมาสน์ไม้โบราณประดับกระจกจืนงดงาม
หากใครได้มาเมืองลำพูน อย่าลืม ไหว้พระ 9 วัด เดินสายทำบุญ ชมศิลปะโบราณกันนะครับ
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ศุกร์ (สุข) ละวัด ‘วัดศาลาครืน’ ขอพร ‘หลวงพ่อสี่เข่า’ หนึ่งเดียวในประเทศไทย
- ศุกร์ (สุข) ละวัด พากราบ’พระเกจิ 6 แผ่นดิน’ วัดป่าใต้พัฒนาราม
- ศุกร์ (สุข) ละวัด พาขอพร ‘หลวงพ่อทันใจ’ วัดไทยสามัคคี
