หมอยง เป็นห่วง ‘ไวรัสกลายพันธุ์หนีภูมิ’ แอนติบอดี ‘LAAB’ ที่มีอยู่ควรรีบให้กลุ่มเปราะบาง ก่อนจะใช้ไม่ได้ผล
ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยา คลินิกภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Yong Poovorawan เรื่อง โควิด 19 การใช้แอนติบอดีในการป้องกัน รักษา ข้อความดังนี้
ในระยะแรกเมื่อไม่มีวัคซีน เราก็ใช้แอนติบอดีมาช่วยในการรักษา เช่นการใช้พลาสมาของผู้ที่หายจากโรค covid 19 แล้ว ซึ่งมีแอนติบอดีอยู่เปรียบเสมือนการให้เซรุ่ม หรือโมโนโคลนอลแอนติบอดี มาช่วยในการรักษา
ต่อมาเมื่อมีวัคซีนในการสร้างภูมิต้านทานแอนติบอดี ความจำเป็นที่จะใช้ พลาสมา แอนติบอดี ก็ไม่มี เพราะร่างกายสามารถสร้างแอนติบอดีได้จากวัคซีน หรือการติดเชื้อแล้ว เราจะใช้ในผู้ที่ไม่ได้ฉีดวัคซีนและไม่เคยติดเชื้อมาก่อน
กลายพันธุ์หนีภูมิคุ้มกัน
ไวรัสมีการกลายพันธุ์เรื่อยมา ทำให้ แอนติบอดีที่สังเคราะห์หรือสร้างขึ้นมาด้วยสายพันธุ์เดิม มีประสิทธิภาพน้อยลง หรือใช้ไม่ได้ จนมาถึงสายพันธุ์ปัจจุบัน เป็นโอไมครอน BA.2.75 แอนติบอดีที่ยังพอใช้ได้ในบ้านเราก็คงจะเป็น แอนติบอดีที่จัดหามาที่เรียกว่า LAAB (Evushield)
และต่อไป ไวรัสถ้าเปลี่ยนแปลงไปถึง สายพันธุ์ย่อย BQ.1, BQ.1.1 หรือ XBB ก็จะยิ่งมีประสิทธิภาพน้อยลงไปอีก
การใช้แอนติบอดี ที่มีอยู่ในบ้านเราขณะนี้ควรให้ในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ โดยเฉพาะผู้ที่ฉีดวัคซีนแล้วภูมิต้านทานไม่ตอบสนอง ได้แก่ผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง ผู้กินยากดภูมิต้านทาน ผู้ป่วยเปลี่ยนอวัยวะ ผู้ป่วยมะเร็งที่อยู่ระหว่างการรักษาด้วยยาหรือรังสีที่มีผลต่อภูมิต้านทาน มีอยู่เป็นจำนวนมากพอสมควร
แอนติบอดี LAAB ยังสามารถมาใช้ในการรักษา คล้ายกับแต่เดิมการให้พลาสม่า ในกลุ่มเสี่ยงที่ไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน หรือ ได้รับวัคซีน 1 หรือ 2 เข็ม เพราะระดับภูมิต้านทานอาจจะยังต่ำหรือไม่มี การให้แอนติบอดีแต่เริ่มแรกเมื่อติดเชื้อ จะช่วยลดความรุนแรงของโรค และอัตราการเสียชีวิตลงได้
รีบใช้ก่อนจะใช้ไม่ได้ผล
ขณะนี้กระทรวงสาธารณสุขเอง มี LAAB เพียงพอ ที่จะให้กับผู้ป่วยดังกล่าว ยาดังกล่าวมีความปลอดภัยสูง
และขณะนี้โรคอยู่ในขาขึ้น ผู้ป่วยในกลุ่มเปราะบางดังกล่าว จึงควรได้รับแอนติบอดีเป็นอย่างยิ่ง รวมทั้งเมื่อมีการติดเชื้อ ก็ควรได้รับ เพื่อการรักษาด้วยแอนติบอดี เพื่อลดความรุนแรงของโรคและการเสียชีวิต
ยาที่มีอยู่ขณะนี้ ควรจะรีบใช้ในระลอกนี้ ไม่ควรเก็บไว้ เพราะเมื่อไวรัสกลายพันธุ์ไปแล้ว ก็จะใช้ไม่ได้ผล หรือไม่มีประโยชน์
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- หมอยง สรุปบทเรียน ‘3 ปีโควิด’ ติดเชื้อซ้ำ ไม่มีวัคซีนเทพ ภูมิคุ้มกันหมู่ยุติการระบาด ไม่มีจริง
- ดร.อนันต์ เผยผลสรุป 3 สาเหตุ ‘ติดโควิด’ อาจได้แถม ‘เบาหวาน’
- ผู้เชี่ยวชาญคาด ‘โควิด’ มีแนวโน้ม ‘ดื้อยาต้านไวรัส’ หลังวัคซีนและแอนติบอดีสร้างภูมิ เริ่มเอาไม่อยู่
