ถ้ามีใครถามว่า “เรารู้จักตัวเองดีแล้วใช่ไหม” คนส่วนใหญ่คงตอบทันทีว่า “ใช่”
แต่ในความเป็นจริง อาจไม่เป็นอย่างที่เราคิด เพราะการรู้จักตัวเอง มีความหมายมากกว่าแค่รู้ว่า เรามีบทบาทหน้าที่อะไร หรือเรากำลังทำอะไร แต่จะครอบคลุมไปถึง การรู้เท่าทันความคิด อารมณ์ ความรู้สึก และแรงจูงใจของตัวเองโดยไม่มีอคติ
ที่สำคัญคือ ต้องรู้ว่าสิ่งเหล่านั้น ส่งผลต่อพฤติกรรมของเราอย่างไร เราเรียกการรู้จัก และเข้าใจตัวเองว่า Self-Awareness หรือ การตระหนักรู้ในตัวเอง
การตระหนักรู้ในตัวเอง เป็นตัวแปรสำคัญตัวแปรหนึ่ง ที่จะสนับสนุนให้ผู้นำประสบความสำเร็จ หรือล้มเหลว และนี่คือ 3 เหตุผลที่ผู้นำต้องรู้จัก และเข้าใจตนเอง
- จะช่วยให้มีการวางตัวที่ดี
เพราะคนที่รู้เท่าทันความคิด อารมณ์ และความรู้สึกของตัวเอง จะสามารถควบคุมพฤติกรรมให้เป็นไปในแนวทางที่เหมาะสมกว่าได้ เช่น ถ้าเราหงุดหงิดกับคนในที่ประชุม เราก็จะรู้ตัว และไม่เผลอแสดงความก้าวร้าวออกไป แต่เราเลือกที่จะขอให้เขารีบสรุปจบโดยเร็ว
ในทางตรงข้าม หากขาดความตระหนักรู้ในตนเอง ปล่อยให้อารมณ์วิ่งแซงสติไป คนอื่นก็จะมองว่า เราวางตัวไม่ดี เป็นตัวอย่างให้คนอื่นไม่ได้ และถ้าเป็นแบบนี้บ่อย ๆ ความน่าเชื่อถือ ก็จะน้อยลง คนรอบข้างก็จะไม่ศรัทธา
- ช่วยให้มีการตัดสินใจดีขึ้น
ในแต่ละวัน เราต้องเผชิญหน้ากับการตัดสินมากมาย ทั้งการตัดสินใจในเรื่องเล็ก เรื่องใหญ่ ทั้งที่รู้ตัว และไม่รู้ตัว การตัดสินใจในเรื่องที่รู้ตัว มักไม่ใช่ปัญหา แต่ปัญหาคือการตัดสินใจโดยไม่รู้ตัว คือ รู้ว่ากำลังตัดสินใจ แต่อาจไม่รู้เท่าทันความคิด อารมณ์ และแรงจูงใจ ขณะตัดสินใจ
แต่ถ้าเราตระหนักรู้ในตัวเอง เราจะเข้าใจว่า มีปัจจัยภายในอะไรในใจ ที่จะมากระตุ้นให้เราต้องตัดสินใจแบบไหน หรือจะมีทางเลือกอย่างไร และทำไมจึงต้องตัดสินใจทางเลือกนี้
การตระหนักรู้ในตนเองจะช่วยให้เราเข้าใจอารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในใจของเราว่า จะมีผลอย่างไรต่อกระบวนการการตัดสินใจ และจะช่วยให้เรารู้ว่า ควรจะจัดการกับความกดดันที่เกิดขึ้นระหว่างนั้นอย่างไร เพื่อทำให้สามารถตัดสินใจได้อย่างเหมาะสมที่สุด
- ช่วยให้มีสุขภาพดีทั้งกาย และใจ
คนที่รู้จักตัวเอง คือ คนที่มีสติ คนที่มีสติก็จะมีปัญญา เวลามีปัญหาก็จะแก้ไขได้ ส่งผลให้มีสุขภาพจิตเป็นปกติ สามารถอยู่ในโลกแห่งความเป็นจริงได้อย่างมีความสุขตามสถานะภาพของตัวเอง
นอกจากคนที่มี Self-Awareness จะเป็นคนที่มีสติแล้ว ยังเป็นคนที่รู้จักสังเกตตัวเองด้วย และมักจะตั้งคำถามกับตัวเองเสมอ ๆ เพื่อตรวจสอบความคิด ความรู้สึกของตัวเองในทุก ๆ กิจกรรม ที่จะต้องลงมือทำ เช่น การตั้งคำถามกับตัวเองในแต่ละวันว่า วันนี้ เรารู้สึกอย่างไร ตอนนี้มีอะไรที่วนเวียนอยู่ในหัวเราบ้าง เราจะไหวไหม มีอะไรผิดปกติกับตัวเองบ้างไหม แล้วเราจะจัดการกับมันอย่างไร
คำถามเหล่านี้ จะทำให้เรารู้ว่าตัวเองมีสุขภาพกาย และสุขภาพใจเป็นอย่างไร ถ้ามีปัญหา เราก็จะได้รู้ตั้งแต่ระยะแรก ซึ่งอาการในช่วงแรก ก็จะรักษาง่ายกว่าอาการที่มันลุกลามบานปลายมานานแล้ว
ดังนั้น ผู้นำที่รู้จักตัวเอง จึงได้เปรียบ เพราะมีเครื่องมือในการ ประเมินตัวเอง (Self-Evaluation) เพื่อให้ เข้าใจตัวเอง (Self-Understanding) และเกิดการ ยอมรับตัวเอง (Self-Acceptance) จนนำไปสู่การมองเห็น คุณค่าของตัวเอง ( Self-Esteem) และจะช่วยให้สามารถ ควบคุมตนเอง (Self-Control) ให้มีพฤติกรรมที่เหมาะสมในแต่ละสถานการณ์ได้
และนี่คือเหตุผลที่ผู้นำต้องรู้จักตัวเอง
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ‘โควิด’ กลับมา เพราะคนขาด ‘SELF-AWARENESS’
- พัฒนาคนด้วย ‘What-Why-How’ Model
- เมื่อ’ไวรัส’ เปลี่ยนโลก ‘เรา’ ต้องเปลี่ยนตัวเอง
