ตอนนี้ภาวะตลาดการเงินทั่วโลกแทบจะเรียกว่าเลวร้ายที่ในรอบกว่า 10 ปี เพราะนับตั้งแต่ปี 2008 หลังเกิด Hamburger Crisis ก็ไม่เคยมีวิกฤติครั้งไหนที่สร้างความบอบช้ำขนาดนี้มาก่อน
ผลพวงเกิดขึ้นจากความตื่นตระหนกของสถานการณ์แพร่ระบาด COVID-19 ซึ่งล่าสุดตัวเลขผู้ติดเชื้อทะลุแสนรายแล้ว บวกกับแรงกดดันของสงครามราคาน้ำมันระหว่างรัสเซียกับ OPEC ก็ยิ่งซ้ำเติมภาวะให้ตลาดหุ้นทั่วโลกร่วงระนาว
ทั้งนี้ เมื่อวันจันทร์ที่ 9 มีนาคม 2020 ดัชนี Dow Jones ร่วงลงถึง 2,000 จุด ขณะที่ S&P500 ก็มีการใช้ Circuit Breaker เพื่อหยุดการซื้อขายชั่วคราว เช่นกับกับตลาดหุ้นไทยที่วันนั้นร่วงกว่า 100 จุด ก่อนจะใช้ Circuit Breaker ถึง 2 วันติดในรอบสัปดาห์
เหตุการณ์ดังกล่าว ทำให้หลายคนนึกย้อนกลับไปคิดถึงเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในอดีตอย่าง ‘Black Monday’ เมื่อปี 1987
Black Monday คืออะไร ?
Black Monday หรือวันจันทร์ทมิฬ คือ วันที่ถูกบันทึกว่าเลวร้ายที่สุดในประวัติศาสตร์ตลาดหุ้น เกิดขึ้นเมื่อวันจันทร์ที่ 19 ตุลาคม 1987 เหตุการณ์ในวันนั้น ดัชนี Dow Jones ลดลงวันเดียว22.61% ซึ่งมากที่สุดในประวัติศาสตร์ โดยมูลค่าความมั่งคั่งของชาวอเมริกา หายไปกว่า 5 แสนล้านดอลลาร์ภายในวันเดียว
สาเหตุของการที่หุ้นร่วงแรงสุดๆ ในวันนั้น เกิดจากการสิ่งที่เรียกว่า “Algorithm Trading” ซึ่งเป็นโปรแกรมอัตโนมัติที่กองทุนรวมใช้ในการเทรดหุ้นอัตโนมัติ
เรื่องของเรื่องก็คือในวันนั้นมี Algorithm Trading ตัวหนึ่งทำงานผิดพลาด โดยตัดสินใจเทขายหุ้นออกมาโดยไม่มีเหตุผล และกลายเป็นว่าโปรแกรมตัวอื่นนับร้อยนับพันเมื่อเห็นตัวแรกทำงานผิดพลาด ก็กลับทำงานเหมือนๆ กัน พากันเทขายหุ้นตามๆ กันไปอีก จนราคาหุ้นในกระดานร่วงระนาว
เท่านั้นยังไม่พอ เมื่อนักลงทุนในตลาดเห็นราคาหุ้นดิ่งลงเรื่อยๆ ก็เกิดอาการ Panic Sell เร่งขายหุ้นในมือตาม จนทำให้ตลาดหุ้นสหรัฐล้มในที่สุด
ไม่ใช่แค่ตลาดหุ้นสหรัฐเท่านั้นที่ได้รับผลกระทบ แต่เหตุการณ์ Black Monday ทวีความรุนแรงไปทั่วโลก ไม่เว้นแต่ประเทศไทยที่ SET Index ลดลงอย่างรวดเร็วในเวลาไม่ถึง 2 เดือน จากจุดสูงสุดที่ 472.86 จุด ณ เดือนตุลาคม 1987 เหลือเพียง 243.97 จุด ณ เดือนธันวาคม 1987
ทั้งนี้ ด้วยเหตุการณ์ Black Monday ครั้งนั้น ทำให้ Wall street คิดค้นและประกาศใช้ Circuit breakers (หยุดพักการซื้อขายชั่วคราว) ขึ้นมาเป็นครั้งแรกนั่นเอง
บทเรียนครั้งนั้น ต้องบอกว่าแม้สาเหตุหลักจะมาจากการคำนวณผิดพลาดของระบบคอมพิวเตอร์ แต่ลึกๆ แล้วก็ต้องบอกว่ามาจากความประมาทของคนด้วย เพราะไม่ได้คำนึงถึงความเสี่ยงให้รอบด้านในการตั้งค่าโปรแกรม
รวมถึงยังเป็นการตอกย้ำว่าในโลกนี้ไม่มีอะไรแน่นอน เพราะก่อนหน้านั้น Algorithm Trading สามารถสร้างกำไรให้กับกองทุนรวมเป็นจำนวนมหาศาล แต่เพียงไม่มีวันก็กลับทำให้หลายคนแทบล้มทั้งยืน
เช่นเดียวกันวิกฤติการเงิน 2020 ในตอนนี้ ที่แทบไม่มีใครคิดว่าจะเกิดขึ้น แต่ก็ได้เกิดขึ้นแล้ว อย่างไรก็ดี ทุกวิกฤตินั้นมีเรื่องให้เรานำมาปรับใช้ได้เสมอ ขึ้นอยู่กับนักลงทุนแต่ละคนเองว่าจะนำเหตุการณ์ในอดีตไปเป็นบทเรียนในการลงทุนได้มากน้อยแค่ไหน
