แม้ว่าจีน และสหรัฐ จะบรรลุข้อตกลงการค้าส่วนแรก ที่จะปูทางไปสู่การทำสงครามการค้าแบบตาต่อตาฟันต่อฟันของ 2 ฝ่าย แต่ก็ยังมีคำถามรายล้อมอยู่เต็มไปหมด โดยเฉพาะในเรื่องที่ว่า จีนจะสามารถทำตามเงื่อนไขแบบสุดโต่งที่กำหนดไว้ได้หรือไม่ ซึ่งรวมถึง การเพิ่มปริมาณนำเข้าสินค้าสหรัฐให้ได้ 2 เท่า ภายในเวลา 2 ปี
ข้อตกลงที่ประกาศออกมาเมื่อวันที่ 13 ตุลาคมที่ผ่านมา กำหนดให้จีนต้องซื้อสินค้าเกษตรสหรัฐเพิ่มขึ้นให้ถึง 40,000 ล้านดอลลาร์ จากมูลค่า 24,000 ล้านดอลลาร์ เมื่อปี 2560 และเพิ่มยอดการนำเข้าโดยรวมอีก 200,000 ล้านดอลลาร์ ในระยะเวลา 2 ปี
“เกษตรกรกำลังจะออกไปทำงานข้างนอกนั่น และต้องซื้อรถไถที่มีขนาดใหญ่กว่าเดิมอีกเป็นจำนวน” ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ผู้นำสหรัฐประกาศในวันนั้น
เช่นเดียวกับนายเฮนรี พอลสัน อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังสหรัฐ ที่แสดงความเห็นว่า ข้อตกลงการค้าส่วนแรกนี้ ถือเป็นก้าวสำคัญก้าวแรกของ 2 ประเทศ เพราะจะทำให้เศรษฐกิจได้รับประโยชน์ในทันที
ขณะที่นายโรเบิร์ต ไลท์ไฮเซอร์ ผู้แทนการค้าสหรัฐ กล่าวเมื่อวานนี้ (15 ธ.ค.)ว่า ข้อตกลงที่เกิดขึ้นจะทำให้สหรัฐมีปริมาณการส่งออกไปยังจีน เพิ่มขึ้นเกือบ 2 เท่าในอีก 2 ปีข้างหน้า และว่าข้อตกลง “เสร็จหมดแล้ว”
อย่างไรก็ดี นักวิเคราะห์ชี้ว่า ในฝั่งของจีนนั้น ต้องเจอกับภารกิจที่ยากมากที่จะทำตามเงื่อนไขดังกล่าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านสินค้าเกษตร ที่จะต้องนำเข้าเพิ่มขึ้นมากกว่า 50% จากที่นำเข้าสูงเป็นประวัติการณ์ถึง 26,000 ล้านดอลลาร์ เมื่อปี 2555
ทางด้านนักล็อบบี้ในวอชิงตัน ระบุว่า บรรดาเกษตรกรอเมริกัน ต่างหาผู้ซื้อรายใหม่ที่ไม่ใช่จีนได้แล้ว และการที่จะต้องเพิ่มการส่งออกไปยังจีนถึง 50% ก็จะทำให้เกิดปัญหาขึ้นมาได้
ฝั่งจีนเอง ก็ไม่มีแนวโน้มที่จะเพิ่มความต้องการให้ได้ถึงปริมาณที่เพิ่มขึ้นดังกล่าวเช่นกัน โดยในช่วงเดือนมกราคม – กันยายนที่ผ่านมา จีนนำเข้าสินค้า และบริการลดลงมา 5% ท่ามกลางการคาดหมายถึงความต้องการที่ลดลงสำหรับปีนี้ ทั้งจีนยังต้องรับมือกับประชากรสูงวัยที่เพิ่มขึ้นด้วย
กระนั้นก็ตาม รัฐบาลจีน และสหรัฐ สามารถเข้ามารับบทบาทโดยตรงในด้านการค้า เพื่อรับประกันว่าจะมีการปฏิบัติตามเงื่อนไขทั้งหมด สถานการณ์ที่จะทำให้คู่ค้ารายอื่นๆ อย่างญี่ปุ่น และสหภาพยุโรป (อียู) ตกอยู่ในความเสี่ยงที่จะต้องหลุดวงโคจรไป เช่น เครื่องบิน ซึ่งเป็นสินค้าส่งออกมูลค่ามากสุดของสหรัฐมายังตีน และการที่โบอิงอาจจะได้ครองส่วนแบ่งในตลาดแดนมังกรเพิ่มขึ้นจากข้อตกลงนี้ ก็จะทำให้คู่แข่งสัญชาติยุโรป อย่าง แอร์บัส ตกอยู่ในสถานะเสียเปรียบทันที
แนวโน้มที่จะสูญเสียคู่ค้าประเทศอื่นๆ ไป ยังจะส่งผลกระทบอย่างมากต่อจีน ที่ใช้การค้าเป็นเครื่องมือสำคัญทางการทูต
