ประเพณีสารทจีน นอกจากจะเป็นประเพณีที่ลูกหลานได้แสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว แถมยังเป็นเหมือนวันครอบครัวกลายๆ เพราะสมาชิกในครอบครัว จะได้มาอยู่พร้อมหน้าพร้อมตากัน เพื่อทำพิธีเซ่นไหว้บรรพบุรุษ ด้วย ของไหว้สารทจีน
ตามปฏิทินจีนนั้น วันสารทจีน จะตรงกับวันที่ 15 เดือน 7 (ปฏิทินจีนโบราณ) หรือวันเทศกาลจงเยฺวี๋ยน (Zhongyuan) ของจีน ซึ่งถือเป็นวันสำคัญ ที่ลูกหลานชาวจีนจะแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ ด้วยการใช้อาหารอย่างดีเซ่นไหว้ และยังถือเป็นเดือนที่ประตูนรกเปิดให้วิญญาณทั้งหลาย มารับบุญด้วย
การไหว้ในเทศกาลสารทจีน
ช่วงเวลาที่เหมาะสำหรับการเซ่นไหว้ใน วันสารทจีน นั้น นิยมทำกันในช่วงเช้า เริ่มต้นจากการเซ่นไหว้เจ้าที่เจ้าทาง จากนั้นนำเอากระดาษเงินกระดาษทอง มาเผาให้เรียบร้อย
ต่อด้วยช่วงสายๆ จึงตั้งโต๊ะ เพื่อทำการไหว้บรรพบุรุษ และไหว้ฮ้อเฮียตี๋ แต่ในบางครอบครัวก็นิยมไหว้กันในช่วงบ่าย หากไหว้พร้อมกัน แนะนำให้ตั้งโต๊ะแยกจากกัน แต่อยู่ในจุดที่สามารถเผากระดาษเงิน กระดาษทองร่วมกันได้
การไหว้แบ่งออกเป็น 3 ส่วน 3 ชุด
ชุดที่ 1 สำหรับไหว้เจ้าที่
เหมาะสำหรับไหว้ในช่วงเช้า มีเครื่องเซ่นไหว้เป็นอาหารคาวหวาน ขนมสำหรับไหว้ที่ควรมีตามประเพณีสารทจีน คือ ขนมเทียน ขนมเข่ง จะต้องแต้มจุดสีแดงไว้ตรงกลางขนม จากความเชื่อของชาวจีนที่ว่า สีแดง เป็นสีแห่งความเป็นสิริมงคล นอกเหนือจากนั้นก็ยังมีผลไม้ น้ำชา หรือเหล้าจีน รวมไปถึงกระดาษเงินกระดาษทองด้วย
ชุดที่ 2 ชุดสำหรับไหว้บรรพบุรุษ
มีลักษณะคล้ายกับเครื่องเซ่นไหว้เจ้าที่ ไหว้พร้อมกับอาหารที่บรรพบุรุษชื่นชอบ ซึ่งตามธรรมเนียมจะต้องมีน้ำแกง หรือขนมน้ำใสๆ วางข้างชามข้าวสวยๆ รวมถึงชุดน้ำชาที่ต้องจัดเป็นชุดตามจำนวนของบรรพบุรุษ และของไหว้ที่ขาดไม่ได้ คือ ขนมเทียน ขนมเข่ง ผลไม้ และกระดาษเงินกระดาษทอง
ชุดที่ 3 ชุดสำหรับเซ่นไหว้วิญญาณเร่ร่อน หรือวิญญาณไร้ญาติ
ชาวจีนมักเรียกวิญญาณที่ไม่มีญาติเหล่านี้ว่า ไป๊ฮ๊อเฮียตี๋ มีความหมายว่า ‘ไหว้พี่น้องที่ดี’ นับเป็นการสะท้อนถึงความสุข และให้เกียรติกันของชาวจีน โดยเรียกผีที่ไม่มีญาติ ว่าพี่น้องที่ดีของเรา
ในการไหว้วิญญาณเหล่านี้ จะต้องไหว้บริเวณนอกบ้าน มีของเซ่นไหว้เป็นอาหารคาวหวาน และผลไม้ตามต้องการ รวมถึงต้องมีของพิเศษ อย่าง ข้าวหอมแบบจีนโบราณ เผือกนึ่งผ่าซีกเป็นเสี้ยวใส่ถาด เส้นหมี่ห่อใหญ่ เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง จากนั้นนำของทุกอย่างที่เตรียมไว้จัดให้วางอยู่ด้วยกัน เพื่อเตรียมทำพิธีต่อไป
ขนม 5 อย่างที่ต้องไหว้
ส่วนของขนมที่ใช้ไหว้ วันสารทจีน นั้น ในสมัยโบราณชาวจีนมักใช้ขนมไหว้ 5 อย่าง ที่เรียกว่า ‘โหงวเปี้ย’ หรือเรียกชื่อเป็นชุดว่า ‘ปัง เปี้ย หมี่ มั่ว กี’ โดยมีความหมายดังนี้
- ปัง คือ ขนมทึงปัง เป็นขนมที่ทำมาจากน้ำตาล
- เปี้ย คือ ขนมหนึงเปี้ย คล้ายขนมไข่
- หมี่ คือ ขนมหมี่เท้า ทำมาจากแป้งข้าวเจ้าข้างในไส้เต้าซา
- มั่ว คือ ขนมทึกกี่ เป็นขนมข้าวพองสีแดงตรงกลางมีไส้เป็นแผ่นบาง
- กี คือ ขนมทึงกี ทำเป็นชิ้นใหญ่ยาว เวลาจะกินต้องตัดเป็นชิ้นเล็กๆ
ราคา ของไหว้สารทจีน ทรงตัว
สำหรับในปีนี้ กรมการค้าภายในได้ลงพื้นที่ตรวจสอบราคา ของไหว้สารทจีน พบว่า สินค้าส่วนใหญ่ มีราคาทรงตัว เช่น ราคาไก่สดทั้งตัวเฉลี่ยอยู่ที่กิโลกรัม (กก.) ละ 70-75 บาท ไก่ต้มตัวละ 180 บาท ไก่บ้านต้มตัวละ 300-350 บาท ผักสดราคาทรงตัว อย่างผักเถา และผักหัว เช่น ผักกาดขาว คะน้า ผักบุ้งจีน มะนาว มะเขือเทศ มีเพียงผักชีที่ราคาสูงขึ้น มาอยู่ที่กก.ละ 125 บาท
ขณะที่ผลไม้ อย่างส้มเขียวหวาน และกล้วยหอม ราคาทรงตัว ส่วนของไหว้อื่นๆ ที่มีราคาทรงตัว เช่น ขนมเข่ง คู่ละ 15 บาท ขนมเทียน ลูกละ 6-7 บาท และกระดาษไหว้ที่จัดเป็นชุด มีราคาหลากหลายตั้งแต่ชุดละ 100 บาทขึ้นไป
สำหรับสินค้าที่ราคาสูงขึ้น เช่น หมูเนื้อแดง กก.ละ 150-160 บาท สูงกว่าปีที่แล้วเล็กน้อย เพราะปีนี้มีการส่งออกหมูเป็นไปประเทศเพื่อนบ้านจำนวนมาก แต่ราคาอยู่ในเกณฑ์ที่กรมการค้าภายใน ขอความร่วมมือให้ผู้ค้าตรึงราคาขายให้สอดคล้องกับราคาหมูเป็นหน้าฟาร์ม ที่ไม่เกินกก.ละ 80 บาท และกระทรวงพาณิชย์ ยังได้จำหน่ายหมูธงฟ้าทั่วประเทศ ไม่เกินกก.ละ 130 บาท ส่งผลให้ราคาส่วนใหญ่ทั่วประเทศอยู่ที่ไม่เกินกก.ละ 130 บาท
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ‘พาณิชย์’ ดูบรรยากาศซื้อของไหว้สารทจีน พบราคายังทรงตัว
- สารทจีน มาแล้ว เลือกซื้ออาหารเซ่นไหว้ปลอดภัย เน้น ‘สด ใหม่ สะอาด’
- ตอกย้ำเจ้าแห่งเทศกาล! CPF จัด ‘ของไหว้สารทจีน’ รับ New Normal
