ดร.อนันต์ เฉลย ‘ATK’ ยังใช้ตรวจ ‘โควิด’ สายพันธุ์ใหม่ๆ ได้อยู่หรือไม่?
ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) โพสต์เพจเฟซบุ๊ก Anan Jongkaewwattana ตอบคำถามที่ว่า โควิดสายพันธุ์ใหม่ๆยังใช้ ATK ตรวจได้อยู่หรือไม่… ดังนี้
ถ้าจะตอบให้ตรงคำถามคงต้องนำไวรัสแต่ละสายพันธุ์มาแยก และ ตรวจสอบกับ ATK แต่ละยี่ห้อโดยตรงครับ เพราะ ATK แต่ละยี่ห้อให้แอนติบอดีสำหรับตรวจจับโปรตีนของไวรัสที่เป็นสูตรของแต่ละที่ และ ปริมาณแตกต่างกัน ซึ่งคงไม่สามารถนำผลของชุดตรวจนึงไปอนุมานให้กับอีกชุดตรวจหนึ่งได้
ATK ใช้แอนติบอดีต่อโปรตีน N เป็นตัวจับไวรัส
แต่ถ้าไม่ทำวิธีข้างต้น สามารถใช้การวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของไวรัสมาช่วยได้ครับ เนื่องจาก ATK แทบทุกยี่ห้อที่ใช้อยู่ตอนนี้ ใช้แอนติบอดีต่อโปรตีนนิวคลีโอแคปซิด หรือ โปรตีน N (Nucleocapsid) เป็นตัวจับโปรตีนของไวรัส กรณีที่ชุดตรวจจะใช้ไม่ได้ที่ตรงไปตรงมาที่สุดคือ ไวรัสสายพันธุ์นั้นมีการเปลี่ยนแปลงที่โปรตีนตัวนี้ไป จนแอนติบอดีจับไม่ได้แล้ว
ถ้าลองมาดูตำแหน่งของโปรตีน Nucleocapsid ของสายพันธุ์ใหม่ๆที่เกิดขึ้น เช่น BA.2.75 หรือ BJ.1 จะเห็นว่าในกรอบสีเหลืองมีการเปลี่ยนแปลง (เส้นเล็กๆสีแดงในกล่องสีม่วง) น้อยกว่าส่วนของสไปค์ (กรอบสีแดง) มากๆ
ซึ่งบอกว่า ไวรัสตัวใหม่ๆไม่ค่อยเปลี่ยนโปรตีน N ซึ่งทำให้แอนติบอดีส่วนใหญ่ที่เคยจับ N ได้ น่าจะทำงานได้ดีอยู่ ชุดตรวจ ATK ที่เคยตรวจโอไมครอนตัวแรกๆได้ดี น่าจะใช้งานได้ดีกับตัวใหม่ๆที่เริ่มเพิ่มขึ้นได้อยู่
ไวรัส Hybrid มีแนวโน้ม กระทบต่อการทำงานของแอนติบอดีในชุดตรวจ
คำถามต่อมาคือ แล้วมีโอกาสที่สายพันธุ์ไหนจะใช้ ATK ได้น้อยลงหรือไม่ คำตอบคือ มีแนวโน้มถ้าสายพันธุ์ตระกูลที่เกิดจากการเป็น Hybrid (ผสมระหว่างต่างสายพันธุ์) เข้ามาระบาดในพื้นที่ โดยเฉพาะสายพันธุ์ XBA และ XAW ซึ่งเป็นลูกผสมระหว่าง Delta และ BA.2
โดยยีนส่วนโปรตีน N จะมาจาก Delta แต่ ไม่เหมือนกับ Delta เดิมที่ ATK เคยตรวจได้ เพราะมีการกลายพันธุ์เกิดขึ้นหลายตำแหน่งตามภาพ ทำให้มีแนวโน้มเกิดผลกระทบต่อการทำงานของแอนติบอดีในชุดตรวจได้
ทั้งนี้ทั้งนั้น ต้องกลับไปย่อหน้าแรกที่ผมเขียนไว้ก็คือ ต้องทดสอบกับไวรัสและชุดตรวจแต่ละชนิด ไม่สามารถอนุมานแบบปูพรมว่า ATK ทุกแบบจะใช้ไม่ได้
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- กรมควบคุมโรค ย้ำ ‘วัคซีนโค วิด’ ปักแขนเกิน 3 เดือน ควรรับเข็มกระตุ้น พร้อมรณรงค์ รับให้ครบ 4 เข็ม
- ศูนย์จีโนมฯ คาด ปี 66 ‘โอไมครอนรุ่น 3’ มาแน่ โควิด มูฟออนไปกันเรา ในชื่อ ‘Pi’
- WHO จับตาไวรัส ‘โรคเอ็กซ์’ ที่อาจก่อให้เกิดโรคระบาดไปทั่วโลก ทุกประเทศควรเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด
