“ดร.อนันต์” ตอบคำถาม ค่า R0 ของไวรัส BA.4-BA.5 ที่สูงถึง 18.6 หลังมีการตีความ ติดไวจาก 1 ไป 18.6 คน ชี้ชัดอนุมานแบบนี้ไม่ถูกต้อง
ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) โพสต์เพจเฟซบุ๊ก Anan Jongkaewwattana ตอบข้อสงสัย โอไมครอน สายพันธุ์ย่อย BA.4-BA.5 ติดไวจาก 1 ไป 18.6 คน จริงหรือไม่ โดยระบุว่า
เห็นมีคนส่งต่อข้อมูลที่พูดถึงค่า R0 ของไวรัส BA.4/5 ที่สูงถึง 18.6 แล้วเอาไปอนุมานต่อว่า ไวรัสสายพันธุ์นี้สามารถติดจาก 1 คนแล้วแพร่ต่อไปได้อีก 18.6 คน โดยใช้นิยามของ R0 เป็นตัวอธิบาย
ผมไม่ได้เป็นนักระบาดวิทยาแต่ตามความเข้าใจผมคิดว่า การคิดค่า R0 แบบหลักการข้างล่างนี้ ไม่น่าจะถูกต้องครับ
โดยนิยาม R0 จะคิดจากการแพร่กระจายของเชื้อ ในกลุ่มประชากรที่ยังไม่มีภูมิคุ้มกันต่อไวรัส เป็นคุณสมบัติของไวรัสที่แท้จริงในการแพร่กระจายในประชากรมนุษย์ โดยไม่มีปัจจัยภายนอกเข้ามาเกี่ยวข้อง
ดังนั้นค่า R0 ที่น่าเชื่อถือที่สุดของข้อมูลชุดนี้คือ R0 = 3.3 ของสายพันธุ์ดั้งเดิม
ตัวเลขที่สูงขึ้นไปเรื่อย ๆ คือ การนำเอาค่าทีเรียกว่า transmissibility/growth advantage ซึ่งเก็บข้อมูลจากการที่เชื้อนั้น ๆ หนีภูมิคุ้มกันได้มากขึ้น จึงพบการติดมากกว่าสายพันธุ์เดิม และ ดูจะวิ่งไวกว่า (เพราะใหม่และสดกว่า) หรือ ติดเชื้อในเซลล์ที่จำเพาะกว่าจึงเพิ่มจำนวนได้ไวกว่า
แต่ตัวเลขดังกล่าว ไม่ได้เป็นการวัดความสามารถในการแพร่เชื้อแบบที่คิดค่า R0 การที่ทำตัวเลขดังกล่าวมาคูณกับ R0 แบบทับไปเรื่อยๆแบบนี้ ทำให้ความหมายของ R0 เปลี่ยนไปทันที
ตอนนี้ชัดเจนครับว่า BA.4/5 แพร่ไวขึ้น แต่ ถ้าย้อนเวลากลับไปได้แล้วนำ BA.4/5 ไประบาดแทน สายพันธุ์ใน Wuhan จะสามารถติดคนได้ทีละ 18.6 คนหรือไม่???
ถ้าไม่ใช่ ก็แสดงว่าค่า R0 ที่เอามาอ้างอิง คงคลาดเคลื่อนแล้วหล่ะครับ
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- โควิดวันนี้ 10 ก.ค. ติดเชื้อใหม่ยังไม่ต่ำกว่า 2,000 ราย เสียชีวิตเพิ่ม 22 ราย
- ‘หมอนิธิพัฒน์’ ฟันธง โควิดระบาดใหม่ถึงจุดพีค ใหญ่ถึงครึ่งหนึ่งของช่วงสงกรานต์
- ตรวจ ATK ขึ้น 2 ขีด ‘บัตรทอง-ประกันสังคม-ข้าราชการ’ ทำยังไง เช็คเลย!!
