“ดร.อนันต์” คาดการณ์อนาคตวัคซีนโควิด-19 วัคซีนแบบร่วมหลายสายพันธุ์ คือคำตอบ หลังผลวิจัยจีนพบ วัคซีนจากสไปค์โอไมครอน กระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดีมากในโอไมครอน แต่ใช้ไม่ได้กับสายพันธุ์อื่น
ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) และนักไวรัสวิทยา โพสต์เพจเฟซบุ๊ก Anan Jongkaewwattana ถึงอนาคตของวัคซีนโควิด-19 โดยระบุว่า
ทีมวิจัยของจีนพัฒนา mRNA vaccine ต่อไวรัสสายพันธุ์โอไมครอน โดยใส่ลูกเล่นที่มากกว่า mRNA ของ Pfizer และ Moderna คือ การปรับโปรตีนหนามสไปค์ ให้มีความเสถียรที่สูงขึ้น
กล่าวคือ สูตรของ Pfizer, Moderna, Novavax และ J&J เปลี่ยนตำแหน่งกรดอะมิโน 2 ตำแหน่งของโปรตีนสไปค์ ไปเป็นกรดอะมิโน proline เรียกโปรตีสไปค์สูตรนี้ว่า 2P
ซึ่งหลายคนเชื่อว่า 2P ในวัคซีนของ 4 ยี่ห้อนี้ มีส่วนช่วยให้การกระตุ้นภูมิที่ดีกว่าวัคซีนที่ไม่ได้ปรับ เพราะโปรตีนสไปค์มีสภาพที่เปลี่ยนแปลงยากกว่าปกติ ทำให้แอนติบอดีขึ้นได้สูงกว่า
หลังจากนั้น มีแนวคิดปรับโปรตีนหนามสไปค์มากขึ้น จาก 2P มีการเปลี่ยนเพิ่มเป็น 6P หรือ Hexapro ซึ่งยังไม่มี mRNA vaccine ตัวไหนนำหลักของ 6P มาใช้
วัคซีนที่ใช้ 6P ตอนนี้เท่าที่ทราบคือ วัคซีนจากไวรัสนิวคาสเซิล ที่องค์การเภสัชกรรมของไทยเรา กำลังทดสอบในอาสามัคร แต่ 6P ในวัคซีนที่กำลังทดสอบอยู่นั้น เป็นสไปค์ของสายพันธุ์ อู่ฮั่น ดั้งเดิม ไม่ใช่ โอไมครอน
ในงานวิจัยที่เผยแพร่ออกมาจากทีมจีนนับว่าเป็น mRNA vaccine ที่มีรหัสไปค์ของโอไมครอน และ ใช้หลักการ 6P ในการเพิ่มประสิทธิภาพในการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน
ขออนุญาตข้ามผลในหนูทดลอง แต่พิจารณาที่ผลในลิงเลยละกันนะครับ
ทีมวิจัยพบว่า ลิงที่ได้รับวัคซีนสูตรนี้ 2 เข็ม ห่างกัน 21 วัน ภูมิคุ้มกันที่วัดหลังเข็ม 2 ภายใน 1 สัปดาห์ พบแอนติบอดีต่อโอไมครอนที่สูงมาก
อนาคตวัคซีนโควิด-19
วัคซีนที่ทดสอบมี 2 ขนาดคือ 20 และ 100 ไมโครกรัม ซึ่งแค่ 20 ไมโครกรัม ก็ได้ภูมิคุ้มกันที่สูงเกิน 5,000 ซึ่งถือว่าสูงมาก ซึ่งแสดงว่า หลักการ 6P คงจะมีส่วนช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้สูงกว่าปกติจริง ๆ
แต่ผลที่ไม่ค่อยสู้ดีนักคือ ภูมิที่สูงขึ้นมา ดูจะจำเพาะต่อโอไมครอนเท่านั้น เพราะ 5,000+ ที่วัดกับไวรัสโอไมครอน เมื่อไปทดสอบกับไวรัสชนิดอื่น เช่น เดลตา มันไม่ขึ้นเลย เมื่อเทียบกับภูมิก่อนฉีดวัคซีน
ถึงแม้แต่กลุ่มที่ได้วัคซีนโดสสูง ก็ได้ภูมิเพียงแค่ 1,200 และ ตกเหลือ 400+ ภายใน 1 สัปดาห์
โอไมครอน แตกต่างจากไวรัสสายพันธุ์อื่นมากครับ เมื่อวัคซีนจากโอไมครอน มาใช้ภูมิคุ้มกันต่อสายพันธุ์อื่น จะน้อยลง เมื่อเทียบกับวัคซีนจากสายพันธุ์ดั้งเดิม ที่ใกล้กับสายพันธุ์ส่วนใหญ่มากกว่า
การใช้วัคซีนแบบร่วมหลายสายพันธุ์ น่าจะเป็นคำตอบของวัคซีนโควิดในอนาคต เพราะโอกาสจะใช้สายพันธุ์เดียวครอบคลุมทั้งหมดคงยากมาก ๆ
แต่การนำวัคซีนมาใช้รวมกันในขวดเดียวกัน ก็จะมีคำถามต่าง ๆ ที่ต้องตอบ ปลอดภัยแค่ไหน? จำเป็นหรือไม่?มีใครทำหรือยัง? เยอะครับ คนพัฒนาวัคซีนจะทราบดีว่ามันไม่ง่าย
https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2022.03.01.481391v1
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- โอไมครอนดันยอดดับพุ่ง! ชี้ 69% ยังไม่ได้รับวัคซีน ‘บิ๊กตู่’ จี้ผู้สูงอายุฉีดด่วน
- ศูนย์ฉีดวัคซีนบางซื่อ เปิดวอล์ก-อิน ฉีดวัคซีนรอบเก็บตก เข็ม1-4 เช็คเงื่อนไขตามนี้
- โควิด-19 จากกวาง แพร่สู่คนได้ ‘ดร.อนันต์’ หวั่นเกิดสายพันธุ์ใหม่ สร้างปัญหาในอนาคต
