กรมควบคุมโรค ชี้แจงข้อเท็จจริงเรื่อง ผลกระทบของวัคซีนโควิด-19 และข้อมูลการเฝ้าระวังเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดภายหลังการได้รับวัคซีน
สืบเนื่องจากการเผยแพร่ข้อความทางสื่อออนไลน์ เรื่อง ผลกระทบของวัคซีนโควิด-19 และมีข้อมูลที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับระบบการเฝ้าระวังเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ภายหลังได้รับวัคซีน ส่งผลให้ประชาชนบางส่วนเกิดความสับสนและไม่มั่นใจต่อระบบการเฝ้าระวังฯ ของประเทศไทย
กระทรวงสาธารณสุข ได้สั่งการให้ กรมควบคุมโรค ตรวจสอบและหารือร่วมกับสถาบันวัคซีนแห่งชาติ และคณะแพทย์ผู้เชี่ยวชาญประเมินเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค (AEFI) เพื่อทบทวนข้อมูลวิชาการ ตลอดจนคำแนะนำล่าสุดขององค์การอนามัยโลกเกี่ยวกับวัคซีนโควิด-19 จึงขอชี้แจงข้อเท็จจริง ดังนี้
ปัจจุบันประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกมีการฉีดวัคซีนโควิดแล้วมากกว่า 1.3 หมื่นล้านโดส ข้อมูลวิชาการยืนยันว่า วัคซีนดังกล่าวสามารถป้องกันการป่วยหนักและเสียชีวิตได้
ประเทศไทยเริ่มนำวัคซีนโควิด มาฉีดให้กับประชาชน ตั้งแต่ปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2564 ภายใต้คำแนะนำของคณะอนุกรรมการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ซึ่งประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิด้านต่าง ๆ ที่ให้คำแนะนำการฉีดวัคซีนโควิด ในประเทศไทยบนพื้นฐานข้อมูลการศึกษาตามหลักวิทยาศาสตร์
วัคซีนโควิดทุกชนิดที่ใช้ในประเทศไทย จะต้องผ่านกระบวนการรับรองประสิทธิภาพและความปลอดภัยจากองค์การอนามัยโลก และจะต้องได้รับการขึ้นทะเบียนโดย สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา และมีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ดำเนินการตรวจรับรองรุ่นการผลิต (lot release) สำหรับวัคซีนทุก ๆ ล็อต
ทั้งนี้ เพื่อควบคุมคุณภาพผลิตภัณฑ์ และให้เกิดความมั่นใจด้านความปลอดภัยสูงสุดก่อนนำไปให้บริการประชาชน ตลอดจนมีระบบติดตามและระบบการเฝ้าระวังเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ภายหลังได้รับวัคซีนตามหลักมาตรฐานการดำเนินงานด้านการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค
ในประเทศไทย ระบบการเฝ้าระวังเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ภายหลังได้รับวัคซีนต่าง ๆ เริ่มต้นตั้งแต่ปี 2540 และกระทรวงสาธารณสุข มอบหมายกรมควบคุมโรคเพิ่มระบบการเฝ้าระวังเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้นหลังได้รับวัคซีนโควิด ตั้งแต่ต้นปี 2564 (โดยระบบจะรับรายงานทุกเหตุการณ์ทั้งที่อาจจะเกี่ยวหรือไม่เกี่ยวข้องกับการได้รับวัคซีน เพื่อให้เกิดการตรวจสอบอย่างครบถ้วนมากที่สุด)
สำหรับระบบการเฝ้าระวังฯ ดำเนินการโดยคณะผู้เชี่ยวชาญระดับชาติจากหลายสาขาที่เกี่ยวข้องร่วมกันพิจารณารายงาน เพื่อให้ความเห็นว่าเกิดขึ้นจากวัคซีนหรือไม่ หรือมีปัจจัยอื่นใดที่เกี่ยวข้อง ซึ่งต้องใช้ข้อมูลรอบด้าน ตลอดจนผลตรวจด้านการแพทย์มาพิจารณาร่วมด้วย เพื่อให้มีหลักฐานเพียงพอในการให้การวินิจฉัยได้แน่ชัดถึงสาเหตุทุกราย
เมื่อกองระบาดวิทยาได้รับรายงานผู้ป่วยที่มีอาการร้ายแรงหรือเสียชีวิตภายหลังได้รับวัคซีน บุคลากรทางการแพทย์และเจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบจะดำเนินการสอบสวนโรค และนำข้อมูลดังกล่าวเข้าสู่การพิจารณาสาเหตุและความเกี่ยวข้องกับการได้รับวัคซีน โดยมีคณะแพทย์ผู้เชี่ยวชาญประเมินเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค (AEFI) ซึ่งประกอบไปด้วย อาจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจากสถาบันต่างๆ หลายสาขาที่เกี่ยวข้อง เช่น กุมารแพทย์ อายุรแพทย์สาขาโรคติดเชื้อ โรคระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบประสาทและสมอง โลหิตวิทยา ภูมิคุ้มกันวิทยา นิติเวช ผู้เชี่ยวชาญด้านวัคซีน เป็นต้น ประชุมพิจารณาร่วมกัน
ในช่วงการฉีดวัคซีนโควิดตั้งแต่ปี 2564 จนถึงปัจจุบัน มีการฉีดวัคซีนไปแล้วกว่า 147 ล้านโดสในประเทศไทย มีการศึกษาในประเทศไทยคาดประมาณว่าในช่วง 2 ปีแรกของสถานการณ์การระบาด วัคซีนสามารถป้องกันการป่วยรุนแรงและเสียชีวิตจากโควิดได้หลายแสนรายซึ่งในภาพรวมเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดภายหลังได้รับวัคซีนโควิด มีอุบัติการณ์ต่ำเช่นเดียวกับวัคซีนชนิดอื่น ๆ
ในระหว่างวันที่ 1 มีนาคม 2564-31 ธันวาคม 2566 มีรายงานอุบัติการณ์ไม่พึงประสงค์กรณีร้ายแรง 5.09 รายต่อแสนโดส และเมื่อพิจารณารายที่เสียชีวิต 1,797 ราย คณะกรรมการฯ พิจารณาแล้วพบว่าส่วนใหญ่ไม่เกี่ยวข้องกับวัคซีนโควิด มีเพียง 5 ราย ที่มีความเกี่ยวข้องกับวัคซีน ได้แก่ การเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตันร่วมกับเกล็ดเลือดต่ำ 2 ราย อาการแพ้รุนแรง 2 ราย และ Stevens-Johnson Syndrome 1 ราย ซึ่งคิดเป็นอุบัติการณ์เสียชีวิตที่ต่ำกว่าหนึ่งในล้านโดส
นอกจากนี้ กระทรวงสาธารณสุขยังติดตามเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในระยะยาวคือ การเฝ้าระวังอุบัติการณ์โรคหรือภาวะทางสุขภาพในประเด็นที่สำคัญตามข้อแนะนำขององค์การอนามัยโลก เช่น ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน โรคหลอดเลือดสมอง โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด เป็นต้น
อย่างไรก็ตามในขณะนี้ยังไม่พบหลักฐานที่สามารถยืนยันได้ชัดเจนว่า มีความเกี่ยวข้องกับวัคซีนโควิด ซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาจำนวนมากในหลายประเทศที่ยืนยันว่า วัคซีนโควิดได้ปกป้องสุขภาพและชีวิตของผู้คนที่รับวัคซีนไว้เป็นจำนวนหลายล้านคน
การฉีดวัคซีนโควิดยังช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะลองโควิด (Long COVID) ภายหลังจากการติดเชื้อ โดยการศึกษาในกลุ่มประชากรขนาดใหญ่ พบว่าวัคซีนโควิด 19 สามารถลดความเสี่ยงที่จะเกิดลองโควิดทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ได้ 40% – 80% เทียบกับการไม่ได้รับวัคซีน (2, 3)
กรมควบคุมโรค ขอให้ประชาชนมั่นใจว่า ประเทศไทยมีระบบการติดตามอาการไม่พึงประสงค์ของวัคซีนโควิดที่ดำเนินการตามมาตรฐานสากลเพื่อประเมินความปลอดภัยและประสิทธิภาพของวัคซีน และกรมควบคุมโรคตระหนักถึงความสนใจหรือความกังวลของประชาชนในเรื่องข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับวัคซีนโควิด จึงขอให้ติดตามรายงานจากกระทรวงสาธารณสุข เพื่อรับทราบข้อมูลที่ถูกต้องเผยแพร่ในเว็บไซต์ของกรมควบคุมโรค
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- สถาบันวัคซีนฯ ร่อนแถลงการณ์ แจงประเด็นร้อน ‘ลองโควิด’ จากวัคซีนโควิด-19
- หมอธีระวัฒน์ จับตา ‘ความจริงของลองโควิด-ผลกระทบวัคซีน’ หลังพบการเสียชีวิตสูงผิดปกติ หลังช่วงโควิดระบาด
- หมอธีระวัฒน์ เผยไทยเคยร่วมวิจัย ‘ล่าไวรัส’ แต่ยุติไป โครงการเดียวกับจีนพบโควิดสายพันธุ์ใหม่จากค้างคาว
ติดตามเราได้ที่
- เว็บไซต์: https://www.thebangkokinsight.com/
- Facebook: https://www.facebook.com/TheBangkokInsight
- Twitter: https://twitter.com/BangkokInsight
- Instagram: https://www.instagram.com/thebangkokinsight/
- Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCYmFfMznVRzgh5ntwCz2Yxg
