โรคนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ เป็นโรคที่พบได้บ่อยในคนไทยราว 10-20% หลายคนเชื่อว่า การดื่มน้ำน้อยเป็นสาเหตุให้เกิดโรคนี้
แต่ที่จริงแล้ว การทานอาหารบางอย่างในปริมาณที่มากเกินไป อาจส่งผลให้เกิดนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะได้เช่นกัน
อาการของโรคจะขึ้นอยู่กับขนาดของนิ่ว และตำแหน่งของนิ่วว่ามีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะหรือไม่ คนไข้จะมีอาการปวดในบริเวณที่แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของนิ่ว เช่น ปวดหลังส่วนล่าง เมื่อนิ่วไปอุดที่บริเวณไต เพราะเป็นตำแหน่งของไต ปวดบิดบริเวณหลัง ร้าวลงหน้าขา หรือปวดบิดบริเวณหลัง ร้าวลงขาหนีบ หากมีนิ่วในท่อไต ปัสสาวะปนเลือด เมื่อมีนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
2 ปัจจัยเสี่ยงโรคนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
ปัจจัยภายใน คือ พันธุกรรม และปัจจัยภายนอก คือ พฤติกรรมการรับประทานอาหารที่เสี่ยงต่อการเกิดนิ่วในปริมาณมาก ได้แก่
- อาหารรสเค็ม หากบริโภคโซเดียมมากกว่า 2.3 กรัม/วัน เป็นประจำ
- เนื้อสัตว์ หากบริโภคมากกว่า 1.7 กรัม/น้ำหนักตัว 1 กก./วัน เนื่องจากเนื้อสัตว์มีสารพิวรีนมาก สารนี้จะเปลี่ยนเป็นกรดยูริก ที่ก่อให้เกิดนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
- ผลไม้รสหวาน เช่น มะม่วง มะละกอ สับปะรด มีน้ำตาลฟรุกโตสในปริมาณสูง น้ำตาลฟรุกโตสจะเปลี่ยนเป็นกรดยูริก ก่อให้เกิดนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะได้
- น้ำอัดลม หรือเครื่องดื่มที่มีการเติมสารให้ความหวาน มีน้ำตาลฟรุกโตส ที่เปลี่ยนเป็นกรดยูริกที่ก่อให้เกิดนิ่ว
- กลุ่มอาหารที่มีออกซาเลตสูง เช่น ชา กาแฟ ช็อกโกแลต และผักสีเขียวเข้มบางชนิด เช่น ผักปวยเล้ง
วิธีรักษา
- ผ่าตัดส่องกล้อง เป็นวิธีที่นิยมใช้ โดยแพทย์จะส่องกล้องเข้าไปดูนิ่ว แล้วนำนิ่วก้อนนั้นออกมา
- ใช้คลื่นเสียงความถี่สูง ใช้เมื่อนิ่วมีขนาดไม่ใหญ่มาก เป็นการยิงทำลายนิ่วด้วยคลื่นเสียง ให้มีขนาดเล็กลงแล้วหลุดออกมาได้
- ผ่าตัดแบบเปิดแผล ใช้เมื่อนิ่วมีขนาดใหญ่ เช่น นิ่วที่เกิดจากการติดเชื้อบริเวณไตที่จะไม่หลุดออกมาเอง
วิธีป้องกัน
- ดื่มน้ำให้เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย สำหรับคนทั่วไปควรดื่มน้ำ 8-10 แก้ว หรือ 1.5-2 ลิตรต่อวัน ส่วนคนที่เคยเป็นโรคนิ่วควรดื่มน้ำ 2.5-3 ลิตรต่อวัน
- เลือกรับประทานอาหารที่ไม่เค็ม และไม่ทานเนื้อสัตว์มากเกินไป
- หมั่นสังเกตร่างกายตัวเอง หากพบสิ่งผิดปกติ เช่น ปัสสาวะมีสีผิดปกติ ควรรีบไปพบแพทย์
แม้นิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ อาจเป็นโรคที่เกิดจากพันธุกรรมได้ แต่พฤติกรรมการรับประทานอาหาร ก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้เกิดโรคนี้ได้เช่นกัน ฉะนั้น การเพิ่มความระมัดระวังเรื่องอาหารการกิน จะช่วยลดปัจจัยเสี่ยงการเกิดนิ่ว ที่สามารถก่อให้เกิดโรคติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะลงได้อย่างมาก
ที่มา: เฟซบุ๊กเพจ Mahidol Channel
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- น่าเป็นห่วง!! ผู้สูงอายุ 7 ล้านคน พบภาวะเสี่ยงการมองเห็นอันดับ 1
- เช็ก 8 ความเสี่ยงที่ผู้สูงอายุควรรู้!
- โรคสมองและระบบประสาท ที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม
