พบ “วัยรุ่น” เครียดสูง แนะ 3 เทคนิค จัดการความเครียด ฝึกแก้ปัญหา-ผ่อนคลาย-นำเทคโนโลยี ใช้ดูแลความเครียด ย้ำสายด่วนกรมสุขภาพจิต 1323 ช่วยได้
สังคมปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และความเร่งรีบมีมากขึ้นเรื่อยๆ ทั้งจากการใช้ชีวิต เรียน ทำงาน เศรษฐกิจ การเมือง ค่านิยม และวัฒนธรรม ซึ่งสิ่งต่างๆ เหล่านี้ เป็นสาเหตุ ให้เกิดความเครียด โดยเฉพาะ “วัยรุ่น” ซึ่งถือเป็นวัยหัวเลี้ยวหัวต่อ ถือเป็นกลุ่มที่มีระดับความเครียดมากขึ้นในตอนนี้
จากสถิติสถาบันสุขภาพจิตเด็ก และวัยรุ่นราชนครินทร์ ที่ให้บริการปรึกษาปัญหาสุขภาพจิต ทางโทรศัพท์สายด่วนสุขภาพจิต 1323 ปีงบประมาณ 2562 พบว่า มีวัยรุ่นโทรเข้ามาขอรับบริการปรึกษาในเรื่องความเครียดสูงสุด
กลุ่มของวัยรุ่น อายุ 11-19 ปี โทรมาขอรับบริการปรึกษาสายด่วนสุขภาพจิต ประมาณ 10,000 สาย ซึ่งปัญหาสุขภาพจิตที่พบมากที่สุด 3 อันดับแรกสำหรับวัยรุ่น ได้แก่
อันดับที่ 1 ความเครียด/วิตกกังวล 51.36%
อันดับที่ 2 ปัญหาความรัก 21.39%
อันดับที่ 3 ซึมเศร้า 9.82%
นพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต อธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวว่า หากความเครียดที่เกิดขึ้น อยู่ในระดับที่มากจนเกินไป ย่อมส่งผลกระทบต่อสุขภาพกาย และสุขภาพจิตของบุคคล โดยเฉพาะ “วัยรุ่น” ซึ่งถือเป็นวัยที่มีการเจริญเติบโต จากเด็กเป็นผู้ใหญ่ ที่มีการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย จิตใจ และอารมณ์เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
ดังนั้นวัยรุ่น จึงเป็นช่วงวัยที่สำคัญของชีวิต การเปลี่ยนแปลงของสังคม และสิ่งแวดล้อม ที่อยู่รอบตัววัยรุ่น ทำให้มีความเครียด และบางครั้ง ไม่สามารถปรับตัวให้เผชิญกับปัญหาที่เกิดขึ้นได้ หากวัยรุ่นมีความเครียดสะสม ในระดับที่มากเกินไป จะส่งผลกระทบทางด้านลบต่อ ปัญหาสุขภาพกาย และใจ
- ด้านสุขภาพกาย ได้แก่ นอนไม่หลับ เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดท้อง ปวดหลัง ใจสั่น
- ด้านสุขภาพจิต ได้แก่ หงุดหงิด โกรธง่าย เบื่อหน่าย คิดมาก วิตกกังวล เศร้าหมอง ไม่มีสมาธิ
รวมทั้งทางพฤติกรรม ได้แก่ เงียบขรึม เก็บตัว สูบบุหรี่ หรือดื่มสุรามากขึ้น ชวนทะเลาะ มีเรื่องขัดแย้งกับผู้อื่นบ่อยๆ อาจใช้สารเสพติด หากวัยรุ่นมีภาวะเครียดรุนแรงมากยิ่งขึ้น อาจถึงขั้นเกิดภาวะซึมเศร้า หรือเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายได้ นำมาซึ่งความสูญเสีย
ดังนั้น การทำความเข้าใจเกี่ยวกับการป้องกันความเครียดในวัยรุ่น ตั้งแต่ในระยะเริ่มแรกจะช่วยลดการสูญเสียที่อาจเกิดขึ้นได้
จึงขอแนะนำ 3 เทคนิค จัดการกับความเครียด ที่เหมาะสมสำหรับวัยรุ่น ซึ่งวัยรุ่นแต่ละคนนั้น จะมีความคิด ความรู้สึก การรับรู้ ความคาดหวัง ความเป็นตัวตน และอารมณ์ที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้
1. ฝึกแก้ปัญหา โดยให้วัยรุ่น มุ่งจัดการปัญหาเป็นลำดับแรก ฝึกแก้ปัญหา เมื่อเริ่มเกิดปัญหา ก่อนที่จะรู้สึกเครียดมากเกินไป แนะนำแหล่งให้ข้อมูลที่เหมาะสมกับปัญหา การช่วยเหลือวัยรุ่นปรับมุมมองต่อปัญหา หรือสถานการณ์ที่ทำให้เกิดความตึงเครียด การสร้างความคิดเชิงบวก และมองเห็นข้อดีของตนเอง
รวมทั้งการมีเวลาให้กันภายในครอบครัว รับฟังทุกข์สุขของกันและกัน สร้างความสุขด้วยการช่วยเหลือซึ่งกัน และกัน ในทุกโอกาสที่ทำได้
2. ฝึกผ่อนคลายความตึงเครียด เช่น การฝึกสมาธิ ฝึกหายใจ คลายกล้ามเนื้อ จินตนาการถึงบรรยากาศ ที่ทำให้เกิดความสุข การฟังเพลง ออกกำลังกาย ท่องเที่ยว เล่นดนตรี รวมทั้งหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ หรือ ดื่มสุรา และการใช้สารเสพติด
3. การใช้เทคโนโลยี ในการดูแลความเครียด เป็นแนวทางหนึ่ง ที่จะช่วยรับมือ และป้องกันปัญหาสุขภาพจิต ที่อาจจะเกิดขึ้นตามมาได้ในอนาคต
ในปัจจุบันมีการใช้ Mobile Application เข้ามาช่วยในการดูแลความเครียดของวัยรุ่น เช่น แอปพลิเคชัน Mental health Check Up 6 Packages พัฒนาโดยกรมสุขภาพจิต ร่วมกับสถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้วัยรุ่นสามารถประเมินความเครียดเบื้องต้น และคัดกรองความเสี่ยงต่อปัญหาความเครียด ที่วัยรุ่นสามารถเข้าถึงบริการได้อย่างรวดเร็ว
นอกจากนี้ กรมสุขภาพจิต ได้จัดให้มีบริการคลินิกคลายเครียด เพื่อแนะนำเทคนิ คและวิธีการในการคลายเครียดให้กับผู้รับบริการ หรือสามารถโทรขอรับคำปรึกษาได้ที่สายด่วนสุขภาพจิต 1323 ฟรี ตลอด 24 ชั่วโมง
“การป้องกันความเครียดในวัยรุ่น ต้องอาศัยความร่วมมือของหน่วยงานต่างๆ ในสังคม เข้ามามีส่วนร่วมในการดูแลเฝ้าระวังความเครียดในวัยรุ่น รวมถึงการให้วัยรุ่นได้มีความรู้ในการตระหนักเกี่ยวกับภาวะเครียด เพื่อสามารถดูแลตนเองได้อย่างเหมาะสม”
