เมื่อเร็วๆ นี้ เฟซบุ๊ก Suthichai Yoon ของ “สุทธิชัย หยุ่น” นักข่าวชื่อดัง ได้ไลฟ์สดสัมภาษณ์ “ดร.จิรวัฒน์ ตั้งปณิธานนท์” นักวิจัยจากศูนย์ควอนตัม เทคโนโลยี (Center for quantum technologies) มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ ผู้ทำวิจัยควอนตัม คอมพิวเตอร์โดยตรง ในหัวข้อ “คนไทยกับ Quantum Computing!”
ดร.จิรวัฒน์ อธิบายถึงเรื่องควอนตัม คอมพิวเตอร์ว่า ถ้าพูดกันด้วยภาษาง่ายๆ ก็คือ เป็นเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์แบบใหม่ ที่จะทำให้คอมพิวเตอร์ทำงานได้รวดเร็วขึ้นมาก ซึ่งความเร็วที่ว่านี้ ไม่ได้หมายถึงความเร็วจาก 1 วัน มาเป็น 1 นาที แต่เป็นจาก 1 พันปี เป็น 1 นาที
แตกต่างจากคอมพิวเตอร์ทั่วไปอย่างไร คอมพิวเตอร์ทั่วไป จะมีกฎอยู่กฎหนึ่งเรียกว่า “Moor’s Law” คือ กอร์ดอน มัวร์ 1 ในผู้ก่อตั้งไอบีเอ็ม สังเกตพบว่าทุกๆ 2 ปี คอมพิวเตอร์จะทำงานเร็วขึ้นเป็นทวีคูณ หมายความว่า คอมพิวเตอร์จะมีหน่วยประมวลผลเยอะขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งหมายความว่า หน่วยประมวลผลแต่ละตัวจะเล็กลงเรื่อยๆ พอเล็กลงไปถึงระดับหนึ่ง คอมพิวเตอร์จะไม่ทำงานเร็วไปกว่านี้แล้ว
อีกไม่นาน จะอยู่ในยุคที่คอมพิวเตอร์ไม่เร็วขึ้นแล้ว เพราะดาต้าที่มีจะเยอะขึ้นเรื่อยๆ ทุกคนใช้อินเทอร์เน็ตเพิ่มขึ้นทวีคูณ จะอยู่ในโลกไม่ใช่ข้อมูลข่าวสารแล้ว แต่จะเป็นการจมอยู่ในทะเลข่าวสารแทน ข้อมูลเยอะเกินจนประมวลผลไม่ได้ ควอนตัม คอมพิวติ้งจะเข้ามาแก้ปัญหานี้ได้
ควอนตัมคืออะไร
ในทางวิทยาศาสตร์ ควอนตัมจะเป็นสาขาหนึ่งของวิชาฟิสิกส์ ที่ศึกษามาตั้งแต่สมัยไอน์สไตน์แล้ว มีการค้นพบว่า อะตอมที่อยู่ในที่เย็นจัดมากๆ จะมีพฤติกรรมแปลกหลายอย่าง เช่น อยู่ 2 ตำแหน่งในเวลาเดียวกัน เหมือนแยกร่างได้ แต่จะมองไม่เห็นในชีวิตประจำวัน เพราะอะตอมเล็กมาก
ทั้งยังมีคุณสมบัติอีกอย่างหนึ่ง คือ อะตอมสามารถรู้สึกถึงกันได้ โดยไม่จำเป็นต้องส่งสัญญาณหากันเลย เมื่อตัวหนึ่งถูกกระทำ อีกตัวก็จะรู้สึกได้ เหมือนคน 2 คนที่รักกัน ไม่ว่าจะอยู่ห่างกันแค่ไหน ก็สามารถรู้สึกถึงกันได้
ควอนตัม คอมพิวเตอร์ เป็นเทคโนโลยีที่เอาคุณสมบัติแปลกๆ เหล่านี้ มาใช้กับการคำนวนจริงๆ เหมือนกับมีหน่วยประมวลผลหลายๆ หน่วย ที่รู้สึกถึงกันได้ในเวลาเดียวกัน ทำให้คำนวนได้เร็วขึ้น อะตอมวิ่งไปซ้ายไปขวาได้ในเวลาเดียวกัน ก็เหมือนมีหน่วยประมวลผลอย่างหนึ่ง แต่ทำงานหลายอย่างได้เวลาเดียวกัน ทำให้งานหลายอย่างที่คอมพิวเตอร์ใช้เวลาเป็นพันปี แต่ควอนตัมทำได้ในเวลาไม่กี่นาทีเท่านั้น
ควอนตัม จะเปลี่ยนโลลกในหลายแง่มุม ยกตัวอย่าง เรื่องปัญญาประดิษฐ์ (เอไอ) ควอนตัม คอมพิวติ้ง จะทำให้เอไอฉลาดขึ้น เช่น การจัดการถนน จะเปิดไฟแดงอย่างไรให้รถไม่ติด หรือสมมติต่อไปแต่ละบ้านมีโซลาร์เซลล์ จะออกแบบการจัดส่งอย่างไร ให้เสียพลังงานน้อยที่สุด
เรื่องแบบนี้จะเป็นปัญหาที่ยากสำหรับคอมพิวเตอร์ทั่วไป ซึ่งควอนตัม คอมพิวติ้งก็จะเข้ามาช่วย ให้เอไอมาช่วยตรงนี้ได้มากขึ้น เหมือนให้เอไอฉลาดขึ้นพันเท่า
แต่เรื่องน่ากลัวอย่างหนึ่งก็คือ เป็นที่ทราบกันว่า ถ้าควอนตัม คอมพิวติ้งมา จะสามารถแกะรหัสลับคอมพิวเตอร์ในปัจจุบัน และรหัสลับอินเทอร์เน็ตได้ในไม่กี่นาทีเท่านั้น ทำให้เกิดการแฮกข้อมูลได้ง่าย พวกบล็อกเชน หรือเงินดิจิทัลก็ต้องระวังเทคโนโลยีพวกนี้เอาไว้ด้วย
การพัฒนาไปถึงระดับไหนแล้ว
ล่าสุด คิดว่าอีกประมาณปีหน้า หรือ 2 ปี จะเริ่มมีตัวต้นแบบออกมาจากบริษัทดังๆ อย่าง กูเกิล หรือไอบีเอ็ม ที่จะเริ่มทำ เขาเรียกว่า outperform คอมพิวเตอร์ทั่วไปได้แล้ว
ที่ผ่านมา เรื่องของควอนตัม คอมพิวเตอร์ยังทำกันในขนาดเล็กๆ อยู่ ยังเร็วไม่เท่าคอมพิวเตอร์ในปัจจุบัน แต่อีกปี 2 ปีข้างหน้าจะเริ่มเร็วกว่าคอมพิวเตอร์ปัจจุบัน
แต่ว่า มีแต่ใหญ่ๆ อยู่ ตรงที่ว่า ควอนตัม คอมพิวเตอร์พวกนี้จะยังไม่เสถียร ความยากอยู่ตรงที่ว่า คอมพิวเตอร์ทั่วไปทำงานอยู่บนเบสของ 010110 ที่เปรียบเทียบ 01 เหมือนเหรียญวางอยู่บนโต๊ะ อาจจะเป็นหัว หรือก้อยก็ได้ แต่ควอนตัม คอมพิวเตอร์เนี่ย สามารถเป็น 0 กับ 1 ในเวลาเดียวกัน ไม่มีเว้นวรรค เหมือนอย่างที่บอก อะตอมไปซ้ายไปขวาได้ในเวลาเดียวกัน
หน่วยประมวลผลของควอนตัม เรียกว่า คิวบิต คือ ควอนตัม บิต เรียกสั้นๆ ว่า คิวบิต เป็นจุดศูนย์กับหนึ่งได้ในเวลาเดียวกัน ถ้าเปรียบเทียบ ก็เหมือนเหรียญที่วางเอียงๆ อยู่บนโต๊ะ ข้อเสียก็คือ ถ้าเป็นเหรียญปกติที่วางอยู่บนโต๊ะ เวลาโต๊ะสั่นเหรียญจะไม่เปลี่ยนจากหัวเป็นก้อย แต่ถ้าเป็นเหรียญแบบควอนตัม ที่วางเอียงๆ อยู่อย่างนี้ เวลาโต๊ะสั่นนิดนึง หรือมีอะไรสั่นเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ข้อมูลมันจะเปลี่ยนไปในทันที
เปรียบเทียบ 5จี กับควอนตัม เกี่ยวโยงกันอย่างไร
3จี 4จี 5จี อะไรทำนองนี้ ก็ยังอยู่ในโซนของดิจิทัลอยู่ ยังเป็นเทคโนโลยีเดิมๆ เพียงแต่อาจจะทำให้เร็วขึ้น แต่ควอนตัม คอมพิวติ้ง เป็นการเปลี่ยนแปลงที่มากกว่านั้น เหมือนแบบสมัยก่อน ที่เปลี่ยนจากอะนาล็อก คอมพิวเตอร์ มาเป็นดิจิทัล คอมพิวเตอร์ อะไรอย่างนั้น เพราะอย่างนั้น ถ้าถามว่าเกี่ยวกันยังไง ก็นึกภาพไม่ค่อยออกเท่าไร ก็คิดว่า น่าจะเปลี่ยนแปลงไปเยอะกว่านั้น
ควอนตัม คอมพิวเตอร์จะเกี่ยวกับชีวิตจริง-ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไร
เป็นธรรมชาติของเทคโนโลยี ที่มีอะไรล้ำหน้ามากๆ มนุษย์เราเดาไม่ถูกว่า 4 – 5 ปีข้างหน้าจะเป็นอย่างไร เหมือนตอนเรามีอินเทอร์เน็ต เราก็นึกไม่ออกว่าจะมีเฟซบุ๊ก มีแกร็บอะไรแบบนี้ออกมา
ถ้าจะให้คำตอบ ก็ให้แบบที่เป็นเดาได้ คำตอบจริงๆ คือ ไม่มีใครรู้ ถ้าให้เดา เอไอก็จะฉลาดขึ้นมาก ก็จะทำให้เรา มีปฏิสัมพันธ์กับเอไอในระดับที่แบบถึงเนื้อต้องตัวมากขึ้น มาแนะนำโปรดักได้ดีขึ้น อาจเป็นประโยชน์สำหรับบริษัทที่ต้องทำค้าขาย อาจเข้ามาช่วยการศึกษาได้ อย่างเช่นในปัจจุบันครูคนหนึ่ง ดูแลนักเรียน 50 คน แล้วจะให้ครูคนเดียวมานั่งดูว่า แต่ละคนทำอะไรมาบ้าง จะออกแบบหลักสูตรให้เหมาะกับเด็กแต่ละคน ทั้ง 50 คนอย่างไร ก็เป็นเรื่องที่ครูธรรมดาทำไม่ได้ แต่ถ้าเอไอฉลาดมากพอ ก็อาจทำได้
จะมีประโยชน์มากกว่าปัจจุบัน ถ้าเราใช้เป็นใช่ไหม
คิดว่าเหมือนมีด ถ้าเราเอาไปทำร้ายคนก็ติดคุก แต่ถ้าเอามาทำอาหารก็เลี้ยงคนได้ หรือว่าเทคโนโลยีนิวเคลียร์ ถ้าเอามายิงกันก็เป็นสงคราม ถ้าเอามาเป็นพลังงาน ก็เป็นประโยชน์
