ในวันนี้ (7 มิ.ย.) สำนักงานนโยบาย และแผนทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม (สผ.) ได้จัดกิจกรรมเปิดตัวพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อมคุ้งบางกะเจ้าขึ้น เพื่อมุ่งหวังให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการป้องกัน ดูแล รักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในเขตพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อมคุ้งบางกะเจ้าให้มีความอย่างยั่งยืนและสมดุลตลอดไป
ภายในงานนี้ สผ. ได้เปิดเวทีเสวนาขับเคลื่อนพื้นที่คุ้งบางกะเจ้า เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนขึ้นมา มีผู้แทนจากภาคีเครือข่ายภาคส่วนต่างๆ เข้าร่วม โดยมุ่งเน้นความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ในด้านต่างๆ ทั้งด้านการเกษตรผสมผสาน การอนุรักษ์และการพัฒนาอย่างยั่งยืน การน้อมนำศาสตร์พระราชาเพื่อพัฒนาพื้นที่คุ้งบางกะเจ้า
บนเวทีเสวนานี้ นายสมาน เสถียรบุตร กลุ่มรักษ์คุ้งบางกะเจ้า ได้ขึ้นมากล่าวถึงความภาคภูมิใจในทรัพยากรท้องถิ่น ที่ควรหวงแหนให้ลูกหลาน ขณะที่นายสาเนาว์ รัศมิทัต นายกองค์การบริหารส่วนตำบลบางน้าผึ้งกล่าวขอบคุณการจัดเวทีแสดงความคิดเห็นเช่นนี้ขึ้นมา เพราะในปัจจุบัน ยังมีชาวบ้านที่ยังอยากใช้ประโยชน์ในที่ดิน ต้องการขายที่ดินให้นายทุน
ทางด้านม.ร.ว ศรีเฉลิม กาญจนภู ผู้อานวยการประสานโครงการ มูลนิธิชัยพัฒนา (คณะอนุกรรมการกากับการดาเนินงานพัฒนาพื้นที่คุ้งบางกะเจ้าสู่ความยั่งยืน) กล่าวว่า การพัฒนาในพื้นที่ยังทำได้บนพื้นฐานการดูแลทรัพยากรให้คงอยู่ และชุมชนสามารถใช้ประโยชน์จากฐานทรัพยากรนี้ได้
ม.ร.ว. ศรีเฉลิม ยังแสดงความเชื่อมั่นว่า การรักษาพื้นที่คุ้งบางกะเจ้าไว้จะเป็นประโยชน์แก่ส่วนร่วม
ทั้งนี้ สผ. กำหนดให้พื้นที่คุ้งบางกระเจ้า ป็นเขตพื้นที่ และมาตรการสิ่งแวดล้อมเขตล่าสุด ตามพระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535 ซึ่งมีเป้าหมายสำคัญอยู่ที่ การปกป้องทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมมิให้ถูกทำลาย หรือเสื่อมโทรม และแก้ไขปัญหาคุณภาพสิ่งแวดล้อมที่รุนแรงเข้าขั้นวิกฤติ
ก่อนหน้านี้ สผ.ได้กำหนดเขตพื้นที่และมาตรการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมไปแล้ว จำนวน 9 พื้นที่ ประกอบด้วย
- พื้นที่จังหวัดภูเก็ต
- พื้นที่อำเภอบางละมุง และอำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี
- พื้นที่จังหวัดเพชรบุรีและจังหวัดประจวบคีรีขันธ์
- พื้นที่อำเภอเกาะสมุย และอำเภอเกาะพะงัน จังหวัดสุราษฎร์ธานี
- พื้นที่ถนนสายต้นยางนาเชียงใหม่ – ลำพูน
- พื้นที่จังหวัดกระบี่
- พื้นที่จังหวัดพังงา
- พื้นที่เมืองโบราณศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี
- ป่าดูนลำพัน
สำหรับคุ้งบางกระเจ้านั้น เพิ่งถูกกำหนดให้เป็นเขตพื้นที่ และมาตรการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมในปีนี้ ซึ่งได้ประกาศลงในราชกิจจานุเบกษาแล้ว เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2562 และมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 1 มีนาคม 2562
พื้นที่คุ้งบางกะเจ้านี้ถือว่าเป็นระบบนิเวศทางธรรมชาติที่มีความโดดเด่นและแตกต่างจากพื้นที่อื่นโดยทั่วไป คือ มีระบบนิเวศตามธรรมชาติ 3 น้ำ ได้แก่ น้ำจืด น้ำเค็ม และน้ำกร่อย ทั้งความอุดมสมบูรณ์อันเกิดจากการสะสมตัวของดินตะกอนปากแม่น้ำ ทำให้พื้นที่มีความเหมาะสมเป็นพื้นที่เกษตรกรรมและเป็นสวนผลไม้นานาพรรณที่มีผลผลิตดีและมีชื่อเสียง
แต่เนื่องจากปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินจากพื้นที่เกษตรกรรมเป็นพื้นที่ชุมชนเพิ่มมากขึ้น การกว้านซื้อที่ดินจากนายทุนภายนอก และการขยายตัวของเมืองและอุตสาหกรรม ทำให้พื้นที่สีเขียวในคุ้งบางกะเจ้ามีแนวโน้มที่จะลดลงและเสื่อมโทรม ส่งผลให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมตามมา
ภาครัฐจึงได้ใช้กลไกทางกฎหมายในการกำหนดเขตพื้นที่และมาตรการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม เพื่อรักษาระบบนิเวศตามธรรมชาติของพื้นที่คุ้งบางกะเจ้ามิให้เปลี่ยนแปลงหรือเสื่อมโทรมลงไป และเพื่อคงไว้ให้รุ่นลูกรุ่นหลานต่อไปอย่างยั่งยืน
