ศุกร์ (สุข) ละวัด พาชมวัดป่าสัก เชียงแสน

โดย PRASERT THEPSRI 22 ธันวาคม 2566

ศุกร์ (สุข) ละวัด สัปดาห์นี้พาไปที่พระที่วัดป่าสัก ตั้งอยู่ที่ ตำบลเวียง อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย

วัดป่าสัก เป็นวัดโบราณที่ตั้งอยู่บริเวณประตูเชียงแสน สร้างโดยพญาแสนภู กษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านนา ที่มีความผูกพันกับเมืองเชียงแสน สร้างให้เมืองเชียงแสน เป็นยุคที่มีความเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุด เป็นวัดหนึ่งในภาคเหนือที่มีความโดดเด่นมาก มีเจดีย์ ปูนปั้น ต่างได้รับอิทธิพลมาจากศิลปกรรมหลายรูปแบบ ทั้งยังได้ชื่อว่าเป็นโบราณสถานที่มี ปูนปั้น สวยงามที่สุดในยุคต้นล้านนา

ความโดดเด่นและงดงามเป็นพิเศษจึงทำให้หลายคนสันนิษฐานว่า วัดป่าสัก น่าจะเป็นวัดแห่งหนึ่งที่มีความสำคัญอย่างมากในยุคนั้น เห็นได้จากเจดีย์ทรงปราสาท 5 ยอดที่เรือนธาตุมีซุ้มจระนำ ซึ่งคาดว่าน่าจะได้รับรูปแบบมาจากเจดีย์ศิลปะพม่าสมัยเมืองพุกาม หรือเจดีย์จากเมืองหริภุญไชย

พื้นที่ของวัดมี โบราณสถาน 22 แห่ง ที่สำคัญที่สุดคือ เจดีย์ประธานทรงมณฑปยอดระฆังเป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ตกแต่งลวดลายปูนปั้นสวยงามถือเป็นฝีมือช่างชั้นครู รูปแบบเจดีย์ได้รับอิทธิพลจากหริภุญไชย ส่วนพระพุทธรูปได้รับอิทธิพลจากสุโขทัย คือพระสีลา แต่ ลักษณะพระพักตร์ เป็นแบบเฉพาะของเชียงแสน วัดป่าสัก ถือได้ว่าเป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่งของอาณาจักรล้านนา วัดนี้มีเรื่องราวปรากฏอยู่ในตำนานกล่าวถึง พญาแสนภู กษัตริย์องค์ที่สามแห่งราชวงศ์มังราย พระโอรสของพญาชัยสงคราม มีศักดิ์เป็นหลานของพญามังรายมหาราช พระองค์ได้มาสร้างเมืองเชียงแสนเมื่อราวปี พ.ศ.1883 โดยประวัติของเมืองเชียงแสนก่อนที่พญาแสนภูจะเข้าปกครองนั้น มีเรื่องราวบันทึกอยู่ในพงศาวดารโยนกว่า เมืองเชียงแสนนี้แต่กาลก่อนเป็นที่ตั้งของแคว้นโยนกนาคพันธุ์ ต่อมาไม่นานแคว้นโยนกนาคพันธุ์ก็ถึงกาลล่มสลาย พญาลาวจักราชได้มาสถาปนาเมืองขึ้นใหม่ในบริเวณทางทิศตะวันออกริมฝั่งแม่น้ำโขงนามว่า หิรัญนครเงินยาง

ต่อมาเป็นเรื่องราวของพงศาวดารที่ได้กล่าวถึงเมืองหิรัญนครเงินยางว่า ในแผ่นดินของสมเด็จอมรินทราธิราช ทรงมีเทวโองการให้ลาวจกเทวบุตรได้พาบริวารหนึ่งพันมาจุติยังเทวโลก ถือเอาจองเขาเกตุบรรพต (ดอยตุงปัจจุบัน) ลงมาสถิตเหนือแท่นเงินใต้ร่มไม้ทันหมาก(ต้นพุทรา) ใกล้ฝั่งแม่น้ำละว้านัทรี (แม่น้ำสาย) สร้างพระนครที่นั้นให้ชื่อว่า หิรัญนครเงินยาง

จากเรื่องราวที่กล่าวมาอาณาจักรล้านนาในยุครุ่งเรืองมีหิรัญนครเงินยางเป็นศูนย์กลางแห่งอาณาจักร เห็นได้จากซากของโบราณสถานในบริเวณอำเภอเชียงแสน บ่งบอกถึงร่องรอยแห่งศิลปวัฒนธรรมเมื่อครั้งอดีตที่เคยรุ่งโรจน์ได้อย่างชัดเจน โดยเฉพาะ วัดป่าสัก ตั้งอยู่นอกกำแพงเมือง ที่พญาแสนภูเป็นผู้สร้างขึ้นนั้น เจดีย์ทรงปราสาทแบบล้านนา ยังคงอยู่ในสภาพที่นักโบราณคดี ต่างเห็นพ้องต้องกันว่า มีสภาพที่สมบูรณ์ และสวยงาม จนไม่มีสถาปัตยกรรมที่ไหนในแผ่นดินล้านนาจะงดงามเท่า เจดีย์ทรงปราสาทวัดป่าสักแห่งนี้ ถือเป็นซากวัฒนธรรมที่สวยงามของชาวล้านนา