ศุกร์ (สุข) ละวัด ‘วัดเจตวงศ์’ ศาสนาสถานทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์

โดย PRASERT THEPSRI 29 มีนาคม 2567

วัดเจตวงศ์ เป็นวัดร้างที่ตั้งอยู่ใน ตำบลบางแขยง อำเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี สร้างขึ้นมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ภายในบริเวณวัดมีโบราณสถาน โบราณวัตถุ และศิลปะอันทรงคุณค่ามากมายไว้ให้ศึกษากัน

ตัวอย่างเช่น พระอุโบสถเก่าแก่อายุกว่าหลายร้อยปี มุงด้วยกระเบื้องดินเผา ด้านหน้ามีพาไล (ชายคาปีกนก) พร้อมประตูทางเข้าเพียงช่องเดียว หน้าต่าง 3 บานทั้ง 2 ฝั่ง มีลักษณะใกล้เคียงกับโบสถ์แบบมหาอุตม์ในอดีต บริเวณโดยรอบมีฐานเสมาทั้ง 8 ทิศ ที่ค้นพบได้ มีภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในอุโบสถทั้ง 4 ด้าน จัดเป็นฝีมือช่างชั้นครูสมัยอยุธยา

ด้านหน้าพระประธานเป็นภาพพระพุทธประวัติตอนมารผจญ มีการลงสีชาดเป็นพื้น พระพุทธเจ้าประทับนั่งบนรัตนบัลลังก์ ด้านซ้ายมีกองทัพพญามาร เป็นภาพพญายักษ์ทรงเครื่องสีเขียว มีหลายแขน ขี่ช้างนำไพร่พลเข้าล้อม โดยไพร่พลในกองทัพพญามารถูกจินตนาการเป็นรูปต่าง ๆ เช่น จีน จาม พราหมณ์ ฝรั่ง แขก ยักษ์ขี่ม้า เสือ สิงห์ อยู่ในห่วงท่าพร้อมรบ

ส่วนด้านขวาเป็นภาพที่เกี่ยวเนื่องกันคือ กองทัพพญามารกำลังพ่ายแพ้ ปรากฏภาพพระแม่ธรณีบีบมวยผม ทำให้กองทัพพญามารจมน้ำถูกสัตว์ต่าง ๆ เช่น ปลา จระเข้ทำร้าย

ด้านล่างยังมีภาพเหล่าเทวดานั่งกระทำอัญชลีอยู่ทั้งสองด้าน ภาพด้านขวา และซ้ายของพระประธานบริเวณคอสอง มีภาพอดีตพระพุทธเจ้าประทับนั่งเรียงลำดับเป็นแถว ลงพื้นด้วยสีแดง อยู่ในซุ้มดอกไม้ประดิษฐ์สวยงาม ภายในซุ้มลงพื้นด้วยสีเขียว ด้านข้างมีพระสาวกนั่งประนมมือหันหน้าเข้าหาพระพุทธเจ้า โดยมีฉัตรทรงสูงสี่ชั้น เป็นฉัตรดอกไม้ประดิษฐ์ กั้นภาพสลับต่อเนื่องกันไปตลอดฝาผนัง

ทางด้านบนมีภาพเกลียวคลื่นเป็นริ้ว ๆ โดยมีภาพเหล่าคนธรรพ์ วิทยาธร โผล่ออกมาระหว่างช่องหน้าต่าง ทั้งสองข้างเป็นภาพพระพุทธประวัติเป็นตอน ๆ บนพื้นสีแดงด้านหลังพระประธาน เป็นภาพพระพุทธเจ้าขนาบทั้งสองข้าง ตอนบนสุดเป็นหมู่เมฆ มีเทวดาพนมมือ ส่วนเพดานเขียนภาพดอกไม้ร่วงเป็นช่อดอกสีขาวชมพู

โบราณสถาน ที่เหลืออยู่ในวัดเจตวงศ์ คือ พระอุโบสถ และเจดีย์ ด้านหน้าพระอุโบสถมีขนาดเล็ก หน้าบันมีลวดลายปูนปั้นพันธ์พฤกษา มีเทพพนมอยู่ตรงกลาง สร้างสมัยอยุธยาตอนปลาย ภายในมีพระพุทธรูปโบราณปางมารวิชัยประดิษฐานอยู่ พร้อมทั้งภาพจิตรกรรมบนฝาผนัง ที่ได้ช่างชั้นครูมาวาดลวดลายให้งดงามชวนหลงใหล โดยมีเรื่องราวของพุทธประวัติตั้งแต่อดีต เป็นตัวร้อยเรียงออกมาอย่างสวยงาม