ถึงวันนี้ หากเอ่ยชื่ออาลีบาบา (Alibaba) น้อยคนที่จะไม่รู้จักอาณาจักรที่แจ็ค หม่า (Jack Ma) และเพื่อนก่อตั้งขึ้น โดยอาลีบาบาก่อตั้งขึ้นในฐานะแพลตฟอร์ม B2B, C2C และ B2C ผ่านเว็บพอร์ทัลที่ผนวกเข้ากับบริการด้านการชำระเงิน เสิร์ชเอนจินเพื่อการช้อปปิ้ง และธุรกิจคลาวด์ ปัจจุบันมีมูลค่ากว่า 5.4 แสนล้านดอลลาร์ และติดอันดับบริษัทที่มีมูลค่าสูงที่สุด (อันดับ 9) และใหญ่ที่สุดในโลกตามการจัดอันดับของนิตยสารฟอร์จูน
ปัจจุบัน อาลีบาบาประกอบธุรกิจในกว่า 200 ประเทศ โดยมียอดขายออนไลน์แซงหน้ายักษ์ค้าปลีกในสหรัฐอเมริกาเช่น วอลล์มาร์ท อเมซอน และอีเบย์รวมกันไปแล้วเรียบร้อยตั้งแต่ปี 2558 โดยหนึ่งในอีเวนท์ที่ได้รับการจับตามากที่สุดก็คือ “วันคนโสด” ที่จัดขึ้นในวันที่ 11 พฤศจิกายนของทุกปี เฉพาะยอดขายที่เกิดขึ้นบนแพลตฟอร์มในวันดังกล่าวก็มีมูลค่ากว่า 2.5 หมื่นล้านดอลลาร์แล้วในปี 2560
จากแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซครบวงจรที่มีทั้งระบบโลจิสติกส์ (AliExpress) ระบบการชำระเงิน Alipay แพลตฟอร์มด้านการท่องเที่ยว Fliggy วันนี้อาลีบาบาได้ขยายออกไปในอีกหลายธุรกิจ ทั้งคลาวด์ เอไอ ผู้ช่วยรับคำสั่งด้วยเสียง (AliGenie) ระบบปฏิบัติการ AliOS ธุรกิจสุขภาพ (AliHealth) รวมถึงธุรกิจบันเทิงที่มี AliMusic และ Alibaba Pictures ขึ้นมารองรับ และการเข้าไปถือหุ้น 18.5% ในแพลตฟอร์ม Youku ที่ให้บริการคล้ายกับ YouTube ด้วย
นอกจากนี้ อาลีบาบายังมีองค์กรด้านการลงทุนของตัวเองอย่าง Ali Venture Capital และ Alibaba Entrepreneurs Fund ไว้ตอบโจทย์สตาร์ทอัพอีกต่างหาก
ความยิ่งใหญ่ของอาลีบาบา อาจทำให้หลายคนต้องหันมาย้อนมองธุรกิจของอาลีบาบากันให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น โดยเฉพาะประเทศไทย ที่พบว่า อาลีบาบาเข้ามามีบทบาทอยู่ในหลาย ๆ ภาคส่วนของประเทศทั้งที่เราพบเห็นกันจนเคยชิน เช่น สัญลักษณ์อาลีเพย์ หรือเว็บไซต์ลาซาด้า ไปจนถึงการจับมือกับรัฐบาลไทยภายใต้ข้อตกลงความร่วมมือเชิงกลยุทธ์ ไม่ว่าจะเป็นด้านอีคอมเมิร์ซ โลจิสติกส์ ท่องเที่ยว ฯลฯ
ทั้งนี้ อาจกล่าวได้ว่า ขุนพลทางเทคโนโลยีที่อาลีบาบายกมาไว้ในไทยนั้นใหญ่ไม่น้อย โดยหากไล่เรียงนับนิ้วกันแล้ว บริการของอาลีบาบาก็ครอบคลุมหลายส่วนของประเทศไทยกันเลยทีเดียว เริ่มตั้งแต่
บริการอาลีเพย์
อาลีเพย์เป็นแพลตฟอร์มรับชำระเงินของบริษัทในเครืออาลีบาบา กรุ๊ปอย่าง แอนท์ ไฟแนนเชียล ปัจจุบัน อาลีเพย์มีจุดให้บริการมากกว่า 10,000 จุดทั่วประเทศไทย โดยเฉพาะตามแหล่งท่องเที่ยว ซึ่งถือว่าเติบโตรวดเร็วมากเมื่อเทียบกับระยะเวลาในการเปิดตัวที่เริ่มเมื่อเดือนตุลาคม 2558 เท่านั้น และหากนับย้อนหลังไปไม่นาน เราจะเห็นการเข้าร่วมเป็นพันธมิตรของแอนท์ ไฟแนนเชียล กับทางซีพี กรุ๊ป ด้วยการลงทุนใน “แอสเซนด์ มันนี่” (Ascend Money) เพื่อตั้งเป้าพัฒนาทรูมันนี่ วอลเล็ท ให้ก้าวขึ้นเป็นกระเป๋าสตางค์อิเล็กทรอนิกส์ชั้นนำของไทยด้วย โดยปัจจุบัน ทรู มันนี่ วอลเล็ท มีผู้ใช้งานทั้งผู้บริโภคและเจ้าของธุรกิจขนาดเล็กนับล้านคนแล้วเช่นกัน
ลาซาด้า กรุ๊ป
ย้อนกลับไปในปี 2555 ลาซาด้า กรุ๊ป เปิดตัวเว็บช็อปปิ้งออนไลน์ www.lazada.co.th ขึ้นในประเทศไทย ก่อนจะเปิดตัว “เถาเป่า คอลเล็คชั่น” เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2560 เพื่อนำเสนอสินค้าที่คัดเลือกแล้วจากแพลตฟอร์มเถาเป่าว่าจะตรงกับความต้องการของผู้บริโภคไทยเป็นภาษาไทย ปัจจุบัน ลาซาด้าเป็นเว็บไซต์อีคอมเมิร์ซที่มีสินค้าให้เลือก 17 ชนิด ตั้งแต่ผลิตภัณฑ์ด้านสุขภาพและความงาม เครื่องใช้ไฟฟ้า ของเล่น เสื้อผ้า อุปกรณ์กีฬา ฯลฯ
ธุรกิจการจัดจำหน่ายอาหารสด
เพื่อตอบรับความต้องการบริโภคอาหารสด โดยเฉพาะทุเรียนของคนจีน ทำให้ในเดือนเมษายนที่ผ่านมา มีปรากฏการณ์แฟลช เซลล์ เกิดขึ้นบนแพลตฟอร์มค้าอาหารสดของอาลีบาบาอย่างทีมอลล์เกิดขึ้น ภายใต้ความร่วมมือกับกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ และสามารถจำหน่ายทุเรียนผ่านช่องทางดังกล่าวไปยังผู้บริโภคชาวจีนได้ถึง 130,000 ลูก โดยในจำนวนนี้ เป็นข่าวฮือฮาเนื่องจากสามารถจำหน่ายทุเรียนหมอนทองกว่า 80,000 ลูกได้ในนาทีแรกของการขายด้วย
โดยช่องทางการจัดจำหน่ายอาหารสดของอาลีบาบาในปัจจุบัน มีทั้งสิ้น 4 ช่องทางได้แก่
- ทีมอลล์เฟรช (Tmall Fresh) แพลตฟอร์มออนไลน์ของอาลีบาบาที่จำหน่ายเฉพาะของสดเท่านั้น
- อาร์ที มาร์ท (RT-mart) และออชาน (Auchan) เป็นไฮเปอร์มาร์เก็ตเครือใหญ่ในจีนที่อาลีบาบาเป็นผู้ถือหุ้น
- เหอหม่า (Hema) ซูเปอร์มาร์เก็ตระดับพรีเมียมของอาลีบาบาในประเทศจีน
- เหลียนหัว ซูเปอร์มาร์เก็ต (Lianhua Supermarket) เครือซูเปอร์มาร์เก็ตที่อาลีบาบาเป็นผู้ถือหุ้นอีกเช่นกัน
ธุรกิจจัดจำหน่ายข้าว
อาลีบาบาร่วมมือกับกระทรวงพาณิชย์ เปิดตัวแฟลกชิปสโตร์ ข้าวไทย บนแพลตฟอร์มทีมอลล์ เมื่อเดือนเมษายน 2561 เพื่อนำเสนอข้าวไทยระดับคุณภาพไปยังตลาดจีน
โลจิสติกส์
อาลีบาบาส่งไช่เหนี่ยว เน็ตเวิร์ก (Cainiao Network) เทคโนโลยีโลจิสติกส์อัจฉริยะของอาลีบาบามายังประเทศไทย และปัจจุบันอยู่ระหว่างการพัฒนา สมาร์ทดิจิทัลฮับ ร่วมกับรัฐบาลไทยในเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (EEC)
ด้านการศึกษา
อาลีบาบาร่วมมือกับมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย สถาบันความร่วมมือเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจลุ่มน้ำโขง และสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ในการให้ความรู้แก่นักศึกษา คณาจารย์ และผู้ประกอบการธุรกิจขนาดย่อมในด้านการพัฒนาธุรกิจนำเข้าและส่งออกผ่านทางแพลตฟอร์ม Alibaba.com นอกจากนั้นยังมีการจัดอบรมด้านอีคอมเมิร์ซให้กับผู้ประกอบการเอสเอ็มอีในไทยประมาณ 3,000 รายผ่านอาลีบาบา โกลบอล คอร์ส ด้วย (ปี 2560)
โครงการต่อมาเป็นความร่วมมือของอาลีบาบากับมหาวิทยาลัยบูรพา และคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก จัด Global E-Commerce Talent – Train the Trainers เพื่อให้อาจารย์สามารถถ่ายทอดทักษะด้านอีคอมเมิร์ซให้กับนิสิตนักศึกษาได้
ด้านการท่องเที่ยว
อาลีบาบามีแพลตฟอร์มออนไลน์ด้านการท่องเที่ยวชื่อฟลิกกี้ (Fliggy) ที่นักท่องเที่ยวชาวจีนเข้าใช้บริการกัน โดยมีธุรกิจยักษ์ใหญ่ด้านการท่องเที่ยวของไทยอย่าง การบินไทย, แม็กสมายล์ (MaxSmile) และโกลเด้นกูซ (Golden Goose) เข้าใช้บริการ อีกทั้งยังมีการจับมือกับการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยในการนำเสนอการท่องเที่ยวเมืองรองเข้าไปยังแพลตฟอร์มฟลิกกี้ให้นักท่องเที่ยวจีนได้รู้จักอีกด้วย
โดยปัจจุบัน 80% ของนักท่องเที่ยวจีนที่เดินทางมาไทยนั้น ส่วนใหญ่เป็นคนรุ่นใหม่ที่เกิดในช่วงปี 1980 – 1990
อาลีบาบาคลาวด์
อาลีบาบาคลาวด์ให้บริการในประเทศไทยมาตั้งแต่ปี 2559 ปัจจุบันให้บริการคลาวด์กับสตาร์ทอัพและพันธมิตรที่มีการซื้อขายบนแพลตฟอร์มของอาลีบาบา รวมถึงบริษัทขนาดใหญ่ในไทย
ดังนั้นแล้ว หากย้อนอดีตอาลีบาบา ในปี 2542 ที่ก่อตั้งเป็นปีแรก ซึ่งประชากรอินเทอร์เน็ตของจีนมีเพียง 80 ล้านคนมาจนถึงวันนี้ เส้นทางความสำเร็จของอาลีบาบาอาจเป็นการเติมเต็มจุดที่ขาดหายไปเรื่อย ๆ ทีละจุด เพื่อให้ตอบโจทย์และมีจำนวนผู้ใช้งานบนแพลตฟอร์มมากขึ้น ๆ และในวันหนึ่งที่เอไอก้าวหน้ามากพอ จำนวนผู้ใช้งานที่มีในระบบก็ได้เปลี่ยนเป็นขุมพลังใหม่ให้กับอาลีบาบาที่เรียกว่า “บิ๊กดาต้า” และทำให้อาลีบาบามาแรงแซงทุกแพลตฟอร์มอย่างเช่นทุกวันนี้
