‘บางจาก’ ลงทุนติดตั้งระบบ GEMS กว่า 80 ล้านบาท นำเทคโนโลยีบล็อกเชน ใช้นำร่องซื้อขายไฟฟ้าเสรีในปั๊มน้ำมันย่านศรีนครินทร์
นายชัยวัฒน์ โควาวิสารัช ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร และกรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท บางจากคอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) เปิดเผยว่าขณะนี้บางจากได้นำเทคโนโลยีและระบบดิจิทัลมาใช้ในการดำเนินงาน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ ที่เป็นรูปธรรมเป็นการดำเนินงานภายในสถานีบริการน้ำมันบางจาก โดยติดตั้งระบบบริหารจัดการพลังงานชุมชนสีเขียว Green Community Energy Management System หรือ GEMS มูลค่าการลงทุนประมาณ 80 ล้านบาท เพื่อทำโครงการนำร่องประมูลซื้อไฟฟ้าด้วยเทคโนโลยีบล็อกเชน (Blockchain) ในระบบผลิตไฟฟ้าแบบไม่เชื่อมต่อกับสายส่งการไฟฟ้า (Smart Isolated Microgrid) เพื่อให้อาคาร และร้านค้าที่อยู่ในพื้นที่สามารถซื้อขาย เพื่อใช้ไฟฟ้าในราคาต่ำลง
โครงการนี้ ประกอบด้วย โซลาร์ รูฟ บนหลังคาสถานีบริการน้ำมัน อาคารร้านสะดวกซื้อ SPAR และที่จอดรถ กำลังผลิตรวม 279 กิโลวัตต์ชั่วโมง (kWh) พร้อมติดตั้งระบบกักเก็บเก็บพลังงาน หรือแบตเตอรี่ ชนิดลิเธียมอิออน (NMC และ LFP) ขนาด 1 เมกะวัตต์ชั่วโมง (MWh) ซึ่งถือว่ามีขนาดใหญ่ที่สุดในขณะนี้
นายชัยวัฒน์ อธิบายว่า ระบบ GEMS ไม่ได้เป็นเพียงแค่ผลิตไฟฟ้าจากแสงอาทิตย์เท่านั้น แต่ยังประกอบไปด้วยระบบการจัดการไฟฟ้า โดยนำไฟฟ้าในช่วงเวลา 01.00-04.00 น. ซึ่งเป็นไฟฟ้าที่ผลิตโดยพลังงานน้ำจากเขื่อน ต้นทุนต่ำมาประจุเข้าในแบตเตอรี และนำไฟฟ้ากลับมาใช้ในช่วงเวลากลางวันที่มีค่าไฟฟ้าสูงกว่าตามหลัก Time Shift Energy Usage (Peak Load Clipping)
นอกจากนี้ GEMS ยังนำ AI (Artificial Intelligence) มาใช้ในการพยากรณ์ค่าพลังงานที่จะผลิตได้จากแสงแดดในสภาพอากาศต่างๆ (Weather forecast) และค่าพลังงานที่ต้องการใช้ล่วงหน้า (Load prediction) แบบรายชั่วโมง เพื่อประเมินการซื้อไฟฟ้าจากกริด ( grid) และช่วยบริหารจัดการพลังงานอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด
ระบบ GEMS ยังมีแพลตฟอร์มซื้อขายไฟฟ้าแบบ Auction Exchange ผ่านแอปพลิเคชั่น คล้ายการซื้อขายหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ด้วยเทคโนโลยีบล็อกเชน ซึ่งพัฒนาโดยผู้ประกอบการไทย โดยใช้ “Genie” ตามชื่อยักษ์ในตะเกียง เป็นสกุลเงินดิจิทัลในการ ประมูลทุกๆ 15 นาที ตลอดทั้งวัน ทั้งนี้เพื่อให้เกิดการเรียนรู้นวัตกรรมการจัดการพลังงานอนาคต GEMS ยังเป็น Learning Lab เพื่อสร้างเครือข่ายนวัตกรรมในการร่วมพัฒนาด้านพลังงาน และสถานีบริการอัจฉริยะ
“ไฟฟ้าที่ผลิตจากโซล่าร์เซลล์ในปั๊มบางจากแห่งนี้ ถูกกว่าการซื้อไฟฟ้าจากการไฟฟ้านครหลวง (กฟน.) หรืออยู่ที่ประมาณ 3-4 บาทต่อหน่วย โดยเราจะใช้วิธีการให้ร้านค้าต่างๆภายในปั๊มประมูลซื้อไฟฟ้าเข้ามาในระบบทุกๆ 15 นาที ผู้ที่เสนอซื้อไฟฟ้าด้วยราคาสูงสุดจะได้ใช้ไฟฟ้าไป ผู้ที่ประมูลไม่ได้ก็จะต้องซื้อจากระบบของการไฟฟ้า”
นายชัยวัฒน์ ระบุว่า ปัจจุบันโรงไฟฟ้าใหม่ๆของประเทศ ถูกสร้างขึ้น เพื่อรองรับการใช้ในช่วงที่มีการใช้ไฟฟ้าสูงสุด (พีค) เป็นหลักเท่านั้น หน่วยงานรัฐจึงพยายามลดการใช้ในช่วงพีคลง เพื่อลดการสร้างโรงไฟฟ้าใหม่ โดยกำหนดโครงสร้างอัตราค่าไฟฟ้าตามช่วงเวลาของการใช้ หรือ ทีโอยู (Time of Use Rate :TOU) และคิดค่าไฟฟ้าในช่วงพีคที่กำหนดตั้งแต่วันจันทร์-วันศุกร์ เวลา 09.00-22.00 น. ในอัตราสูงอยู่ที่ ประมาณ 5.50-5.60 บาทต่อหน่วย ส่วนนอกเวลาพีค (ออฟพีค) ถูกกว่า หรืออยู่ที่ประมาณ 3.60-3.70 บาทต่อหน่วย
ดังนั้นระบบ GEMS ของบางจากจะมาช่วยบริหารจัดการโหลดไฟฟ้าของประเทศได้ทางหนึ่ง เพราะผลิตไฟฟ้าจากแสงอาทิตย์ใช้เองในสถานีบริการน้ำมัน และมาเฉลี่ยซื้อไฟฟ้าจากระบบในช่วงออฟพีค ลดการใช้ไฟฟ้าในช่วงพีคลง
