ผ่านไปแล้วสำหรับการลงคะแนนหยั่งเสียงเลือกหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ด้วยระบบไอทีผ่านหน่วยเลือกตั้งในพื้นที่ภาคใต้ และภาคอีสาน หลังจากที่เกิดปัญหาในวันที่ 1 พฤศจิกายน จนต้องเลื่อนการลงคะแนนผ่านหน่วยเลือกตั้งในส่วนของ กทม. ภาคกลาง และภาคเหนือ ออกไปเป็นวันที่ 9 พฤศิจกายน
ต้องยอมรับว่าความใหม่ของระบบไอทีที่พรรคประชาธิปัตย์นำมาใช้เป็นเครื่องมือพัฒนาประชาธิปไตยภายในพรรคครั้งแรกในประวัติศาสตร์การเมืองไทยนั้น ไม่ได้ราบรื่นชนิดโรยด้วยกลีบกุหลาบ หากมีขวากหนามที่ต้องก้าวผ่าน พร้อมหยาดเหงื่อจากงานหนักของคนในพรรค ที่นอกจากต้องทุ่มเทเรียนรู้แล้ว ยังต้องต่อยอดสร้างความเข้าใจในมวลหมู่สมาชิกด้วย
การลงคะแนนหยั่งเสียงผ่าน 2 ช่องทาง คือผ่านแอพพลิเคชันทางมือถือระบบแอนดรอยด์ ในวันที่ 1-3 พฤศจิกายน ซึ่งในตอนแรกใช้ได้เฉพาะเวอร์ชั่น 7 ก็ปรับเพิ่มให้ลงคะแนนได้ถึงแอนดรอยด์เวอร์ชั่น 5 พร้อมกับขยายเวลาการลงคะแนนผ่านระบบนี้ไปถึงวันที่ 5 พฤศจิกายนนั้น ในช่วงต้นก็มีที่ขลุกขลักอยู่บ้าง แต่ทางพรรคก็พยายามปรับแก้เพื่ออำนวยความสะดวกให้สมาชิกพรรคเข้าถึง และใช้สิทธิให้ได้มากที่สุด ตามเจตนารมณ์ของ อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ที่เป็นผู้ริเริ่มการหยั่งเสียงเลือกหัวหน้าพรรคครั้งนี้
ความผิดพลาดที่เกิดขึ้นจากการลงคะแนนหยั่งเสียงครั้งนี้ จะช่วยให้พรรคประชาธิปัตย์ได้ถอยบทเรียนมาปรับปรุงการใช้ระบบไอทีมาเชื่อมโยงกับการเมืองเพื่อเอื้อมมือไปถึงประชาชนอย่างใกล้ชิดมากขึ้น
นอกจากจะเป็นเครื่องมือสำคัญที่ทำให้สมาชิกพรรคได้มีส่วนร่วมในการเลือกหัวหน้าพรรค ในฐานะเจ้าของพรรคประชาธิปัตย์แล้ว ในอนาคตจะมีการต่อยอดใช้ระบบไอทีมาเชื่อมต่อความคิดของประชาชนในรูปแบบ “ประชาธิปไตยแบบลื่นไหล” (liquid democracy) คือ ให้ประชาชนร่วมโหวตนโยบายของพรรค และพัฒนาไปถึงการร่วมโหวตในเรื่องสำคัญ เกี่ยวกับการบริหารบ้านเมืองที่มีผลกระทบโดยตรงกับประชาชน ในวันที่พรรคประชาธิปัตย์มีโอกาสได้เป็นรัฐบาลอีกด้วย ซึ่งจะเป็นการผสมผสานระหว่างประชาธิปไตยระบบตัวแทนกับประชาธิปไตยทางตรง เพิ่มทางเลือกให้ประชาชนซึ่งเป็นเจ้าของประเทศมีสิทธิล้มการตัดสินใจของตัวแทนได้ ในกรณีที่ตัวแทนไม่ได้ทำหน้าที่แทนประชาชนอย่างแท้จริง
เปรียบเทียบให้เห็นภาพง่าย ๆ เช่น กรณีนิรโทษกรรมสุดซอย ที่ประชาธิปไตยตัวแทนฝ่ายเสียงข้างมากนำโดยพรรคเพื่อไทย คลอดกฎหมายลักหลับยามวิกาล จนเป็นชนวนความขัดแย้งนำไปสู่การรัฐประหารวันที่ 22 พฤษภาคม 2557 ซึ่งถือเป็นการใช้สิทธิในฐานะตัวแทนประชาชน เพื่อประโยชน์ส่วนตัวและพวกพ้อง
หากเรานำเอา “ประชาธิปไตยแบบลื่นไหล” มาใช้ เปิดให้ประชาชนใช้สิทธิออกเสียงในเรื่องนี้ เชื่อได้เลยว่ากฎหมายนิรโทษกรรมสุดซอยจะถูกคว่ำโดยประชาชน จนประชาธิปไตยแบบตัวแทน ที่ขาดความรับผิดชอบต่อประชาชนต้องยอมถอย ไม่กล้าทำอะไรที่สวนกระแสความต้องการของประชาชน โดยที่ประชาชนไม่ต้องออกมาชุมนุมกินกลางแดด นอนกลางถนน เหมือนที่ผ่านมา
นอกจากประชาธิปไตยของไทยจะพัฒนาไปอีกขั้นหนึ่งแล้ว ยังเป็นการยกระดับวุฒิภาวะทางประชาธิปไตยให้กับคนไทยอีกด้วย
ในต่างประเทศอย่างเยอรมนี “พรรคไพเรต” (Pirate Party) ได้นำซอฟต์แวร์ชื่อ “ลิควิด ฟีดแบ็ค” (Liquid Feedback) มาใช้เป็นช่องทางในการสื่อสารกับผู้คนผ่านโลกออนไลน์ ก่อให้เกิดสมาชิกเพิ่มขึ้นในเวลาอันรวดเร็ว โดยสมาชิกพรรคสามารถใช้โปรแกรมดังกล่าวเสนอร่างนโยบาย หรือสิ่งที่ตัวเองสนใจได้ทุกเวลา ทำให้เกิดการปฏิสัมพันธ์ระหว่างสมาชิก เกิดการแบ่งกลุ่มตามความสนใจ เชื่อมโยงมาถึงพรรคให้ได้รับรู้แนวคิดของสมาชิกพรรคตัวเองอยู่ตลอดเวลา
ร่างนโยบายใดที่มีผู้สนับสนุนมากกว่าร้อยละ 10 ของสมาชิกในกลุ่มนั้น ๆ ภายในเวลาที่กำหนด ก็จะเหมือนกับผ่านวาระแรกในสภา แล้วเข้าสู่กระบวนการแปรญัตติ แต่ยังไม่ตัดโอกาสผู้เห็นต่างสามารถเสนอร่างใหม่เข้ามาแข่ง ก่อนที่จะตัดสินด้วยเสียงโหวต
จากนั้นก็จะส่งผ่านร่างนโยบายดังกล่าวไปถึงสมาชิกพรรคทุกคนว่าจะรับร่างนี้หรือไม่รับ ถ้าเสียงส่วนใหญ่รับก็จะถูกส่งต่อไปที่ประชุมใหญ่ของพรรค ซึ่งจะมีโอกาสสูงมากที่จะผ่านการลงคะแนนรับรองกลายเป็นนโยบายพรรคอย่างเป็นทางการในที่สุด
การปฏิรูปการเมืองที่เรากำลังเดินหน้าอยู่ หากนำระบบแบบนี้มาใช้ เพื่อให้ประชาชนมีส่วนร่วม คนไทยก็จะรู้สึกถึงความเป็นเจ้าของ มีความหวงแหนนโยบายที่นำไปสู่การปฏิรูป ทำให้เกิดพลังทางสังคมที่จะช่วยขับเคลื่อนการปฏิรูปให้เกิดขึ้นจริง ไม่ใช่ผลักดันจากส่วนกลาง เหมือนที่เป็นอยู่ในเวลานี้
นี่คือแนวทางที่พรรคประชาธิปัตย์คิด และชักชวนให้ประชาชนมาร่วมกันพัฒนาประชาธิปไตยด้วยกัน เห็นแบบนี้แล้ว ก็หยุดถามกันได้แล้วว่าเราจะเอา “เผด็จการ” รึเปล่า เพราะประชาธิปัตย์ไปไกลกว่าวาทกรรม “ไม่เอาเผด็จการ” ด้วยการชวนคนไทยสร้างประชาธิปไตยไม่โกง ที่จะช่วยให้ประชาชนอยู่ดี กินดี ผ่านการเมืองสุจริตที่ไม่ทรยศคนไทยเพื่อประโยชน์ของตัวเองและพวกพ้อง
