3 ภาคส่วน รัฐ-เอกชน-ภาคประชาสังคม ร่วมกันเสนอ 4 บทสรุปแก้ขยะประเทศ ต่อนายกรัฐมนตรี พล.อ.ประยุทธ์ รับปากจะผลักดันให้เกิดการปฏิบัติ
ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล รองประธานกรรมการบริษัท เอสซีจี กล่าวในงาน “SD Symposium 10 Years: Collaboration for Action” เมื่อวันที่ 26 สิงหาคมที่ผ่านมา ซึ่งมีทุกภาคส่วนทั่งในและต่างประเทศ จากองค์กร หน่วยงาน และภาคประชาสังคมเข้าร่วมงาน เพื่อระดมสมอง หาทางออกปัญหาขยะของประเทศร่วมกัน ว่า วันนี้ขยะเกี่ยวข้องกับทุกมิติของชีวิต หากไม่มีชีวิตเกิดขึ้น ปัญหาขยะก็คงไม่มี
แต่สิ่งเหล่านี้กำลังเป็นวิกฤตของประเทศ เห็นได้จากจำนวนขยะปี 2561 ที่มีกว่า 28 ล้านตัน เพิ่มขึ้นเกือบ 2 % จากปี 2560 ทำให้เกิดทั้งปัญหาขยะล้นเมือง ที่ขาดการจัดการอย่างเหมาะสม ขยะอุดตัน ขยะในแม่น้ำลำคลองที่ไหลออกสู่ทะเล
อีกทั้งสถานที่กำจัดขยะที่ถูกต้องตามหลักวิศวกรรมก็มีไม่เพียงพอ ส่งผลกระทบต่อทั้งคนและสัตว์ รวมทั้งอาจส่งผลกระทบต่อรายได้ของประเทศมากกว่า 20 % จึงนับเป็นวาระแห่งชาติที่ทุกภาคส่วนต้องร่วมแก้ไขปัญหา โดยต้องมีระบบการจัดการขยะที่มีประสิทธิภาพและรองรับจำนวนคนทั้งหมดอย่างเพียงพอด้วย
โดยวานนี้ ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ทั้งผู้ที่ก่อให้เกิดขยะ ผู้จัดเก็บขยะ ผู้คัดแยกขยะ และผู้รีไซเคิล จึงได้ร่วมกันระดมสมองหาแนวทางการจัดการปัญหาขยะ และได้สรุปเป็นแนวทางนำเสนอต่อพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี 4 ข้อ เพื่อเร่งผลักดันให้เกิดขึ้นจริง ประกอบด้วย
1. ยกเครื่องโครงสร้างพื้นฐานรองรับการบริหารจัดการขยะ โดยหน่วยงานภาครัฐควรมีบทบาทสนับสนุน ให้เกิดระบบการบริหารจัดการที่ประสิทธิภาพ มีการยกเครื่องโครงสร้างพื้นฐาน และจัดสรรงบประมาณ
ทั้งนี้เพื่อให้การบริหารจัดการขยะแบบคัดแยกที่มีประสิทธิภาพ และครบวงจร เช่นประเทศญี่ปุ่น ไต้หวัน และประเทศในแถบสแกนดิเนเวีย ตั้งแต่การจัดเก็บ คัดแยก และนำกลับไปใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด และเป็นมาตรฐานเดียวกันทั้งประเทศ
โดยเฉพาะขยะตามแหล่งชุมชนที่อยู่ใกล้แหล่งน้ำ ทั้งแม่น้ำลำคลอง และชายทะเล ซึ่งเป็นแหล่งที่ขยะถูกทิ้งลงน้ำ ภาครัฐต้องดูแลจัดให้มีถังขยะเปียก และถังขยะแห้งอย่างเพียงพอ และเพิ่มการให้บริการจัดเก็บขยะให้เพียงพอ ลดการฝังกลบ โดยวิธีการต่างๆ รวมถึงการเปลี่ยนเป็นพลังงาน หากไม่สามารถนำไปรีไซเคิลได้อย่างเหมาะสม
2. ผลักดันให้ภาคธุรกิจผลิตสินค้าที่เอื้อต่อการรีไซเคิล และมีส่วนรับผิดชอบจัดการซากสินค้า เมื่อสิ้นอายุการใช้งาน โดยกำหนดมาตรฐานการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่คำนึงถึงขยะที่จะเกิดขึ้นหลังการใช้งานว่า ให้สามารถนำมาหมุนเวียน และเพิ่มมูลค่าได้ และสร้างมาตรฐานอุตสาหกรรม ให้มีส่วนผสมของวัสดุรีไซเคิลในปริมาณที่เหมาะสม ด้วยการกำหนดเป็นนโยบายการซื้อผลิตภัณฑ์ที่ได้มาตรฐานดังกล่าวของส่วนราชการ และภาครัฐ
3. รณรงค์สร้างความรู้ความเข้าใจ ให้ประชาชนลดการสร้างขยะ และเพิ่มการรีไซเคิล โดยทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกัน เริ่มจากครอบครัว ต้องปลูกฝังลูกหลาน โรงเรียนต้องบรรจุแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน เป็นหลักสูตรภาคบังคับในทุกระดับชั้น
ส่วนภาครัฐ ภาคธุรกิจ และสื่อมวลชน ต้องช่วยกันประชาสัมพันธ์การใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่า การคัดแยกขยะเปียกและขยะที่รีไซเคิลได้ และการไม่ทิ้งขยะลงแม่น้ำลำคลอง
4. การบังคับใช้กฎหมายและบทลงโทษ ที่มีอยู่อย่างจริงจัง โดยส่งเสริมการจัดการขยะเปียกในครัวเรือนให้มีประสิทธิภาพ การกำหนดวันจัดเก็บขยะตามประเภท การห้ามทิ้งขยะลงแหล่งน้ำ การดูแลบ่อทิ้งขยะใกล้แหล่งน้ำ เพื่อป้องกันขยะรั่วไหลสู่ทะเล
อีกทั้งยังต้องมีการบังคับใช้กฎหมายมาตรฐานฉลากผลิตภัณฑ์ให้ผู้ผลิต ต้องแจ้งข้อมูลวิธีการรีไซเคิลผลิตภัณฑ์ หลังใช้งานตามประเภทของวัสดุ เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจให้ประชาชน และภาครัฐต้องบังคับใช้กฎหมายห้ามทิ้ขยะลงแหล่งน้ำอย่างเคร่งครัด จับจริง ลงโทษจริง
ดร.สุเมธ กล่าวว่า หากข้อเสนอเหล่านี้ได้รับการพิจารณาและดำเนินการต่อไป เชื่อมั่นว่าวิกฤตขยะจะลดน้อยลง ลูกหลานของเราจะมีโลกจะน่าอยู่ขึ้น เพราะเราจะสร้างความเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นร่วมกัน
ทางด้านพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา กล่าวว่า ปัญหาขยะทะเลที่เกิดขึ้นในไทย เป็นสิ่งที่เชื่อมต่อกับคนทั้งโลก เพราะเราใช้แผ่นดินเดียวกัน ทะเลเดียวกัน อากาศเดียวกัน ปัญหาขยะ จึงเป็นสิ่งที่ต้องช่วยกัน
สิ่งสำคัญที่สุด คือการพัฒนาให้เกิดความสมดุล ซึ่งเป็นสิ่งที่รัฐบาลทำมาตลอด 5 ปี และจะทำต่อเนื่อง และแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน ก็เป็นคำตอบหนึ่งของการพัฒนาประเทศให้เติบโตอย่างสมดุลและยั่งยืน
รัฐบาลจึงได้บรรจุเป็นหนึ่งในแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ว่าการพัฒนาประเทศต่อจากนี้จะเน้นความยั่งยืนและดูแลสิ่งแวดล้อมให้คนรุ่นหลัง นอกจากนี้ ยังกำหนดการไว้ในนโยบายรัฐบาล
ทั้งการพัฒนาภาคอุตสาหกรรม การพัฒนาระบบนิเวศเพื่อรองรับเศรษฐกิจยุคใหม่ และการพัฒนาระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตามสิ่งสำคัญ คือ ของการพัฒนาสู่ระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน คือ การบริหารจัดการของเสียด้วยกระบวนการที่ถูกต้อง ตั้งแต่การแยกขยะให้ถูกประเภท การนำขยะกลับมาใช้ประโยชน์ รวมถึงการกำจัดให้เหมาะสม ที่ผ่านมาภาครัฐ จึงได้จัดทำแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาเพื่อผลักดันการดำเนินการบริหารจัดการขยะ
อาทิเช่น การจัดทำแผนแม่บทการบริหารจัดการขยะมูลฝอยของประเทศ (พ.ศ.2559-2564) การจัดทำ(ร่าง) โรดแมปการจัดการขยะพลาสติกของประเทศ พ.ศ.2561-2579 ซึ่งทุกภาคส่วนต้องเข้ามามีส่วนร่วมดำเนินการ เพื่อให้เกิดการปฏิบัติที่เห็นผลจริงภายใต้การบูรณาการของทุกภาคส่วนต่อไป
“ยินดีอย่างยิ่งที่ได้เห็นความพยายามของทุกภาคส่วนร่วมระดมสมองแก้ไขปัญหา โดยภาครัฐ จะทำหน้าที่หลักในการสร้างโครงสร้างพื้นฐานที่ดี และเอื้อต่อการปรับตัวของภาคธุรกิจ ควบคู่การการส่งเสริมพฤติกรรมผู้บริโภค ส่วนภาคธุรกิจต้องให้ความสำคัญกับการปรับปรุงกระบวนการผลิตรวมทั้งการพัฒนาโมเดลธุรกิจที่ผสมผสานนวัตกรรม และภาคประชาชนต้องปรับพฤติกรรม สร้างขยะให้น้อยลง และคัดแยกขยะ “
ส่วนการเก็บขยะ ไม่เทรวม ไม่ทิ้งรวม ต้องแยก ได้มอบให้กระทรวงมหาดไทยไปแก้ปัญหา
พล.อ.ประยุทธ์ กล่าวเป็นบทสรุปว่า การขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศตามแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียนภายใต้การดำเนินงานร่วมกันของทุกภาคส่วน จะทำให้ประเทศมีความสามารถในการแข่งขันเพิ่มขึ้น และมีการขยายตัวทางเศรษฐกิจ โดยพึ่งพาทรัพยากรน้อยลง เพื่อชีวิตและสังคมที่ดีของทุกคน โดยไม่ทิ้งภาระไว้ให้ลูกหลานของเรา
และในฐานะผู้นำภาครัฐ จะนำสิ่งที่ทุกท่านได้ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และระดมความคิดในครั้งนี้ไปส่งเสริมให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องไปปรับใช้ ตลอดจนสื่อสารให้ประชาชนได้รับรู้ เพื่อร่วมกันผลักดันสู่การลงมือปฏิบัติจริงให้ได้ต่อไป
