การเริ่มต้นของเดือนตุลาคมของทุกปี มาพร้อมกับ “ฤดูแห่งรางวัลโนเบล” โดยในเวลาจากนี้ถึงวันที่วัน 10 ตุลาคม จะมีการประกาศ รางวัลโนเบล 6 สาขา ต่อผู้ทรงคุณวุฒิด้านต่างๆ จากทั่วโลก ทั้งนักวิทยาศาสตร์ นักเขียน นักเศรษฐศาสตร์ และผู้ขับเคลื่อนประเด็นด้านสิทธิมนุษยชน
การประกาศผลรางวัลโนเบล ประจำปี 2565 เริ่มต้นขึ้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคมที่ผ่านมา ด้วย สาขาการแพทย์ ซึ่งตกเป็นของ นักวิทยาศาสตร์ชาวสวีเดน ดร.สแวนเต แพโบ เจ้าของผลงานการถอดรหัสพันธุกรรมของมนุษย์โบราณ
ในวันถัด ๆ ไปจากนี้ จะมีการประกาศผลรางวัลสาขาฟิสิกส์ ตามมาด้วยเคมี วรรณกรรม และสาขาสันติภาพในวันศุกร์ (7 ต.ค.) ก่อนปิดท้ายในวันจันทร์ที่ 10 ตุลาคม ที่จะมีการประกาศผลรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์
5 ข้อควรรู้ เกี่ยวกับรางวัลโนเบล
ใครคือผู้ริเริ่มก่อตั้งรางวัลโนเบล
อัลเฟรด โนเบล มหาเศรษฐีนักอุตสาหกรรมแห่งสวีเดนผู้คิดค้นระเบิดไดนาไมต์ ระบุในพินัยกรรมของเขา ให้ก่อตั้งการมอบรางวัลนี้ขึ้นมา เพื่อมอบแก่ผู้คุณทรงวุฒิในสาขาการแพทย์ ฟิสิกส์ เคมี วรรณกรรม และสันติภาพ ซึ่งการมอบรางวัลครั้งแรกเกิดขึ้นในปี 2444 หรือ 5 ปีหลังการเสียชีวิตของเขา
มูลค่าของรางวัล อยู่ที่ 10 ล้านโครเนอร์ หรือคิดเป็นเกือบ 900,000 ดอลลาร์ (กว่า 33 ล้านบาท) เงินรางวัลจะถูกมอบให้กับผู้ชนะ พร้อมด้วยประกาศนียบัตร และเหรียญทองคำรางวัลโนเบล ในวันที่ 10 ธันวาคมของทุกปี ซึ่งเป็นวันครบรอบการเสียชีวิตของ อัลเฟรด โนเบล
มีการแจกรางวัลโนเบลหลัก 5 สาขาและ สาขาเศรษฐศาสตร์รวมกันแล้ว 609 ครั้ง ตั้งแต่ปี 2444 ถึงปีที่แล้ว
ใครทราบบ้างว่าผู้เข้าชิงเป็นใคร
กฎของ คณะกรรมการโนเบล ระบุว่าผู้ตัดสินจะไม่สามารถเปิดเผยกระบวนการพิจารณาเป็นเวลา 50 ปี ดังนั้นสาธารณชนจะยังคงไม่ทราบข้อมูลดังกล่าวสำหรับปี 2022 นี้ไปอีกนาน และนั่นรวมถึงข้อมูลเกี่ยวกับคนที่เข้ารอบสุดท้ายในการพิจารณาผู้ที่ชนะรางวัลโนเบล
คณะกรรมการจะพยายามไม่เปิดเผยข้อมูลที่อาจชี้นำให้คนเดาว่า ใครจะชนะรางวัลเหล่านี้ก่อนวันประกาศผล แต่บางครั้งก็มีข่าวรั่วเหมือนกัน
ผู้รับพนันในยุโรปบางครั้งเปิดเผย “แต้มต่อ” หรือโอกาสชนะของบุคคลที่พวกเขาคิดว่า น่าจะเป็นคนเข้าชิงรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรม และสาขาสันติภาพ
ใครบ้างที่สามารถเสนอชื่อผู้เข้าชิงโนเบล
คนหลายพันคนทั่วโลก เช่น อาจารย์มหาวิทยาลัย สมาชิกสภานิติบัญญัติ และอดีตผู้ได้รับรางวัลโนเบล สามารถส่งชื่อบุคคลให้ได้รับการพิจารณารางวัลในแต่ละปี
ตามกฎแล้ว รายนามผู้ที่รับการเสนอชื่อเข้าชิงโนเบลจะถูกเก็บเป็นความลับเป็นเวลา 50 ปี อย่างไรก็ตาม บางครั้งบุคคลผู้ส่งชื่อให้คณะกรรมการพิจารณา กลับเปิดเผยต่อสาธารณชน โดยเฉพาะในรางวัลสาขาสันติภาพ
อัลเฟรด โนเบลเป็นชาวสวีเดน แต่ทำไมการมอบรางวัลสาขาสันติภาพเกิดขึ้นในนอร์เวย์
อัลเฟรด โนเบล แสดงความจำนงที่จะให้โนเบลสาขาสันติภาพ มีพิธีมอบรางวัลที่นอร์เวย์ ส่วนสาขาอื่น ๆ ให้มอบรางวัลที่สวีเดน ซึ่งไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด ถึงสาเหตุที่ทำให้เขามีความจำนงเช่นนั้น แต่ในขณะที่เขามีชีวิตอยู่ สวีเดน และนอร์เวย์เคยรวมตัวกันก่อนแยกจากกันในปี 2448
สำนักข่าวเอพีรายงานว่า บางครั้งความสัมพันธ์ระหว่างมูลนิธิโนเบล ที่กรุงสตอกโฮล์ม ประเทศสวีเดน ซึ่งเป็นผู้บริหารจัดการเงินรางวัล กับคณะกรรมการโนเบลสาขาสันติภาพ ที่กรุงออสโลประเทศนอร์เวย์ ก็เป็นไปอย่างตึงเครียด
จะต้องทำอย่างไรเพื่อให้ชนะรางวัลโนเบล
ปัจจัยหนึ่งที่สำคัญคือความอดทนอย่างใจเย็น
นักวิทยาศาสตร์จำนวนมากต้องรอเป็นเวลาหลายสิบปี กว่าที่งานของพวกเขาจะได้รับพิจารณา และให้รางวัลจากคณะกรรมการ ที่ต้องการเห็นบททดสอบของเวลาต่องานด้านวิทยาศาสตร์
คณะกรรมการไม่รีบที่จะให้รางวัล แม้ว่าอัลเฟรด โนเบล เคยระบุไว้ว่า ให้พิจารณาถึงผลงานที่เกิดขึ้นในปีก่อนหน้านั้น
จะมีก็แต่รางวัลสาขาสันติภาพที่มักมอบให้แก่เจ้าของผลงานที่เด่นชัดในปีก่อนหน้า โดยอัลเฟรด โนเบล ได้กล่าวไว้ว่า ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ควรเป็น “บุคคลที่ได้ทำงานที่ยอดเยี่ยมที่สุด หรืองานที่มากที่สุดต่อเพื่อร่วมโลก ในระดับระหว่างประเทศ เพื่อการกำจัดหรือลดการเผชิญหน้าของกองทัพ และเพื่อการโอบอุ้มและเสริมสร้างการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ”
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ‘อิ๊ก โนเบล’ มาแล้ว! ‘แมงป่องท้องผูก-เป็ดน้อยแถวตรง-ศึกษารักแรกพบ’ คว้ารางวัล ปี 65
- 2 นักข่าว ‘ฟิลิปปินส์-รัสเซีย’ คว้ารางวัล ‘โนเบลสันติภาพ’ ปี 64
- พิธีมอบ ‘รางวัลโนเบล’ ถูกยกเลิกอีกปี เซ่นพิษโควิด-19
