World News

เปิดประวัติศาสตร์ ‘สหรัฐ-อิหร่าน’ ขัดแย้งนานกว่า 65 ปี

ความไม่ลงรอยกันระหว่างสหรัฐ และอิหร่าน ไม่ได้เป็นเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นเพียงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แต่สามารถนับย้อนหลังไปได้นานกว่า 65 ปี

GettyImages 1191438447
ชาวอิหร่านฉีกธงชาติสหรัฐ ขณะรวมตัวกันประท้วงในกรุงเตหะราน หลังสหรัฐปฏิบัติการสังหาร “กัสเซ็ม โซเลมานี” ผู้บัญชาการหน่วยคุดส์ ของกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่าน (ไออาร์จีซี)

2496 สหรัฐหนุนรัฐประหาร

สำนักงานข่าวกรองกลางสหรัฐ (ซีไอเอ) ให้ความช่วยเหลือการก่อรัฐประหารโค่นนายกรัฐมนตรีโมฮัมหมัด โมซาดเดห์ ที่มาจากการเลือกตั้ง เพื่อให้ชาห์ โมฮัมหมัด เรซา พาห์ลาวี ที่สหรัฐให้การสนับสนุนขึ้นครองอำนาจแทน

2522 ปฏิวัติอิหร่าน

กองกำลังปฏิวัติอิหร่านบีบให้ชาห์ ต้องหลบหนีออกจากประเทศ เปิดทางให้อยาตอลเลาะห์ รูฮัลเลาะห์ โคไมนี ผู้นำศาสนาอิสลาม กลับสู่ประเทศ กลายเป็นผู้นำศาสนาสูงสุด

2522-2524 วิกฤติจับตัวประกัน

กลุ่มผู้ประท้วงอิหร่านบุกยึดสถานทูตสหรัฐในกรุงเตะหะราน เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2522 จับชาวอเมริกัน 52 คนเป็นตัวประกัน ในปี 2523 ภารกิจช่วยเหลือตัวประกันที่สั่งการโดยประธานาธิบดีจิมมี คาร์เตอร์ ล้มเหลว และตัวประกันถูกจับอยู่นาน 444 วัน ก่อนที่จะถูกปล่อยตัวออกมาในวันที่คาร์เตอร์พ้นจากตำแหน่ง และประธานาธิบดีโรนัลด์ เรแกน เข้าสาบานตน

2529 เรื่องอื้อฉาวอิหร่าน-คอนทรา

ประธานาธิบดีเรแกน เปิดเผยข้อตกลงซื้อขายอาวุธแบบลับๆ กับอิหร่าน ซึ่งเป็นการละเมิดข้อห้ามการขายอาวุธ ซึ่งคววามขัดแย้งนี้ รู้จักกันในชื่อเรื่องอื้อฉาวอิหร่าน-คอนทรา ที่เกี่ยวข้องกับการที่สหรัฐนำกำไรที่ได้จากการขายอาวุธ ไปให้กับกลุ่มติดอาวุธในนิคารากัว ทำให้เรแกนตกอยู่ท่ามกลางมรสุมทางการเมือง

Timeline cover 01

2531 เรือรบสหรัฐยิงเครื่องบินโดยสารอิหร่านตก

เรือรบสหรัฐยิงเครื่องบินโดยสารของอิหร่านตก บริเวณอ่าวเปอร์เซีย ส่งผลให้ผู้โดยสารและลูกเรือ 290 คนเสียชีวิตทั้งหมด สหรัฐชี้แจงว่า เข้าใจผิดคิดว่าเป็นเครื่องบินรบ

2545 อักษะแห่งความชั่วร้าย

ประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยูบุช เรียกอิหร่านว่าเป็นส่วนหนึ่งของ “อักษะแห่งความชั่วร้าย” อยู่ในกลุ่มเดียวกับอิรัก และเกาหลีเหนือ โดยสหรัฐกล่าวหาอิหร่านว่าแอบพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์

2549- 2556 คว่ำบาตร

สหประชาชาติ (ยูเอ็น) สหรัฐ และสหภาพยุโรป (อียู) ประกาศมาตรการคว่ำบาตรต่ออิหร่าน ทำให้เศรษฐกิจอิหร่านตกอยู่ในสภาพง่อยเปลี้ย และค่าเงินดิ่งลงอย่างหนัก
กันยายน 2556 โทรศัพท์ประวัติศาสตร์

หนึ่งเดือนหลังจากที่ประธานาธิบดีฮัสซัน รูฮานี ได้รับเลือกเป็นผู้นำอิหร่าน เขาได้โทรศัพท์พูดคุยกับประธานาธิบดีบารัก โอบามา ซึ่งถือเป็นการสื่อสารระดับบสูงสุดระหว่าง 2 ประเทศในช่วงเวลาหลายสิบปี

14 กรกฎาคม 2558 ข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่าน

สหรัฐ และ 5 ชาติมหาอำนาจของโลก เห็นพ้องที่จะทำข้อตกลงนิวเคลียร์กับอิหร่าน ซึ่งรัฐบาลเตหะรานให้คำมั่นที่จะจำกัดกิจกรรมนิวเคลียร์ เพื่อแลกเปลี่ยนกับการผ่อนคลายมาตรการคว่ำบาตร

Timeline 01

8 พฤษภาคม 2561 สหรัฐถอนตัวจากข้อตกลงนิวเคลียร์

ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ถอนสหรัฐออกจากข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่าน และกลับไปดำเนินมาตรการคว่ำบาตรอีกครั้ง

เมษายน 2562 ติดป้ายก่อการร้ายกองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่าน

สหรัฐประกาศขึ้นบัญชีดำ กองกำลังพิทักษ์การปฏิวัติอิหร่าน ว่าเป็นองค์กรก่อการร้าย

พฤษภาคม – มิถุนายน 2562

เรือบรรทุกน้ำมันถูกโจมตีในอ่าวโอมาน โดยสหรัฐระบุว่าเป็นฝีมือของอิหร่าน กรุงเตหะรานปฏิเสธข้อกล่าวหานี้

20 มิถุนายน 2562 อิหร่านยิงโดรนสหรัฐ

กองกำลังอิหร่านยิงโดรนของสหรัฐตก โดยระบุว่า ละเมิดน่านฟ้าอิหร่าน ขณะที่สหรัฐบอกว่า โดรนลำดังกล่าวบินอยู่เหนือน่านน้ำสากล

ธันวาคม 2562

สหรัฐกล่าวหาว่า อิหร่านให้การสนับสนุนกลุ่มติดอาวุธอิรัก โจมตีฐานทัพในสหรัฐ ที่ทำให้พลเรือนอเมริกันเสียชีวิต พร้อมโจมตีกลับ ขณะสมาชิกกลุ่มติดอาวุธจำนวนหนึ่ง รวมตัวประท้วงด้านนอกสถานทูตสหรัฐในกรุงแบกแดด

3 มกราคม 2563 สหรัฐสังหารนายพลอิหร่าน

สหรัฐโจมตีทางอากาศในกรุงแบกแดด สังหารพล.อ.กัสเซ็ม โซเลมานี ผู้บัญชาการหน่วยคุดส์ ของอิหร่าน

Avatar photo