กระทรวงดิจิทัล เปิดตัวศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ประสานศูนย์ปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยีฯ เช็คข่าวทันที 2 ชม.รู้ผล พร้อมพัฒนาเว็บไซต์ให้ประชาชนร่วมตรวจสอบ
นายพุทธิพงษ์ ปุณณกันต์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม กล่าวว่า วันนี้ (1 พ.ย.) กระทรวงดิจิทัลฯ เปิดตัวศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม (Anti-Fake News Center) เน้นข่าวที่มีผลกระทบต่อประชาชนในวง กว้าง กระทบต่อชีวิตและทรัพย์สินประชาชน คาดหวังให้เกิดการรับรู้ข้อมูลที่ถูกต้อง และเผยแพร่ต่ออย่างรู้เท่าทันสื่อ โดยจะทำงานร่วมกับศูนย์ปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ (PCT) ด้วย
ทั้งนี้กระทรวงดิจิทัลฯ จะใช้กลไกการขับเคลื่อน โดย คณะกรรมการประสานงานและแก้ไขปัญหาข่าวปลอมที่กระทบต่อความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินประชาชน ที่จะมีคณะผู้ทรงคุณวุฒิ และนักวิชาการ สื่อมวลชน ทําหน้าที่ วางแผน กํากับ การดําเนินงาน และแผนการเผยแพร่ ตามขั้นตอนการพิจารณาข่าวปลอม การวิเคราะห์ข้อมูลข่าวสารออนไลน์ ข่าวที่เป็นกระแสโลกโซเชียล อย่างรู้เท่าทัน ของภาครัฐ
โดยมีหลักเกณฑ์ในการพิจารณาข่าวปลอม ที่มีผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตและทรัพย์สินต่อประชาชนโดยตรง เช่น โรคระบาด ภัยพิบัติ เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม ข่าวที่สร้างความแตกแยกในสังคม ข่าวที่สร้างความเข้าใจผิดต่อสังคม ตลอดจนข่าวที่ทําลายภาพลักษณ์ต่อประเทศ
และสิ่งที่สําคัญเรายึด code-of-principles ดังนี้
1. ความเที่ยงธรรม และความปราศจากอคติ ในการคัดเลือกข่าว
2. ความเป็นส่วนบุคคลกับสิทธิเสรีภาพของการนําเสนอข่าว
3. การขัดกันด้านผลประโยชน์ และ ผลประโยชน์ทับซ้อน ไม่นําไปสู่ความขัดแย้ง
4. ให้ความเป็นธรรมแก่ฝ่ายที่ถูกพาดพิงและทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องเท่าเทียมกัน
5. สามารถอธิบายกระบวนการการพิสูจน์ การตรวจสอบ แหล่งที่มาของบทความและข้อเท็จจริงต่าง ๆ ได้
6. มีความรู้เกี่ยวกับข่าวนั้น ๆ ประชาชนสามารถตรวจสอบข้อเท็จจริงในด้านต่าง ๆ ได้อย่างเปิดเผย ซื่อสัตย์ และ โปร่งใส
7. เป็นหน่วยงานที่อิสระ ไม่ขึ้นต่ออิทธิพลของหน่วยงานหรือองค์กรใด ๆ
ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม (Anti-Fake News Center) จะหน้าที่หลักในการติดตาม ตรวจสอบ ข้อมูลที่เผยแพร่ บนสื่อสังคมออนไลน์ และระบบอินเทอร์เน็ต พร้อมวิเคราะห์แนวโน้ม และบ่งชี้ข้อมูลที่เป็นข่าวปลอม ประสาน หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อตรวจสอบข้อมูล ผลิตข้อมูลที่ถูกต้อง
อีกทั้งจัดส่งข้อมูลต่อหน่วยงานที่เป็นเจ้าของเรื่อง ประกอบการดําเนินการตามอํานาจ หน้าที่ และข้อสําคัญขั้นตอนการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้องต่อประชาชน และสาธารณชน จะผ่านกลไกภาคสื่อสารมวลชน อาทิ เช่น สํานักข่าวไทย สมาคมนักข่าว หรือสื่อหน่วยงานอื่น ๆ เครือข่ายภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เป็นต้น
บทบาทสําคัญของการจัดตั้งศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม คือ ส่งเสริมสนับสนุนการสร้างองค์ความรู้ สร้างจิตสํานึก รอบรู้เท่าทันเพื่อให้ประชาชนสามารถปกป้องตนเองจากปัญหาข่าวปลอม ตลอดจนให้ข้อเสนอแนะ เกี่ยวกับการพัฒนาเครื่องมือระบบตรวจสอบข่าวปลอม ให้มีประสิทธิภาพ
สำหรับคอนเซปต์ของข่าวปลอมที่มีผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง ส่งผลกระทบต่อชีวิตและทรัพย์สินต่อประชาชนโดยตรง จะมี 4 กลุ่ม ดังนี้
1. ข่าวกลุ่มภัยพิบัติ เช่น น้ําท่วม แผ่นดินไหว เขื่อนแตก สึนามิ ไฟไหม้
2. ข่าวกลุ่มเศรษฐกิจ การเงินการธนาคาร และหุ้น
3. ข่าวกลุ่มผลิตภัณฑ์สุขภาพ วัตถุอันตราย เครื่องสําอาง รวมถึงสินค้า และบริการที่ผิดกฎหมายอื่น
4. ข่าวกลุ่มนโยบายรัฐบาล ข่าวสารทางราชการ ความสงบเรียบร้อยของสังคม ขัดศีลธรรมอันดี และความมั่นคงภายในประเทศ
เป้าหมายหลัก เพื่อให้ประชาชนที่ได้รับผลกระทบโดยตรงทั้งต่อชีวิตและทรัพย์สิน มีช่องทาง เพื่อให้ ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม ป้องกันการแชร์เนื้อหาข่าวที่ไม่เหมาะสม ตลอดจนสามารถรู้เท่าทันข่าวปลอม โดยกระทรวงดิจิทัลฯ เตรียมพิจารณาจัดทําเครื่องมือเพื่ออํานวยความสะดวก อาทิ web application เว็บไซต์ Anti-Fake News Center มีการทํางานในลักษณะ Online และ Offline เป็นไปตามมาตรฐานสากลของ International Fact Checking Network หรือ IFCN
ทางด้านวิธีการแจ้ง จะแบ่งหมวดการแจ้งตาม 4 กลุ่มหลักข้างต้น โดยศูนย์ทําหน้าที่รับแจ้งข้อมูลที่ต้องการตรวจสอบ และส่งต่อเรื่องไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้องซึ่งจะมีกระบวนการ ตรวจสอบข้อเท็จจริง แล้วแจ้งผลการตรวจสอบกลับมา ประชาชนจะสามารถตรวจเช็คข่าวปลอมได้ทันที เบื้องต้นคาด ว่าภายใน 2 ชั่วโมง
และได้เน้นการมีส่วนร่วมให้กับประชาชน จึงพัฒนาเว็บไซต์ www.antifakenewscenter.com เพื่อเป็นศูนย์กลางในการตรวจสอบข่าวสาร หรือข้อมูลอันเป็นเท็จ ข้อมูลหรือข่าวที่มีการตัดต่อข้อมูล เนื้อหา การนําเสนอข้อมูลข่าวสาร โดยปราศจากข้อเท็จจริง พร้อมทั้งชี้แจงเสนอข้อเท็จจริงที่ถูกต้อง และสนับสนุนการ ดําเนินงานร่วมกับหน่วยงานรัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม สมาคม เครือข่ายต่าง ๆ และภาคประชาชน
นายพุทธิพงษ์ กล่าวว่าจะเปิดเวทีรับฟังความคิดเห็นร่วมกับหน่วยงาน ทุกกระทรวง ทบวง กรม รัฐวิสากิจ หน่วยงานที่เกี่ยวขอ้ ง สร้างความเข้าใจร่วมกัน อีกทั้งจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ (Workshop) ภายในเดือนพฤศจิกายน 2562 นี้ เพื่อสร้างแนว ปฏิบัติร่วมกัน และเป็นการสร้างเครือข่ายอีกทาง ปัจจุบัน หน่วยงานต่าง ๆ ได้มีการแต่งตั้งผู้แทนประสานงานกับศูนย์ ต่อต้านข่าวปลอม เพื่อทําหน้าที่ตรวจสอบข้อมูลร่วมกับศูนย์ฯ และต้องได้คําตอบที่ถูกต้อง ชัดเจน และจะดําเนินการ เผยแพร่ข้อมูลที่ถูกต้องต่อไป
