เอาไงดี! ดร.อนันต์ เผยผลวิจัย ฉีดเข็มกระตุ้น ‘สูตรเดิม’ มากไป ‘วัคซีนรุ่น 2’ จะกระตุ้นภูมิป้องกัน ‘โอไมครอน’ ไม่ขึ้น
ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา ผู้อำนวยการกลุ่มวิจัยนวัตกรรมสุขภาพสัตว์และการจัดการ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) โพสต์เพจเฟซบุ๊ก Anan Jongkaewwattanaเปิดเผยถึงผลการวิจัยของมหาวิทยาลัยปักกิ่ง ที่ระบุว่า การฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นด้วยสูตรเดิม จะยิ่งเพิ่มการจดจำให้ร่างกาย เมื่อได้รับวีคซีนสูตรใหม่ ที่ใช้ส่วนหนึ่งของไวรัสสายพันธุ์ปัจจุบัน จะทำให้ร่างกายตอบสนองไม่ดีเท่าสูตรแรก ข้อความดังนี้
ภูมิที่ร่างกายตอบสนองวัคซีนสูตรใหม่ ไม่ดีเท่าสูตรแรก
งานวิจัยของทีมมหาวิทยาลัยปักกิ่งเรื่องของปรากฏการณ์ที่เรียกว่า immune imprinting น่าสนใจมากครับ และ อาจจะเป็นประเด็นที่ทำให้วัคซีนสูตร 2 หรือ สูตรอื่นๆอาจจะมีประสิทธิภาพได้ไม่มีเท่าที่ควร ประเด็นของ immune imprinting ก็คือ ภูมิคุ้มกันของร่างกายของเราจดจำสิ่งที่เห็นมาตอนแรกสุดได้แม่นยำ และ การฉีดเข็มกระตุ้นด้วยสิ่งที่เห็นนั้นแบบซ้ำๆ เช่น 4, 5 หรือ 6 เข็ม จะยิ่งทำให้ความจำฝังลึกมากยิ่งขึ้น
เมื่อคนที่ภูมิคุ้มกันถูกใส่ memory ไว้แบบนั้นไปเจอสิ่งใหม่ เช่น การติดเชื้อโอมิครอนไม่ว่าจะ BA.1, BA.2 หรือ BA.5 หรือ การได้รับวัคซีนเวอร์ชั่น 2 ที่มีการรวม BA.1 หรือ BA.5 ภูมิที่ร่างกายตอบสนองต่อสิ่งใหม่นั้น จะไม่ดีเท่าตอนได้รับวัคซีนสูตรแรก สาเหตุเป็นเพราะ memory ที่ถูกฝังเอาไว้ไม่พร้อมตอบสนองต่อสิ่งใหม่
ทีมวิจัยไปเก็บข้อมูลของผู้ได้รับวัคซีน (CoronaVac) มา 3 เข็ม แล้วไปติดเชื้อโอมิครอนสายพันธุ์ต่างๆ โดยดูที่ memory B cell ซึ่งเป็นเซลล์ที่ถูกกระตุ้นมาหลังติดเชื้อ ทีมวิจัยพบว่า ไม่ว่าจะติด BA.1 BA.2 หรือ BA.5 มา เซลล์ที่ถูกกระตุ้นมาจะเป็นเซลล์ที่ตอบสนองต่อสไปค์ของไวรัสสายพันธุ์ Wuhan เดิม เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ไม่เคยได้วัคซีนที่ติดเชื้อจะไม่เห็นการเพิ่มจำนวนของเซลล์ดังกล่าว
แปลผลได้ว่า memory B cell ที่ถูกกระตุ้นขึ้นมาเป็นเซลล์ที่ไปจำเพาะต่อส่วนที่สไปค์ของ Wuhan และ Omicron มีเหมือนกัน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นส่วนที่ไม่มีผลต่อการป้องกันการติดเชื้อ พูดภาษาให้ฟังง่ายๆคือ ไปกระตุ้นให้สร้างแอนติบอดีที่ไม่มีประโยชน์ออกมาแทนที่จะเป็นแอนติบอดีที่จะป้องกันโอมิครอน
ระดมฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้น จะเป็นปัญหาต่อการใช้วัคซีนสูตรใหม่
ทีมวิจัยนำแอนติบอดีของตัวอย่างเหล่านั้นไปแยกกลุ่มออกมาให้เห็นชัดเจน รูปอาจจะดูยากนิดนึงนะครับ แต่ขอให้สังเกตสีบนกราฟ ถ้ามีสีเหลืองหรือสีแดงเยอะๆ แสดงว่าแอนติบอดีจะสามารถจับและยับยั้งสายพันธุ์นั้นได้ดีมากๆ แต่ถ้าเป็นสีออกน้ำตาลแอนติบอดีจะจับไม่ดีหรือไม่ได้แล้ว
ถ้าแยกเป็นกลุ่มจะเห็นว่าแอนติบอดีที่ดีๆจะเป็นกลุ่มที่มี ACE2 competition level ที่สูง (ที่วงเอาไว้) ผลในกราฟจะเห็นได้ชัดว่า คนที่ติด BA.2 หรือ BA.5 สามารถกระตุ้นแอนติบอดีต่อสายพันธุ์เดิมได้ดีมากๆ แต่กลับได้แอนติบอดีที่ยับยั้งทั้ง BA.5 และ BA.2.75 ได้ต่ำกว่ามาก โดยแอนติบอดีที่กระตุ้นออกมาส่วนใหญ่คือ ตัวที่มี ACE2 competition level ต่ำมาก คือ ไม่ไปจับส่วนที่สไปค์จับกับ ACE2 ซึ่งไม่ค่อยมีประโยชน์เท่าไหร่
ถึงแม้จะเป็นข่าวที่ไม่ค่อยดีเท่าไหร่ แต่ข้อมูลนี้น่าสนใจมากครับ เพราะถึงแม้จะมีผู้เชี่ยวชาญคอยเตือนตอนเราระดมฉีดเข็มกsะตุ้นกันว่า การใช้วัคซีนสูตรใหม่จะเป็นปัญหา หลายคนอาจจะยังไม่คิดว่ามันจะเป็นประเด็นสำคัญเพราะข้อมูลไม่ชัด คิดว่าต่อไปจะชัดขึ้นเรื่อยๆครับ
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- พบในไทยอีกราย ‘BA.2.75.2’ เป็นหญิง เผยดื้อต่อ ‘ยารักษาโควิด’ แทบทุกชนิด รวมทั้ง Evusheld
- โอไมครอน ‘BA.2.75. 2’ และ ‘BA.4.6’ ศูนย์จีโนมฯ ให้คำตอบ ทำไม? ไทยต้องเฝ้าระวัง
- ทายาทรุ่นต่อไป! คาด ‘BA.2.75. 2’ จะมาแทนที่ BA.5 ผลการวิจัยพบ หนีภูมิเก่ง ‘วัคซีนรุ่น 2’ เอาไม่อยู่
