Politics

เตรียมออกเกณฑ์ คุณภาพ-ราคา ‘ผ้าอ้อมผู้ใหญ่’ หลังสปสช.เพิ่มเป็นสิทธิประโยชน์ใหม่

สปสช.เตรียมออกเกณฑ์ คุณภาพราคาผ้าอ้อมผู้ใหญ่’ ให้ท้องถิ่นยึดเป็นหลักจัดซื้อ หลังเพิ่มเป็นสิทธิประโยชน์ใหม่ สำหรับคนไทยทุกสิทธิ

นพ.อภิชาติ รอดสม รองเลขาธิการ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวถึง สปสช.ได้เพิ่มสิทธิประโยชน์ผ้าอ้อมผู้ใหญ่และแผ่นรองซับ ซึ่งคณะกรรมการ สปสช. อนุมัติไปเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2565 ที่ผ่านมา สิทธิประโยชน์นี้เป็นเรื่องของการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ดังนั้น คนไทยทุกสิทธิทุกเพศทุกวัยจะได้รับสิทธิประโยชน์นี้ โดยไม่จำกัดว่าต้องเป็นผู้ใช้สิทธิบัตรทองเท่านั้น

ผ้าอ้อมผู้ใหญ่

โดยคุณสมบัติของผู้ที่จะได้รับผ้าอ้อมผู้ใหญ่และแผ่นรองซับคือ

  1. บุคคลที่มีภาวะติดบ้าน ติดเตียง และมีค่าคะแนนระดับความสามารถในการดำเนินกิจวัตรประจำวัน ตามดัชนีบาร์เธลเอดีแอล (Barthel ADL index) เท่ากับหรือน้อยกว่า 6 คะแนน ตามแผนการดูแลรายบุคคลระยะยาวด้านสาธารณสุข (Care Plan) ของหน่วยจัดบริการ
  2. บุคคลที่มีภาวะปัญหาการกลั้นปัสสาวะอุจจาระไม่ได้ ตามข้อบ่งชี้ทางการแพทย์และผลประเมินของ หน่วยจัดบริการ ซึ่งหลังจากที่ สปสช.ประกาศสิทธิประโยชน์นี้ก็ได้รับความสนใจจากประชาชนเป็นอย่างมาก มีการสอบถามวิธีว่าจะการขอรับสิทธิ์ได้อย่างไร

ผ้าอ้อมผู้ใหญ่ แผ่นรองซับฟรี! ประหยัดรายจ่ายครัวเรือน 20,000 บาท

นพ.อภิชาติ กล่าวอีกว่า แหล่งงบประมาณที่ใช้จัดซื้อผ้าอ้อมผู้ใหญ่และแผ่นรองซับ จะใช้เงินจากกองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับพื้นที่ (กปท.) ซึ่งเป็นกองทุนที่ สปสช. สมทบเงินร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ต่างๆ เช่น อบต. อบจ. เทศบาล จัดตั้งกองทุนนี้ในพื้นที่ขึ้นมา ขณะนี้ครอบคลุมกว่า 99% ของประเทศแล้ว

แต่ละปี กปท.ได้รับงบประมาณกว่า 4,000 ล้านบาทและมีงบที่เหลือจากการดำเนินงานตามปกติ ซึ่งยังไม่มีแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม รองรับ ดังนั้นจึงสามารถนำงบประมาณคงเหลือ มาใช้จัดซื้อผ้าอ้อมผู้ใหญ่และแผ่นรองซับได้ โดยไม่ต้องของบประมาณเพิ่มจากรัฐบาล

เคยมีการศึกษาว่าถ้ารัฐช่วยอุดหนุนผ้าอ้อมและแผ่นรองซับ จะช่วยประหยัดรายจ่ายครัวเรือนไปได้ประมาณ 20,000 บาท ยิ่งยุคนี้น้ำมันแพง ข้าวของแพง ก็ช่วยลดภาระประชาชนได้พอสมควร ปีนี้เนื่องจากผ่านไปครึ่งปีงบประมาณแล้ว ก็น่าจะใช้เงินจัดซื้อผ้าอ้อมและแผ่นรองซับ ประมาณ 200 ล้านบาท และปีต่อๆไปเต็มปีงบประมาณก็น่าจะใช้ประมาณ 400-500 ล้านบาท คิดเป็นเพียง 10% ของงบ กปท.ทั้งหมดเท่านั้น

ผ้าอ้อมผู้ใหญ่

ผู้ป่วยติดเตียง ขอรับด้วยตนเองไม่ได้ ท้องถิ่นต้องเขียนโครงการของบฯ จัดซื้อ

อย่างไรก็ดี ในส่วนของวิธีการขอรับผ้าอ้อมและแผ่นรองซับนั้น ผู้ป่วยติดเตียงหรือผู้มีปัญหาการขับถ่าย ไม่สามารถขอรับด้วยตัวเองได้ ผู้ที่จะขอจัดสรรงบจาก กปท.ได้ต้องเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หน่วยจัดบริการ (หน่วยบริการ สถานบริการ ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ) จึงจะสามารถเขียนโครงการของบประมาณได้

แต่โดยปกติ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขหรือองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จะมีการสำรวจจำนวนผู้ป่วยติดเตียง ผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง มีการจัดบริการดูแลแบบ Long term care (การดูแลสุขภาพระยะยาว) ผู้ป่วยแต่ละรายมี care plan (แผนการดูแลสุขภาพรายบุคคล) อยู่แล้ว

ดังนั้น ผู้ที่อยู่ในการดูแลของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในพื้นที่อยู่แล้ว จึงแทบไม่ต้องทำอะไร บุคลากรที่ดูแลเรื่อง Long term care ในแต่ละพื้นที่ จะดำเนินการของบประมาณและจัดซื้อให้แก่ผู้ป่วยเอง

ในพื้นที่ต่างจังหวัดไม่ค่อยมีปัญหา ส่วนมากก็จะรู้กันว่าบ้านไหนที่มีผู้ป่วยติดเตียง มีภาวะพึ่งพิง แต่ในพื้นที่ กทม.เนื่องจากมีประชากรจำนวนมาก มีการโยกย้ายถิ่น มีความซับซ้อนทางสังคมสูง ข้อมูลต่างๆอาจจะตกหล่นบ้าง ดังนั้น แนะนำให้ผู้ป่วยหรือญาติไปแจ้งข้อมูลผู้ป่วยแก่ศูนย์บริการสาธารณสุขในแต่ละพื้นที่ก่อน

ผ้าอ้อมผู้ใหญ่

ตกสำรวจ แจ้งหน่วยบริการในพื้นที่ ขอรับสิทธิ ข้ามพื้นที่ไม่ได้

อย่างไรก็ตาม อาจมีผู้ป่วยบางส่วนที่ไม่ได้อยู่ในการสำรวจของทีมสาธารณสุข เช่น ผู้ที่มีปัญหากล้ามเนื้อหูรูดไม่สามารถกลั้นปัสสาวะ-อุจจาระได้ หรือผู้ป่วยติดเตียงที่ตกสำรวจ ก็สามารถเข้าไปแจ้งหน่วยบริการในพื้นที่ เช่น รพ.สต. โรงพยาบาล ศูนย์บริการสาธารณสุข ให้เพิ่มรายชื่อเข้าไปในฐานข้อมูลและขอรับการจัดบริการได้

นพ.อภิชาติ กล่าวต่อไปว่า สิทธิประโยชน์นี้จะเป็นการจัดการพื้นที่ใครพื้นที่มัน ไม่สามารถขอรับสิทธิข้ามพื้นที่ได้ เช่น ตำบล A ไม่ได้ทำโครงการขอจัดสรรงบประมาณ เพื่อจัดซื้อผ้าอ้oมผู้ใหญ่และแผ่นรองซับ ประชาชนในพื้นที่เลยไปขอใช้สิทธิจากตำบล B แบบนี้ไม่ได้

ในกรณีที่ กปท.ในพื้นที่ตำบลนั้นๆ ไม่ได้ทำโครงการสนับสนุนผ้าอ้อมแก่ผู้ป่วย ข้อแนะนำคือให้ผู้ป่วยรวมกลุ่มกันและเข้าไปพูดคุยกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนั้นๆ เพื่อชักจูงให้เขียนโครงการของบประมาณ หรือแจ้งข้อมูลมาที่ สปสช.เขตพื้นที่หรือ สปสช.ส่วนกลาง เพื่อที่ สปสช.จะได้ประสานงานโน้มน้าวให้พื้นที่นั้นๆ นำงบประมาณของ กปท. มาใช้

ทั้งนี้ ส่วนตัวคิดว่าสิทธิประโยชน์นี้เป็นประโยชน์กับสังคม ดังนั้นไม่น่าจะมีท้องถิ่นไหนที่ไม่ทำโครงการ เว้นแต่จะมีปัญหาเช่นเป็นตำบลขนาดเล็กไม่มีงบประมาณ เป็นต้น

ผ้าอ้อมผู้ใหญ่

หารือเพื่อกำหนดหลักเณฑ์ คุณภาพ และราคา

นพ.อภิชาติ กล่าวว่า ตอนนี้ สปสช. กำลังอยู่ระหว่างหารือกับกรมอนามัย เพื่อกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการ มาตรฐานคุณภาพและราคาที่เหมาะสมของผ้าอ้oมผู้ใหญ่และแผ่นรองซับ รวมทั้งเจรจาต่อรองราคากับผู้ผลิตในภาพใหญ่ของทั้งประเทศ เพื่อให้ได้ราคาต้นทุนที่ต่ำลงมาอีก

หลังจากนี้ จะทำหนังสือแจ้งไปยังท้องถิ่นต่างๆ เพื่อให้ทางท้องถิ่นยึดหลักเกณฑ์นี้เป็นหลักในการจัดสรรงบประมาณและการจัดซื้อ นอกจากนี้ ยังเปิดช่องให้สามารถใช้ผ้าอ้อมทางเลือก เช่น เป็นผ้าอ้อมที่วิสาหกิจชุมชนผลิตขึ้นมาก็ได้ แต่ต้องมีมาตรฐานคุณภาพตามที่กรมอนามัยกำหนด

และที่สำคัญคือการแจกผ้าอ้oมและแผ่นรองซับเป็นเพียงการสนับสนุนส่วนหนึ่ง หัวใจสำคัญคือ ต้องการให้มีการจัดบริการดูแลแบบองค์รวมแก่ผู้ป่วยติดเตียง ผู้มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ โดยที่ผ้าอ้อมและแผ่นรองซับ เป็นเพียงส่วนเสริมให้ดูแลได้มีคุณภาพมากขึ้น

ทั้งนี้ สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ สายด่วน สปสช. 1330 หรือช่องทางระบบออนไลน์ทั้งไลน์ สปสช. ไลน์ไอดี @nhso หรือคลิก https://lin.ee/zzn3pU6 และ Facebook : สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ https://www.facebook.com/NHSO.Thailand

อ่านข่าวเพิ่มเติม

Avatar photo