Politics

‘หมอยง’ ร่ายยาว 10 เรื่องต้องรู้เกี่ยวกับ ‘วัคซีนโควิด-19’ ภาคต่อ!!

“หมอยง” ร่ายยาว 10 เรื่องต้องรู้ ‘วัคซีนโควิด-19’ ภาคต่อ ย้ำไม่ว่าฉีดวัคซีนยี่ห้อใด มาตรการควบคุมโรคยังต้องเดินหน้าต่อไป เหตุยังมีหลายประเทศที่ฉีดวัคซีนจำนวนมากแล้ว แต่ยังเกิดการระบาด

ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Yong Poovorawan โดยระบุว่า “โควิด 19 วัคซีน ความรู้เกี่ยวกับ โควิด 19 วัคซีน (ต่อ)” โดยมีรายละเอียด ดังนี้

11. mRNA วัคซีนใช้หลักการ เอาสวนรหัสพันธุกรรมของไวรัสโควิด- 19 ที่เป็น Messenger RNA ในการสร้างโปรตีนส่วนน้ำแหลม spike มาห่อหุ้มให้เป็น lipid nanoparticles แล้วฉีดเข้าไปในร่างกาย อาร์เอ็นเอส่วนนี้จะไปเข้าสู่เซลล์แล้วเข้าสู่กระบวนการ สร้างโปรตีนตามรหัสที่กำหนด ออกมาเป็นแอนติเจนกระตุ้นสร้างแอนติบอดี เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่บังคับให้เซลล์มนุษย์สร้างโปรตีนตามที่กำหนด

หมอยง

วัคซีนที่ใช้ตัวไวรัสไม่ก่อโรค

12. virus Vector vaccine เป็นวัคซีนที่ใช้ตัวไวรัสไม่ก่อโรค และใส่รหัสพันธุกรรมของไวรัสโควิด 19 เข้าไปแล้วให้ตัวไวรัสนั้นติดเชื้อเข้าสู่เซลล์ เพื่อให้รหัสพันธุกรรมนั้นผ่านกระบวนการสร้าง Messenger RNA แล้วจึงสร้างโปรตีนหนามแหลมออกมานอกเซลล์ เป็นแอนติเจนให้ร่างกายสร้างแอนติบอดี้

13. วัคซีนชนิดโปรตีน subunit เป็นการสร้างโปรตีนให้เหมือนกับหนามแหลม spike โดยกำหนดให้สิ่งมีชีวิตสร้างขึ้น เช่นใช้เซลล์เพราะเลี้ยงของแมลง คล้ายกับไวรัสตับอักเสบบี ที่ให้ยีสร้างให้ แต่เนื่องจากโปรตีนหนามแหลม spike มีขนาดใหญ่กว่า โปรตีนเปลือกผิวของไวรัสตับอักเสบบีมาก การสร้างขึ้นมาให้คงรูปร่าง จึงต้องใช้เซลล์ชั้นสูงขึ้น และเมื่อได้แล้วสิ่งที่สำคัญมากของวัคซีนชนิดนี้ คือ การใช้สารเพิ่มกระตุ้นภูมิต้านทาน

ซึ่งแต่ละบริษัทจะมีสารของตัวเองที่ใช้กระตุ้นให้สร้างภูมิต้านทานขนาดสูงได้ นวัตกรรมที่สำคัญจะอยู่ตรงที่การใช้สารเพิ่มกระตุ้นภูมิต้านทานของร่างกาย วัคซีนนี้ที่ผ่านระยะที่ 3 และรอการขึ้นทะเบียนจากองค์การอาหารและยาสหรัฐอเมริกา คือ Novavax และวัคซีนที่มีการใช้ในประเทศจีนในภาวะฉุกเฉินแล้วคือ ของ Anhui Zhifei Longcom Biopharmaceutical Co. Ltd แต่ต้องให้ 3 ครั้งคล้ายไวรัสตับอักเสบบี

14. วัคซีนเชื้อตาย ใช้วิธีการเพาะเลี้ยงไวรัสบน verocell ที่เป็นเซลล์ชนิดเดียวกับการเพาะเลี้ยงไวรัสอีกหลายชนิดที่นำมาทำวัคซีน แล้วไวรัสนั้นมาทำร้ายด้วยสารเคมี นำมาทำให้บริสุทธิ์ ให้จับกับสารเพิ่มภูมิต้านทานเป็นเกลือของอลูมิเนียม แล้วนำมาประกอบเป็นวัคซีน เช่นเดียวกับวัคซีนเชื้อตายที่ใช้ในอดีต

15. ข้อดีข้อเสียของวัคซีนชนิดต่าง ๆ mRNA กระตุ้นภูมิได้สูงสุด มากกว่าไวรัส vector วัคซีนชนิดเชื้อตายกระตุ้นภูมิต้านทาน ได้ต่ำกว่า ภูมิที่เกิดขึ้นจะเท่าเทียมกับการติดเชื้อ 1 ครั้งเท่านั้น

อาการข้างเคียงหรืออาการไม่พึงประสงค์

16. อาการข้างเคียงหรืออาการไม่พึงประสงค์ วัคซีนชนิด mRNA และไวรัส Vector มีอาการข้างเคียงไม่ว่าจะเป็นไข้ ปวดเมื่อยเนื้อตามตัว เจ็บบริเวณที่ฉีด มากกว่าวัคซีนชนิดเชื้อตาย อาการข้างเคียงรุนแรง ในการทำให้เกิดลิ่มเลือด ของไวรัส Vector โอกาสเกิดได้ 1 ในแสน ทำนองเดียวกัน mRNA ก็มีส่วนสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคเลือด TTP และกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบไหนเด็กวัยรุ่น

หมอยง

17. วัคซีนที่ใช้อยู่ในปัจจุบันนี้ ใช้สายพันธุ์ของไวรัส ดั้งเดิม ตั้งแต่สายพันธุ์อู่ฮั่น และในปัจจุบันไวรัสได้มีการวิวัฒนาการ ปรับเปลี่ยนมาโดยตลอด จึงทำให้ประสิทธิภาพของวัคซีนตั้งแต่เริ่มต้นมาจนถึงปัจจุบันลดลง

18. การกลายพันธุ์ของไวรัส ถ้ายิ่งมีผู้ป่วยจำนวนมาก มีการติดเชื้อมากมาย โอกาสก็จะเกิดการกลายพันธุ์ได้ง่าย แต่ถ้าไวรัสนี้สามารถควบคุมได้ และมีการระบาดเป็นเพียงแบบไข้หวัดใหญ่ อัตราการกลายพันธุ์ของไวรัสนี้ ช้ากว่าไข้หวัดใหญ่ ดังนั้น เมื่อฉีดวัคซีนครบแล้ว ในปีต่อไปก็คงจะต้องมีการฉีดเพิ่มขึ้นตามสายพันธุ์ที่เปลี่ยนแปลง แต่ตามหลักการสายพันธุ์ที่เปลี่ยนแปลงนี้จะช้ากว่า ไวรัสไข้หวัดใหญ่ ในอนาคตจึงต้องมีการฉีดในปีแรกๆและปีต่อๆไปอาจจะห่างออก ถ้าสามารถควบคุมโรคได้ไม่ให้มีการระบาดการกลายพันธุ์ก็จะเกิดขึ้นช้า

19. อย่างที่กล่าวมาแล้วโรคนี้ ประชากรทั้งโลกยังไม่มีภูมิต้านทานมาก่อน จึงจำเป็นที่จะต้องอาศัยวัคซีนในการกระตุ้นภูมิต้านทานให้เกิดขึ้นในประชากรหมู่มาก และผู้ที่มีภูมิต้านทานแล้วก็สามารถยับยั้งการติดเชื้ออย่างรวดเร็ว เป็นการลดความรุนแรงของโรคและลดการแพร่กระจายของโรค และจะทำให้ในที่สุด โรคนี้ก็ยังอยู่กับเรา แต่จะไปเป็นมากในเด็ก ซึ่งมีอาการน้อย กว่าผู้ใหญ่อย่างมาก ก็จะเป็นโรคทางเดินหายใจอีกรอบหนึ่งในอนาคต

20. ในปัจจุบันทราบกันดีแล้วว่าไม่ว่าจะฉีดวัคซีนยี่ห้อใด มาตรการในการควบคุมป้องกันโรค ไม่ว่าจะเป็นการใส่หน้ากากอนามัย การดูแลสุขอนามัยล้างมือ กำหนดระยะห่างของสังคม ยังต้องทำต่อไป ดังเห็นได้ในบทเรียนของประเทศที่ฉีดวัคซีนเป็นจำนวนมากแล้ว ก็ยังสามารถทำให้เกิดโรคระบาดได้ไม่ว่าในอิสราเอลหรือในอังกฤษ

#หมอยง

อ่านข่าวเพิ่มเติม

Avatar photo
Siree Osiri OHO BANGKOK