“หมอเฉลิมชัย” เผยการค้นพบไวรัส 2 ชนิด ไข้หวัดใหญ่-RSV หลอมรวมกัน เกิดสายพันธุ์ใหม่ “ไวรัสไฮบริด” มีความสามารถในการติดเชื้อเพิ่มมากขึ้น
น.พ.เฉลิมชัย บุญยะลีพรรณ (หมอเฉลิมชัย) รองประธานกรรมาธิการการสาธารณสุข วุฒิสภา โพสต์ blockdit ร้อยแปดพันเก้ากับหมอเฉลิมชัย โดยระบุว่า
ครั้งแรกของโลก พบว่าไวรัส 2 ชนิดหลอมรวมกันเองตามธรรมชาติ คือไข้หวัดใหญ่และ RSV กลายเป็นไวรัสไฮบริดชนิดใหม่ อาจก่อโรคที่รุนแรงขึ้นได้
เป็นที่ทราบกันดีว่า มีโอกาสที่มนุษย์จะติดเชื้อไวรัสก่อโรคทางเดินหายใจพร้อมกันสองชนิดได้ จากรายงานการศึกษาพบได้ประมาณ 10-30%
แต่มักจะมีผลรายงานที่แตกต่างกันว่า บางรายงานพบอาการของโรคไม่ได้รุนแรงขึ้นกว่าเดิม แต่บางรายงานก็พบว่ามีอาการปอดอักเสบที่รุนแรงเพิ่มขึ้น
นักวิทยาศาสตร์จึงพยายามศึกษาวิจัย เพื่อหาข้อมูลการทำงานของไวรัสสองชนิดที่ติดเชื้อพร้อมกันในระดับเซลล์
แล้วก็พบเป็นครั้งแรกว่า ไวรัสสองชนิดเกิดหลอมรวมตัวกันเองได้ (Fused) คือไวรัสก่อโรคไข้หวัดใหญ่ (IAV : Influenza A Virus) และไวรัสที่ก่อโรคทางเดินหายใจในเด็กเล็ก (RSV : Respiratory Syncytial Virus) เป็นไวรัสชนิดใหม่ที่เรียกว่าไฮบริด (Hybrid)
IAV ทำให้เกิดโรคไข้หวัดใหญ่ และมีผู้ป่วยต้องนอนโรงพยาบาลถึงปีละ 5 ล้านคน
ส่วน RSV เป็นสาเหตุหลักของการติดเชื้อในปอดของเด็กต่ำกว่า 5 ขวบ และมีอาการป่วยรุนแรงถึงเสียชีวิตได้ทั้งในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ
แม้ในปัจจุบันเราจะทราบว่า มนุษย์สามารถติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจสองชนิดพร้อมกันได้ แต่เรายังไม่มีรายละเอียดมากพอ โดยเฉพาะพฤติกรรมของไวรัสต่อการติดเชื้อในระดับเซลล์มาก่อน
Dr.J.Haney จากมหาวิทยาลัยกลาสโกว์ (University of Glasgow) เป็นหัวหน้าทีมการศึกษาวิจัยครั้งนี้
ได้ทำการทดลองโดยใช้เซลล์ปอดของมนุษย์ นำมาเลี้ยงในห้องปฏิบัติการ แล้วใส่ไวรัสสองชนิดคือ IAV และ RSV เข้าไป
ผลออกมาเป็นที่น่าตื่นเต้นมากคือไวรัสทั้งสองชนิดนั้นหลอมรวมกันได้ เกิดเป็นไวรัสตัวใหม่ มีรูปร่างแบบต้นปาล์ม โดย RSV เป็นส่วนลำต้น และ IAV เป็นส่วนใบ
ถือว่าเป็นครั้งแรกที่มนุษย์ค้นพบไวรัสหลอมรวมกันหรือไฮบริดกันได้ในระดับเซลล์ และได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารการแพทย์คือ Nature Microbiology
ผลที่ตามมาและน่ากังวลคือ ไวรัสใหม่นี้ มีความสามารถในการติดเชื้อเพิ่มมากขึ้น แม้กระทั่งในคนที่มีภูมิคุ้มกันต่อโรคไข้หวัดใหญ่แล้ว
กล่าวคือไวรัสใหม่ จะใช้ส่วนของ RSV ที่คนยังไม่มีภูมิคุ้มกัน เกาะและพาตัวเองเข้าไปในเซลล์มนุษย์ได้สำเร็จ
ในขณะเดียวกันก็พาไวรัสไข้หวัดใหญ่ (IAV) เข้าไปด้วย ทั้งที่โดยลำพังแล้ว ไวรัสไข้หวัดใหญ่ตัวเดียวจะเข้าไปในเซลล์มนุษย์ที่มีภูมิคุ้มกันต่อโรคไข้หวัดใหญ่แล้วไม่ได้
เปรียบเสมือนม้าโทรจัน (Trojan Horse) ที่นำกองทหารเข้าไปโจมตีในเมืองของข้าศึก โดยที่ข้าศึกไม่รู้ตัว
ก็เช่นเดียวกับไวรัสไฮบริด ที่ไวรัส RSV สามารถนำไวรัสก่อโรคไข้หวัดใหญ่ (IAV) เข้าไปในคนที่มีภูมิคุ้มกันต่อโรคไข้หวัดใหญ่ได้
Dr.S. Griffin นักไวรัสวิทยาของมหาวิทยาลัยลีดส์ (University of Leeds) เชื่อว่าเป็นไปได้ที่ไวรัสใหม่นี้ จะทำให้ผู้ที่ป่วยเป็นไข้หวัดใหญ่จะมีอาการรุนแรงมากขึ้น ซึ่งจะส่งผลให้มีอัตราการเสียชีวิตสูงขึ้นได้
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากเป็นการค้นพบในระดับเซลล์ของห้องปฏิบัติการ จึงจำเป็นจะต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อพิสูจน์ความเชื่อดังกล่าวต่อไป
ที่ต้องศึกษาเพิ่มเติมต่อไปคือ นอกจากไวรัสสองตัวนี้จะหลอมรวมกันได้แล้ว ไวรัสทางเดินหายใจอื่น ๆ จะหลอมรวมกันอีกได้หรือไม่
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ไวรัสโคโรนาที่ก่อโรคโควิด-19 เพราะถ้าหลอมรวมกับไวรัสอื่นได้ด้วย ก็อาจจะทำให้วัคซีนป้องกันโควิดได้ผลลดลงมากขึ้นไปอีก แล้วก็จะยุ่งยากมากขึ้น อาจจะมากกว่าการที่ไวรัสก่อโรคโควิดกลายพันธุ์ตามธรรมชาติซึ่งมีอยู่แล้วด้วยซ้ำไป
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- โควิด 19-ไข้หวัดใหญ่ กลายพันธุ์ต่อเนื่อง วัคซีนต้องเปลี่ยนแปลงตาม
- เปิดกราฟ เปรียบเทียบ ‘การหนีภูมิคุ้มกัน’ ของ ‘ไวรัสโควิดทุกสายพันธุ์’ 1 ปีหนีภูมิได้ 30 เท่า
- ข่าวดี! WHO อัปเดต ‘XBB-BQ.1’ ยังไม่พบผู้ป่วย อาการรุนแรง เสียชีวิต แต่ยังจับตาใกล้ชิด
