“ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดี” เตือนภัย “อย่ากินไส้กรอกจากแหล่งที่ไม่แน่ชัดหรือไม่น่าเชื่อถือ” ทำร่างกายได้รับสารพิษ พบเด็กป่วยเข้ารับการรักษาแล้วใน 5 จังหวัด ด้วย “ภาวะเมทฮีโมโกลบินนีเมีย” เลือดมีระดับความเข้มข้นของฮีโมโกลบินมากกว่าปกติ ซึ่งอาจทำให้เนื้อเยื่อ และอวัยวะภายในร่างกายเกิดภาวะขาดออกซิเจน จนอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตได้
วันนี้ (28 ม.ค.) เฟซบุ๊กเพจ Ramathibodi Poison Center ของศูนย์พิษวิทยารามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ได้โพสต์ข้อความเตือนภัย “อย่ากินไส้กรอกจากแหล่งที่ไม่แน่ชัดหรือไม่น่าเชื่อถือ” หลังพบผู้ป่วยเด็ก 6 คน ใน 5 จังหวัด เข้ารับการรักษาด้วยภาวะ เมทฮีโมโกลบิน (Methemoglobin) ซึ่งทุกรายมีประวัติกินไส้กรอก ไม่มียี่ห้อ และไม่มีเอกสารกำกับ
ALERT เตือนเฝ้าระวัง!! อย่ากินไส้กรอกจากแหล่งที่ไม่แน่ชัดหรือไม่น่าเชื่อถือ
สัปดาห์ที่ผ่านมี เด็กป่วยด้วยภาวะ เมทฮีโมโกลบิน (methemoglobin) จำนวน 6 ราย ใน 5 จังหวัด (เชียงใหม่ 2 ราย, เพชรบุรี 1 ราย, สระบุรี 1 ราย, ตรัง 1 ราย, กาญจนบุรี 1 ราย) โดยทั้ง 6 รายมีประวัติกิน ไส้กรอกซึ่งไม่มียี่ห้อ ไม่มีเอกสารกำกับ
อาการของผู้ป่วยคือ คลื่นไส้ เวียนศีรษะ อาจหมดสติได้ เหนื่อย หายใจเร็ว เขียว ระดับออกซิเจนที่วัดปลายนิ้วต่ำ ในขณะนี้ยังไม่มีรายใดที่รุนแรงถึงแก่ชีวิต
ภาวะ methemoglobin เป็นภาวะที่ฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดงถูกออกซิไดช์โดยสารออกซิแดนท์ต่างๆ กลายเป็น methemoglobin ทำให้สูญเสียความสามารถในการขนส่งออกซิเจน และสีของเม็ดเลือดจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลดำ
ผู้ป่วยจะมีอาการของการขาดออกซิเจนเช่น มึนศีรษะ เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย หายใจเร็ว เขียว หากรุนแรงจะมีอาการหอบเหนื่อยมาก เลือดเป็นกรด ความดันโลหิตต่ำและเสียชีวิตได้
สารออกซิแดนท์ที่อาจมีการเติมในไส้กรอก หรืออาหารแปรรูป คือ สารตระกูลไนเตรท และไนเตรทซึ่งเป็นวัตถุกันเสีย
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 281 (พ.ศ. 2547) ได้กำหนดปริมาณที่อนุญาตให้ใช้โซเดียมไนไตรต์ และโซเดียมไนเตรทในอาหารได้ไม่เกิน 125 และ 500 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ตามลำดับ กรณีที่ใช้ทั้งโซเดียมไนไตรต์ และโซเดียมไนเตรตให้มีปริมาณรวมกันได้ไม่เกิน 125 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม
ในการผลิตที่ไม่ได้มาตรฐานอาจมีการเติมสารไนเตรท-ไนไตรท เยอะกว่าปกติ หรืออาจผสมไม่ดีทำให้มีบางส่วนมีปริมาณสารสูงเกินกว่าที่ควรได้
โปรดเฝ้าระวังการบริโภคไส้กรอกจากแหล่งที่ไม่แน่ชัด/ไม่น่าเชื่อถือ โดยเฉพาะในเด็กเนื่องจากเด็กจะไวต่อสารกลุ่มนี้มากกว่าผู้ใหญ่
หากมีอาการผิดปกติ ควรไปตรวจที่โรงพยาบาล หากทางโรงพยาบาลสงสัยภาวะ methemoglobinemia สามารถปรึกษา ศูนย์พิษวิทยารามาธิบดีได้ที่ 1367 ตลอด 24 ชั่วโมง
ขณะนี้ทางศูนย์ฯ ประสานกองระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) เพื่อดำเนินการสืบค้นแหล่งที่มาของการระบาดเพิ่มเติมแล้ว
ปกติร่างกายคนเราได้รับสารออกซิแดนต์ในขนาดน้อย ๆ จากแหล่งต่าง ๆ อยู่ แต่ไม่เกิดปัญหาเพราะร่างกายสามารถเปลี่ยน methemoglobin กลับเป็นฮีโมโกลบินปกติได้
แต่หากมีปริมาณ methemoglobin สูงมาก ๆ (ได้รับสารออกซิแดนท์เยอะเกินไป) ร่างกายจะเปลี่ยน methemoglobin คืนเป็นฮีโมโกลบินปกติไม่ทัน นำไปสู่ภาวะขาดออกซิเจน
ในเด็ก ความสามารถในการเปลี่ยน methemoglobin กลับเป็นฮีโมโกลบินปกติจะน้อยกว่าในผู้ใหญ่ เด็กจึงเกิด methemoglobin ได้ง่ายกว่า
การตรวจเบื้องต้นจะพบว่าระดับออกซิเจนที่วัดปลายนิ้วจะต่ำอาจต่ำ 80-85% ได้ แต่เมื่อเจาะตรวจ arterial blood gas จะพบว่าระดับออกซิเจนอยู่ในระดับปกติ เรียกความแตกต่างของการพบระดับออกซิเจนที่ต่างกัน จากการตรวจทั้ง 2 วิธีว่า oxygen saturation gap ซึ่งอาจพบในภาวะอื่นได้ด้วย
การตรวจยืนยันจำเพาะ สามารถระดับ methemoglobin ด้วย co-oximeter (ในเครื่อง arterial blood gas บางรุ่นจะพัฒนาการตรวจส่วนนี้เข้าไปด้วย)
การรักษาคือหยุดการได้รับสาร ให้ออกซิเจน และในรายที่รุนแรงอาจาพิจารณาใช้ยา methylene blue (มีในระบบยาต้านพิษ)
ในผู้ป่วยบางรายอาจมีเม็ดเลือดแดงแตกรุนแรง จากการได้รับสารออกซิแดนท์ร่วมด้วยต้องมีการติดตามระดับเกลือแร่ ให้สารน้ำ และเลือดทดแทน
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- อย่าหลงเชื่อ!! เพจแอบอ้างชื่อ รพ.ชื่อดัง หลอกขายแผ่นแปะรักษาโรคตา ‘อ้ายฉ่าว’
- ‘กรมสุขภาพจิต’ ห่วงภาวะ ‘new year blues’ ซึมเศร้าปีใหม่ แนะสังเกตอารมณ์ตัวเองสม่ำเสมอ
- ลบความเชื่อผิด ๆ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์คลายหนาว แพทย์เตือนอันตรายถึงตาย!!
