‘โรคทางเดินหายใจ’ หลังยุคโควิด 19 ไข้หวัดใหญ่ RSV และ hMPV กลับมาระบาดอีกครั้ง

โดย NAPAPORN PANITCHART 2 มกราคม 2567

“โรคทางเดินหายใจ” หลังยุคโควิด 19 ไข้หวัดใหญ่ RSV และ hMPV ไม่ได้หายไปไหน กลับมาระบาดอีกครั้ง แนะสวมหน้ากากอนามัย ล้างมือ เลี่ยงสถานที่แออัด วิธีป้องกันที่ได้ผล

โรคทางเดินหายใจ หายไปไหนช่วงยุคโควิด 19 ระบาด ทั้งโรคไข้หวัดใหญ่ RSV รวมไปถึงไวรัส hMPV ที่จะมีอาการคล้ายๆ กัน โดยจะมีการระบาดในช่วงฤดูฝนถึงต้นฤดูหนาว

ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา โรคทางเดินทางหายใจที่กล่าวมาไม่ได้หายไปไหน เพียงแต่ช่วงนั้นผู้คนหันไปให้ความสนใจเรื่องโควิด และมีการป้องกันตัวที่ดี เช่น การงดพบปะสังสรรค์ การสวมหน้ากากอนามัย การระวังเรื่องการมีปฏิสัมพันธ์ร่วมกับผู้อื่น ซึ่งพฤติกรรมดังกล่าวเป็นผลพลอยได้ ทำให้ป้องกันเชื้อโรคจากทางเดินหายใจต่างๆ ได้เกือบหมด

โรคทางเดินหายใจกลับมาระบาดหลังโควิด

นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ ปลัดกระทรวงสาธารณสุข ระบุว่า หลังการระบาดของโควิด 19 สถิติช่วงปลายปี 2566 ได้มีการเก็บตัวอย่างจากระบบทางเดินหายใจของผู้ที่มาโรงพยาบาลด้วยกลุ่มอาการทางเดินหายใจ ในโรงพยาบาลเครือข่าย 14 แห่ง จำนวน 120-200 ตัวอย่างต่อสัปดาห์

พบเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ในสัดส่วนที่สูงถึง 42% รองลงมาเป็น ไรโนไวรัส/เอนเทอโรไวรัส 36.9% hMPV 9.3% อาร์เอสวี 6.4% และโควิด 19 อีก 5.4% โดยในผู้ป่วยพบเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่มีอาการรุนแรงจนต้องรับไว้รักษาในโรงพยาบาลนั้น มากที่สุดอยู่ในกลุ่มอายุน้อยกว่า 5 ปี รองลงมาเป็นกลุ่มอายุ 5-17 ปี และมากกว่า 65 ปีตามลำดับ

ไข้หวัดใหญ่

รศ.(พิเศษ) นพ.ทวี โชติพิทยสุนนท์ ประธานมูลนิธิส่งเสริมการศึกษาไข้หวัดใหญ่ กล่าวในการเสวนา ‘ไข้หวัดใหญ่หายไปไหนในยุค COVID-19 และควรดูแลตัวเองอย่างไร’ โดยระบุว่า ปัจจุบันที่สถานการณ์ต่างไป มีการกลับมาใช้ชีวิตประจำวันและทำกิจกรรมตามปกติ ทำให้โรคไข้หวัดใหญ่กลับมาแพร่ระบาดอีกครั้ง

อย่างที่บอกแล้วว่าไข้หวัดใหญ่จะแพร่ระบาดในช่วงฤดูฝน แต่ช่วงบ่มเชื้อโรคจะอยู่ในราวเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน เพราะเป็นช่วงเปิดเทอม เด็กออกไปทำกิจกรรมใกล้ชิดกัน และเป็นพาหะพาเชื้อสู่ครอบครัว ติดผู้สูงอายุในบ้าน เช่น ปู่ย่า ตายาย โดย 2 กลุ่มหลักที่ควรสร้างภูมิคุ้มกันด้วยการฉีดวัคซีน คือ กลุ่มเด็กที่จะเป็นกลุ่มติดเชื้อเยอะและเป็นแหล่งของการแพร่กระจาย และกลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มเสี่ยงที่มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ ปอด ไต และโรคสมอง เพื่อป้องกันการอันตรายถึงชีวิต

จากสถิติขององค์การอนามัยโลก (WHO) เผยว่า หากไม่มีการฉีดวัคซีน ผู้ใหญ่จะมีการติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ 5-10% ส่วนเด็กจะอยู่ที่ 20-30% ต่อปีของประชากรทั้งหมด โดยเมื่อคำนวณจากประชากรโลกที่มีทั้งสิ้น 7,000 ล้านคน แสดงว่าผู้ใหญ่ทั่วโลกอาจะติดไข้หวัดใหญ่ได้ถึง 700 ล้านคน และจำนวนนี้จะมีอาการป่วยหนักเข้านอนในโรงพยาบาล หรือเข้ารักษาใน ICU ประมาณ 5 ล้านคน และอัตราการเสียชีวิตประมาณ 5 แสนคน

ไวรัส RSV

RSV (Respiratory Syncytial Virus) เป็นเชื้อไวรัสที่ก่อให้เกิดโรคติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ความน่ากลัวของไวรัสนี้คือยังไม่มีวัคซีนป้องกัน และสามารถทำให้เกิดภาวะปอดอักเสบรุนแรงและเสียชีวิตได้

เมื่อติดเชื้อจะทำให้เกิดการอักเสบของหลอดลม หลอดลมมีการสร้างสารคัดหลั่ง เช่น เสมหะ ออกมาในปริมาณมากร่วมกับมีการหดตัวของหลอดลม เนื่องจากเยื่อบุหลอดลมและทางเดินหายใจบวมอักเสบ จึงทำให้เกิดอาการหอบ เหนื่อย หายใจลำบาก

อีกทั้งยังแพร่เชื้อและติดต่อกันได้ง่ายมากจากการสัมผัสสารคัดหลั่ง จากการไอ จาม น้ำมูก น้ำลาย เสมหะของผู้ติดเชื้อ และเข้าสู่ร่างกายผ่านทางเยื่อบุตา จมูก ปากหรือลมหายใจ และสามารถแพร่เชื้อได้หลังจากได้รับเชื้อ 2-3 วัน ไปจนถึง 2 สัปดาห์ และมีระยะฟักตัว 3-5 วัน ถึงจะแสดงอาการ

โดยทั่วไปใน เด็กเล็กจะมีอาการรุนแรงมากกว่าในผู้ใหญ่ แต่หากเกิดในผู้ใหญ่ที่เป็นโรคปอด โรคหัวใจ ก็ถือเป็นกลุ่มเสี่ยงเช่นเดียวกับในเด็กเล็ก สามารถเกิดอาการได้หลากหลายตั้งแต่มีอาการเพียงเล็กน้อยเหมือนหวัดธรรมดา มีไข้ ไอ น้ำมูก ไปจนถึงมีอาการหลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ หอบเหนื่อยมากจนมีภาวะหายใจล้มเหลวจนต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ

การติดเชื้อ RSV อาจทำให้มีอาการคล้ายๆ การติดเชื้อโควิด-19 ดังนั้นหากคุณพ่อคุณแม่สงสัยหรือไม่แน่ใจในอาการแนะนำให้รีบพาเด็กไปพบแพทย์ตรวจวินิจฉัยดีที่สุด

เนื่องจากยังไม่มีวัคซีนป้องกันและสามารถเป็นซ้ำได้อีก การระวังไม่ให้เด็กติดเชื้อไวรัสจึงเป็นวิธีป้องกันที่ดีที่สุด โดยการหมั่นล้างมือให้เด็กบ่อยๆ รวมถึงพ่อแม่ คนรอบข้าง ก็ควรล้างมือด้วยสบู่หรือแอลกอฮอล์เจลทุกครั้งก่อนสัมผัสหรือดูแลเด็ก หลีกเลี่ยงการจูบ หอมเด็ก และต้องใส่หน้ากากอนามัยป้องกันหากรู้สึกไม่สบาย หมั่นทำความสะอาดของเล่น ของใช้เด็ก และไม่พาเด็กไปสถานที่ที่มีคนเยอะ เท่านี้ก็สามารถลดโอกาสสัมผัสเชื้อโรคได้แล้ว

เชื้อฮิวแมนเมตะนิวโมไวรัส

“hMPV” ย่อมาจาก Human Metapneumovirus หรือ เชื้อฮิวแมนเมตะนิวโมไวรัส เป็นไวรัสที่อันตรายใกล้เคียงกับRSV ไม่ใช่ไวรัสตัวใหม่ แต่เป็นไวรัสที่พบได้บ่อย และพบมานานแล้ว จากการศึกษาย้อนหลัง พบว่า เชื้อ hMPV เป็นเชื้อที่มีอยู่เดิม แต่เพิ่งค้นพบเมื่อ พ.ศ. 2544 ที่ประเทศเนเธอร์แลนด์

hMPV เป็นไวรัสชนิดหนึ่งซึ่งอยู่ในกลุ่มเดียวกับ RSV ทำให้เกิดอากาศติดเชื้อในทางเดินหายใจแบบเฉียบพลัน ส่วนใหญ่พบในกลุ่มเด็กเล็ก อายุน้อยกว่า 5 ปี และผู้สูงอายุ โดยเชื้อฮิวแมนเมตะนิวโมไวรัส สามารถติดต่อกันผ่านทาง น้ำมูก น้ำลาย ไอ และ จาม แต่ในผู้ใหญ่และเด็กโตที่มีภูมิต้านทานดี หากติดเชื้อนี้บางคนอาจมีอาการเหมือนเป็นไข้หวัดธรรมดา หรืออาจไม่มีอาการเลยก็ได้

สำหรับอาการของโรคนี้คล้ายกับไข้หวัดใหญ่ โควิด-19 และ RSV มีไข้ ปวดเมื่อยเนื้อตัว ไอ มีเสมหะ มีน้ำมูก เหนื่อย หายใจไม่สะดวก แยกยากจากไวรัสตัวอื่น ๆ ต้องส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการถึงจะบอกได้ สำหรับระยะฟักตัวของโรคอยู่ประมาณ 3-5 วัน ผู้ป่วยสามารถแพร่เชื้อได้นานถึง 1-2 สัปดาห์ หลังจากแสดงอาการ

ผู้ป่วยส่วนใหญ่ มีอาการทางระบบทางเดินหายใจส่วนบน ได้แก่ มีไข้ ไอ เป็นอาการนำ นอกจากนี้ ยังมีน้ำมูกไหล หลังได้ติดเชื้อยังอาจมีอาการ อาเจียน ชัก เป็นผื่น และท้องเสีย เกิดเสียงผิดปกติขึ้นขณะหายใจ เช่น หายใจมีเสียงหวีด นอกจากนี้ยังอาจมีภาวะ Hypoxia หรือ ภาวะเนื้อเยื่อพร่องออกซิเจน ต่อมน้ำเหลืองโต ตับโต และยังอาจกระตุ้นการเปลี่ยนแปลงของหลอดลม ทำให้เกิดอาการหอบหืด คล้าย RSV

เชื้อไวรัส hMPV มักจะเข้าไปในทางเดินหายใจส่วนล่างหลอดลมและปอดในคนสูงอายุที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ ความดัน เบาหวาน หอบหืด โรคไต ทำให้เกิดอาการเหนื่อย จนต้องให้ออกซิเจน บางคนถึงขั้นระบบหายใจล้มเหลว และเช่นดัยวกับ RSV ไวรัสตัวนี้ปัจจุบันไม่มีวัคซีนป้องกันการติดเชื้อ และรักษาตามอาการ

ช่วงนี้ไวรัสโรคทางเดินหายใจยังอยู่ในช่วงการระบาด การป้องกันตนเองทั้งการใส่หน้ากากอนามัย การล้างมือบ่อยๆ และหลีกเลี่ยงสถานที่มีผู้คนจำนวนมาก ยังเป็นวิธีการป้องกันที่ได้ผลดีที่สุด!!

อ่านข่าวเพิ่มเติม

ติดตามเราได้ที่

เว็บไซต์: https://www.thebangkokinsight.com/

Facebook: https://www.facebook.com/TheBangkokInsight

Twitter: https://twitter.com/BangkokInsight

Instagram: https://www.instagram.com/thebangkokinsight/

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCYmFfMznVRzgh5ntwCz2Yxg