“หมอยง” สรุปสถานการณ์ 3 โรคทางเดินหายใจที่เกิดจากเชื้อไวรัส “โควิด-RSV-ไข้หวัดใหญ่” อาการคล้ายคลึงกัน อยู่ในฤดูกาลเดียวกัน
ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลีนิก คณะแพทย์ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Yong Poovorawan เรื่อง โควิด-19 RSV และไข้หวัดใหญ่ โรคที่คล้ายคลึงกัน
โรคทางเดินหายใจที่เกิดจากเชื้อไวรัส มีเป็นจำนวนมาก แต่ปัญหาสำคัญแต่เดิมจะเป็นไข้หวัดใหญ่กับ RSV และในสมัยก่อน เราไม่ได้ตรวจเพราะวิธีการตรวจยุ่งยากไม่เหมือนสมัยนี้ ทั้ง โควิด-19 RSV และไข้หวัดใหญ่ มีวิธีการตรวจแบบ ATK จึงทำให้พบโรค ดังกล่าวมากขึ้น
การระบาดของโรคทั้ง 3 นี้ จะอยู่ในฤดูกาลเดียวกัน เป็นโรคประจำฤดูกาล และจะมีปัญหาใน กลุ่มเสี่ยงคือเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ ผู้มีโรคประจำตัวหรือที่เรียกว่า 608
RSV เป็นโรคที่มีมาแต่โบราณ จนถึงปัจจุบันก็ยังไม่สามารถพัฒนาวัคซีนมาใช้ป้องกันได้ โรคนี้เป็นแล้วเป็นอีกได้ จากการศึกษาที่ศูนย์ที่ผมทำอยู่ เด็กโตขึ้นมาจนถึง 5 ปี แทบจะไม่มีใครเลยที่ไม่เคยเป็น และแต่ละคนเป็นแล้วเป็นได้อีก บางคนเป็นทุกปี
ภูมิต้านทานที่เกิดขึ้นจากแม่จะส่งมายังลูก และจะอยู่ประมาณ 6 เดือน ถึงมีภูมิต้านทานส่งต่อมาจากมารดา เด็กเล็กก็เป็นได้และมีอาการรุนแรง แต่ส่วนใหญ่จะพบหลังจากที่ภูมิส่งต่อจากมารดาหมดลงแล้วคือ ตั้งแต่อายุ 6 เดือนขึ้นไป
ไวรัสนี้มีหลายสายพันธุ์ และจากการติดตามถึงสายพันธุ์เดียวกัน ก็สามารถเป็นซ้ำได้อีก ความรุนแรงจะมากในขวบปีแรกและเมื่อโตขึ้น ความรุนแรงของโรคก็จะน้อยลง เช่นเดียวกันผู้ใหญ่ก็เป็นได้แต่อาการน้อย และจะไปมีอาการมากในกลุ่มที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือผู้สูงอายุ 608 ไม่มียารักษาโดยตรงรักษาตามอาการ ส่วนใหญ่หายเป็นปกติ
ไข้หวัดใหญ่ ก็เช่นเดียวกัน มีหลายสายพันธุ์ทั้ง A และ B ที่ระบาดอยู่ในปีนี้เป็นไข้หวัดใหญ่ A สายพันธุ์ H3N2 เกือบทั้งหมด ที่ศูนย์เราติดตามสายพันธุ์อยู่ตลอด วัคซีนป้องกันได้แต่ประสิทธิภาพไม่สูง ฉีดวัคซีนแล้วก็เป็นได้แต่อาการจะลดลง เช่นเดียวกันกับ covid 19
เช่นเดียวกัน covid 19 ก็เป็นโรคประจำฤดูกาลไปแล้ว ก็จะพบในฤดูกาลเดียวกัน คือฤดูฝน และจะน้อยลงในช่วงเดือนตุลาคมถึงธันวาคม และจะไปเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อยในเดือนมกราคมถึงมีนาคม แล้วค่อยลดลงอีกแล้วไปเพิ่มอีกครั้งหนึ่งหลังจาก กลางเดือนมิถุนายน
จากการศึกษาทั่วโลกพบว่าความรุนแรงตั้งแต่ยุค โอไมครอน ลดลง แม้กระทั่งเกิด long covid ก็ลดลง การเกิด MIS-C ในเด็กก็ลดลง และความรุนแรงของ MIS-C ในเด็กก็ลดลง (จากการศึกษาในอิสราเอล) JAMA May19, 2022 เปรียบเสมือนโรคนี้กำลังปรับตัวเข้าสู่โลกประจำฤดูกาล
สมัยก่อนอัตราการเสียชีวิตจากโรคในระบบทางเดินหายใจ เช่นปอดบวม ปอดอักเสบ ภาวะหายใจล้มเหลวจากการติดเชื้อเราพบได้มาก แต่เราไม่เคยแยกเชื้อว่าเกิดจากเชื้ออะไร และยังมีปอดบวมที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียเข้ามาซ้ำเติมอีก
อย่างไรก็ตามในปัจจุบันนี้การดูแลรักษาดีขึ้น อัตราการเสียชีวิตดังกล่าวลดลงอย่างมาก ถ้าเปรียบเทียบกับสมัยที่ผมดูแลผู้ป่วยเมื่อ 40 ปีก่อน เรารักษาปอดบวมในผู้ป่วยเป็นจำนวนมาก โดยบางครั้งไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามีสาเหตุจากอะไร
นอกจากไวรัสที่กล่าวถึง ยังมีอีกเป็นจำนวนมากที่ทำให้เกิดโรคทางเดินหายใจ และถ้าจะตรวจให้ครบทุกตัว ก็จะเสียค่าใช้จ่ายจำนวนมาก โดยไม่จำเป็น ยกเว้นการศึกษาวิจัย เพื่อให้ทราบว่าขณะนี้อะไรกำลังระบาดอยู่ ซึ่งเป็นหน้าที่ของเราที่เราทำอยู่ตลอดเวลาอยู่แล้ว
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ‘หมอเฉลิมชัย’ สรุป 5 ข้อเท็จจริง ‘ไวรัส BQ.1’ หลังไทยพบผู้ติดเชื้อรายแรก
- ‘หมอยง’ แนะสังเกต 8 อาการโควิดที่เปลี่ยนไปจากเดิม กลุ่มเสี่ยงยังต้องระวัง!
- ‘หมอยง’ สรุปบทเรียนจากโควิด ในรอบ 3 ปี หยุดบูลลี่ เร่งสร้างความรู้ สู้โรคอุบัติใหม่
