“อ.เจษฎา” ตอบคำถาม ไวรัสโควิด สายพันธุ์ XE คืออะไร ต้องกังวลหรือไม่ กับสายพันธุ์โอไครอนลูกผสม BA.1 และ BA.2
รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เพจเฟซบุ๊ก อ๋อ มันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์ เรื่อง ไวรัสโควิด สายพันธุ์ XE คืออะไร และเราต้องกังวลกับมันมั้ย? โดยระบุว่า
สองสามวัน มีกระแสรายงานข่าวเกี่ยวกัน การตรวจพบเชื้อไวรัสโควิดลูกผสม ชื่อว่า XE (เอ็กซ์อี) ในประเทศไทยเรา และกลายเป็นข่าวแตกตื่นกันระดับหนึ่ง
คำถามคือ เราต้องกังวลกับมันหรือไม่ ?
คำตอบคือ ยังครับ! ยังไม่มีอะไรต้องกังวลเกี่ยวกับเจ้า XE นี้ และมันก็ไม่ได้เป็นสายพันธุ์ใหม่เอี่ยมอะไรนะ เคยมีการตรวจพบในต่างประเทศมาซักพักแล้ว
เราเคยอธิบายกันเกี่ยวกับเชื้อไวรัสสายพันธุ์ลูกผสม (hybrid varient) มาแล้ว ตอนที่มีข่าวเรื่อง Deltacron เดลตาครอน ว่าเป็นผลจากกระบวนการ recombination รีคอมบิเนชั่น (การรวมตัวใหม่) ของสายพันธุ์ไวรัส 2 สายพันธุ์ ในร่างกายของคน ที่บังเอิญ ติดเชื้อทั้งสองสายพันธุ์ นั้นพร้อม ๆ กัน แล้วเชื้อเริ่มจำลองตัวเองเพิ่มจำนวนขึ้น (แต่ผสมรวมตัวกันผิดพลาด)
ที่ผ่านมา เคยมีรายงานของการพบลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ ไม่ว่าจะ อู่ฮั่นxอัลฟา อัลฟาxเดลตา เดลตาxโอไมครอน ในประเทศต่างๆ ที่มีการระบาดของหลายสายพันธุ์พร้อม ๆ กัน
สำหรับ XE เอ็กซ์อี ก็เป็นสายพันธุ์ลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ โอไมครอน สองสายพันธุ์ย่อย คือ BA.1 และ BA.2
สาเหตุที่เชื้อลูกผสมนี้ชื่อว่า XE (ไม่ใช่ชื่ออักษรกรีกอย่างที่ผ่านมา) ก็เพราะมันเป็นวิธีตั้งชื่อสำหรับไวรัสลูกผสมโดยเฉพาะ
นั่นคือ มีการตั้งชื่อ XE ให้กับลูกผสมโอไมครอน BA.1xBA.2 ขณะที่มีการตั้งชื่อ XD และ XF ให้กับลูกผสม โอไมครอนxเดลต้า (XD พบในยุโรป XF พบในอังกฤษ)
จริงๆ แล้ว ไวรัสโควิด สายพันธุ์ XE ไม่ได้ใหม่อะไรมาก มันถูกตรวจพบมาหลายเดือนแล้ว โดยพบครั้งแรกตั้งแต่ 19 มกราคมที่ผ่านมา
รายงานด้านระบาดวิทยา ขององค์การอนามัยโลก เมื่อ 29 มีนาคม ที่ผ่านมา ได้ระบุว่า สายพันธุ์ XE อาจจะแพร่ระบาดได้เร็วกว่าสายพันธุ์ BA.2 ที่เป็นสายพันธุ์หลักขณะนี้ ประมาณ 10% (โดยมีรายงานของลำดับพันธุกรรมจากเชื้อ XE ที่พบแล้ว ประมาณ 600 สาย)
แต่ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า ประชาชนทั่วไปยังไม่ต้องวิตกกังวลอะไรกับ XE ตามกระแสข่าวที่ปั่นกัน ยังไม่มีแนวโน้มอะไรว่า XE จะเป็นภัยคุกคามพิเศษ ตอนนี้มันแค่น่าสนใจในเชิงวิทยาศาสตร์เท่านั้น
เมื่อดูในเชิงโครงสร้าง (ดูรูปประกอบ เส้นสีม่วง) โดยพื้นฐานแล้ว XE ก็คือ โอไมครอน สายพันธุ์ย่อย BA.2 ที่มีชิ้นส่วนพันธุกรรมบางส่วนจาก BA.1 ที่ตรงปลายจีโนมของมัน ส่วนโปรตีนหนาม นั้นยังคงเหมือนของ BA.2
แม้ว่าจะเริ่มพบ XE มากขึ้นในหลายประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอังกฤษ แต่ยังไม่มีแนวโน้มว่ามันจะหลบ จะดื้อ ต่อวัคซีนและภูมิคุ้มกันของร่างกายที่ยังจัดการกับโอไมครอน ไม่ให้ผู้ติดเชื้อป่วยหนักได้
การเกิดไวรัสลูกผสมนั้น คาดเดาได้ยากว่ามันจะอันตรายขึ้นกว่าสายพันธุ์เดิมหรือไม่ ซึ่งที่กลัวกัน คือการที่มันอาจจะบังเอิญได้ในลักษณะที่อันตราย จากทั้ง 2 ตัวตั้งต้น มารวมกัน
ปัจจุบันนี้ สายพันธุ์โอไมครอน BA.2 ยังคงเป็นสายพันธุ์หลัก ที่ระบาดมากในประเทศอังกฤษ และกำลังเป็นสายพันธุ์เด่นในประเทศสหรัฐอเมริกา
แถมด้วยรูปประกอบจาก Dr. Tom Peacock ผู้เชี่ยวชาญด้านไวรัส ที่อัพเดตโครงสร้างทางพันธุกรรม ของไวรัสโควิดลูกผสม สายพันธุ์ต่างๆ เมื่อวันที่ 4 เมษายน ที่ผ่านมา
จะเห็นว่ามีเยอะแยะเลย ทั้ง XE, XR, XL, XN, XP, XQ (พวก UK BA.1 x BA.2 ) XG, XH HJ, HK, XM (พวก international BA.1 x BA.2) และ XF, XD, XS (พวก Delta x BA.1)
ข้อมูลจาก https://www.newsweek.com/new-covid-variant-xe-omicron…
ภาพจาก https://twitter.com/PeacockFlu/status/1510233225595174913
https://twitter.com/PeacockFlu/status/1510233229982416896…
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ‘หมอนิธิพัฒน์’ เชื่อโควิดหลังสงกรานต์ แค่น้ำกระเพื่อม เขื่อนไม่แตก ด้วยสาเหตุนี้
- โควิดติดซ้ำได้ ‘อ.เจษฎา’ วอนรัฐปรับนโยบายการตรวจ RT-PCR กันแพร่เชื้อไม่รู้ตัว
- อย่าเชื่อ!!อาจารย์เจษฎา ลั่นคลิปวิธีฆ่าโควิด ไม่ใช่ คณบดีแพทยศาสตร์ ศิริราช
