เริ่มเป็นที่พูดคุยกันมากขึ้น ถึงภาวะ ลองโควิด “Long COVID” หรืออาการที่ยังหลงเหลือ หลังติดเชื้อโควิด-19 ที่แม้รักษาโควิดหายแล้ว แต่ยังเกิดอาการตกค้างต่อเนื่องที่ต่างกันไป
Long COVID คืออะไร
Long COVID คือ อาการหลงเหลือหลังติดเชื้อโควิด-19 ในระยะยาว เนื่องจากในขณะที่ป่วยโควิด-19 ร่างกายมีการสร้างแอนติบอดีบางอย่างขึ้นมา และไปจับกับโปรตีนเซลล์ของอวัยวะบางส่วนในร่างกาย และไปทำลายอวัยวะส่วนต่าง ๆ
อาการ ลองโควิด เป็นอาการเจ็บป่วยที่ไม่มีลักษณะตายตัว อาจเหมือนหรือต่างกันในแต่ละบุคคล ซึ่งผลกระทบของ ลองโควิด สามารถเกิดขึ้นได้ทั่วร่างกาย ตั้งแต่ระบบหายใจ ระบบประสาท ระบบทางเดินอาหาร หัวใจและหลอดเลือด ทำให้ผู้ที่หายป่วยบางรายยังไม่สามารถกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างเดิม ซึ่งมีโอกาสเกิดขึ้นได้ 30-50% จากจำนวนผู้ติดเชื้อโควิด-19 ที่รักษาหายแล้ว
กลุ่มเสี่ยงที่อาจจะพบอาการ ลองโควิด
- ผู้สูงอายุ
- ผู้ทีมีภาวะอ้วน
- ผู้ที่มีโรคประจำตัว
- ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ
- ผู้ที่ในขณะติดเชื้อโควิด-19 มีอาการรุนแรง กลุ่มนี้จะมีความเสี่ยงในการเกิด Long COVID ได้มากกว่ากลุ่มที่ติดเชื้อ และไม่มีอาการ
แต่ในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการไม่หนัก หรือผู้ป่วยที่ติดเชื้อแบบไม่แสดงอาการ ก็สามารถมีโอกาสที่จะเกิดอาการ Long COVID ได้เช่นเดียวกัน แต่จะไม่พบในผู้ที่มีภูมิคุ้มกัน ที่ได้จากการรับวัคซีน
อาการลองโควิด หรือผลกระทบระยะยาวต่อสุขภาพ ที่อาจเกิดขึ้นได้ มีอะไรบ้าง
- ปวดหัว มึนงง ไม่สดชื่น
- ความจำสั้น สมาธิสั้น
- แสบตา คันตา น้ำตาไหล
- คัดจมูก จมูกไม่ได้กลิ่น
- การรับรสชาติอาหารเปลี่ยนไป หรือพบอาการชาที่ลิ้นในบางราย
- มีอาการไอ หอบเหนื่อย หายใจไม่ทัน
- ใจสั่น เจ็บแน่นหน้าอก หายใจลำบาก
- มีไข้
- ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย
- ปวดข้อ กล้ามเนื้อลีบ กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- มีภาวะสมองล้า
- นอนไม่หลับ
- ความดันโลหิตสูง
- วิตกกังวล ซึมเศร้า
10 อาการ ที่พบมากที่สุดใน Long COVID
1. เหนื่อยล้า
2. หายใจไม่อิ่ม
3. ปวดกล้ามเนื้อ
4. ไอ
5. ปวดหัว
6. เจ็บข้อต่อ
7. เจ็บหน้าอก
8. การรับรู้กลิ่นเปลี่ยนไป
9. อาการท้องร่วง
10. การรับรสเปลี่ยนไป
ภาวะแทรกซ้อนของโควิด-19 ที่อาจเกิดขึ้นได้
- ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
- มีปัญหาเกี่ยวกับระบบหัวใจและหลอดเลือด
- ไตวายเฉียบพลัน
- ตับอักเสบเฉียบพลัน
- ภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท
- ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด
- ผลข้างเคียงจากการรักษาโควิด-19
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- ภาวะเครียดหลังผ่านเหตุการณ์ร้ายแรง (PTSD)
ทั้งนี้ แพทย์จะพิจารณาอาการต่าง ๆ โดยแบ่งออกเป็น
1. อาการที่เกิดขึ้น เกิดจากการนอนโรงพยาบาลเป็นระยะเวลานาน เช่น อาการจิตตก ซึมเศร้า ติดเตียง แผลกดทับ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อในส่วนต่าง ๆ
2. อาการเกิดจากผลแทรกซ้อนที่ได้รับจากยาขณะเข้ารับการรักษาโควิด-19 เช่น ยากลุ่ม สเตียรอยด์ อาการที่อาจพบได้หลังกลับบ้าน เช่น แสบกระเพาะ รู้สึกเหมือนมีอาการกรดไหลย้อน ค่าน้ำตาลไม่คงที่ หรือมีอาการทางเบาหวาน
3. อาการที่เกิดจากผลแทรกซ้อนของโควิด-19 อาจเกิดขึ้นได้ในระยะ 1 เดือนถึง 1 เดือนครึ่ง แบ่งออกเป็น
กลุ่มที่มีอาการต่อเนื่อง มาตรวจและไม่พบความผิดปกติ เช่น หอบเหนื่อย เพลีย รู้สึกเหมือนร่างกายยังไม่ฟื้น การรักษา จะรักษาตามอาการ รอจนร่างกายปรับและฟื้นตัว
กลุ่มที่มีอาการต่อเนื่อง มาตรวจและพบความผิดปกติ เช่น พบผังผืดที่ปอด หรือพบความผิดปกติที่ปอด เกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตัน พบความผิดเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือด ภาวะติดเชื้อ เกิดการอักเสบภายในอวัยวะสำคัญ ซึ่งพบได้น้อย แต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้ การรักษาอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
วิธีที่ดีที่สุด ในการป้องกันการติดเชื้อไวรัสโคโรนา (SARS-CoV-2) และป้องกันการพัฒนาไปสู่ภาวะอาการ Long COVID คือ การฉีดวัคซีน ที่ช่วยลดการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลและลดอัตราการเสียชีวิตได้
นอกจากนี้ยังต้องปฎิบัติตามมาตรการป้องกันโควิด-19 อย่างเคร่งครัด โดยการสวมหน้ากาก เว้นระยะห่างทางกายภาพ ล้างมือบ่อย ๆ ไม่ไปในพื้นที่ที่แออัด หรือแหล่งชุมชน
ขอบคุณข้อมูลจาก รพ.วิชัยเวช
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- โควิดวันนี้ 11 ก.ย. ทั่วโลกติดเชื้อ 224.64 ล้าน ‘สหรัฐ’ ย้ำ ไม่ฉีดวัคซีนเสี่ยงเสียชีวิตมากกว่าคนฉีด
- ‘ศบค.’ ยึดมาตรการเดิมคุมเข้มโควิด 29 จังหวัดสีแดงเข้ม คงเคอร์ฟิว!!
- จัดกำลัง อสม. นักวิทย์ 5,000 คนทั่วประเทศ สอนประชาชนใช้ชุดตรวจ ATK
