“วัดอัมพวัน” ตั้งอยู่ริมคลองบางกอกน้อย และคลองบางม่วง จังหวัดนนทบุรี สร้างขึ้นเมื่อปี 2175 ในสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง
เดิมมีชื่อว่า “วัดบางม่วง” สันนิษฐานว่าชื่อวัดตั้งตามสภาพการทำสวนมะม่วงของชาวบ้านรอบพื้นที่วัด โดยคำว่า อัมพวัน หรือ อัมพวาน แปลว่า ป่ามะม่วง หรือสวนมะม่วง และในสมัยพุทธกาลก็มีสวนอัมพวัน ซึ่งตั้งอยู่ระหว่างกำแพงกรุงราชคฤห์ กับภูเขาคิชฌกูฏ
สมเด็จพระเจ้าปราสาททองโปรดเกล้าฯ ให้ขุดคลองลัดจากวัดท้ายเมือง ถึงปากคลองบางกรวย วัดเขมาภิรตาราม และได้มีการอพยพไพร่พลหนีโรคระบาดมาตั้งบ้านเรือนบริเวณ ตำบลบางม่วง และมีผู้ใจบุญมีจิตศรัทธาได้ร่วมสร้างวัดบางม่วงขึ้นมา
ภายในวัดมีโบราณสถานที่สำคัญได้แก่ หอไตรกลางน้ำ มณฑปรอยพระพุทธบาท ศาลาท่าน้ำ และเจดีย์ทรงปรางค์
หอไตรกลางน้ำ ตั้งอยู่ภายในสระที่เชื่อมกับคลองบางกอกน้อย เป็นอาคารเรือนไทยยกใต้ถุนสูง ทำจากไม้สัก หลังคา 2 ชั้น ประดับช่อฟ้าใบระกา มุงกระเบื้องดินเผา
ส่วนชั้นบนเป็นอาคาร 2 ห้อง มีระเบียงอยู่ในบริเวณส่วนหน้า ห้องตรงกลางไว้เก็บรักษาพระไตรปิฎก เหนือประตูทางเข้าห้องมีจิตรกรรมสีฝุ่น ผนังโดยรอบทาสีแดง มีลายรดน้ำที่ด้านล่างของหน้าต่างแต่ละบาน ส่วนท้ายเป็นห้องกั้นฝาไม้ คาดว่าน่าจะต่อเติมในภายหลัง หอไตรกลางน้ำได้ผ่านการบูรณะมาแล้ว 2 ครั้ง ในปี 2466 และปี 2547
มณฑปรอยพระพุทธบาท มีลักษณะเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น บันไดอยู่ทางทิศใต้ ฝาผนังด้านล่างเจาะเป็นช่องสามเหลี่ยมด้านละ 3 ช่อง ด้านทิศตะวันออกมีช่องประตูเข้าสู่พื้นที่ภายใน
ชั้นบนเป็นห้องมณฑปตั้งอยู่ตรงกลาง มีเฉลียงเดินรอบ ภายในประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลองสมัยรัตนโกสินทร์ ทำด้วยโลหะ เครื่องบนเป็นหลังคามุงกระเบื้องดินเผาทรงมณฑปซ้อน 4 ชั้น ยอดมณฑปประกอบด้วยชั้นบัลลังก์เหม 3 ชั้น บัวกลุ่ม 5 ชั้น และปลียอด
มณฑปรอยพระพุทธบาท บูรณะใหม่โดยนางผาด อ้นอาด เป็นผู้ออกทุนทรัพย์ประมาณ 3 ล้านบาท และกรมศิลปากรอนุญาตให้บูรณะเมื่อปี 2547
ศาลาท่าน้ำ ลักษณะเป็นศาลา ตั้งอยู่ริมคลองบางม่วง เป็นอาคารโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก เครื่องบนไม้ มุงกระเบื้องดินเผา มีช่อฟ้าใบระกา มีประวัติว่า ขุนภักดีภูบาลสร้างในสมัยรัชกาลที่ 5
เจดีย์ทรงปรางค์ ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของมณฑปรอยพระพุทธบาท บริเวณริมคลองบางม่วง สมเด็จพระวันรัต (เผื่อน ติสสทัตโต) อดีตเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม องค์ที่ 10 เป็นผู้ดำริให้สร้าง
ลักษณะสถาปัตยกรรมเป็นเจดีย์ทรงปรางค์สมัยรัตนโกสินทร์ ฐานประทักษิณอยู่ในผังแปดเหลี่ยม ซ้อนกันสามชั้น องค์เจดีย์ตั้งแต่ฐานถึงยอด ประดับด้วยลวดลายปูนปั้นเครื่องถ้วยลายคราม และเครื่องถ้วยเบญจรงค์ลวดลายต่างๆ
ลักษณะปรางค์มีฐานหน้ากระดานขาสิงห์สามชั้น ย่อมุมไม้ยี่สิบ ถัดขึ้นไปเป็นฐานบัวลูกแก้วอกไก่ เรือนธาตุ บัลลังก์ กลับขนุนห้าชั้น และนภศูลเป็นโลหะ ฐานเจดีย์มีจารึกว่า “พระพุทธปรางค์คงธรรม 2474″ และในองค์ปรางค์ได้บรรจุอัฐิของสมเด็จพระวันรัต (เผื่อน ติสสทัตโต) ไว้อีกด้วย
การเดินทางท่องเที่ยววัดอัมพวัน มีความน่าประทับใจในเรื่องบรรยากาศอย่างยิ่ง นอกจากความงดงามของสถาปัตยกรรม ก็ยังมีบรรยากาศริมน้ำที่สวยงามที่น่ามาสัมผัสด้วยตนเอง
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ศุกร์ (สุข) ละวัด ไหว้พระสวย ดูของเก่า ที่ ‘วัดสุทัศนาราม’ อุบลราชธานี
- ศุกร์ (สุข) ละวัด พาชมวัดป่าสัก เชียงแสน
- ศุกร์ (สุข) ละวัด แวะเที่ยว ‘วัดกุฏิบางเค็ม’ ชมความงาม ‘อุโบสถไม้สัก-ภาพฝาไม้แกะสลัก’
ติดตามเราได้ที่
เว็บไซต์: https://www.thebangkokinsight.com/
Facebook: https://www.facebook.com/TheBangkokInsight
X (Twitter): https://twitter.com/BangkokInsight
Instagram: https://www.instagram.com/thebangkokinsight/
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCYmFfMznVRzgh5ntwCz2Yxg
