วัดเขายี่สาร ตั้งอยู่บนเนินเขายี่สาร ในหมู่บ้านยี่สาร อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม เป็นวัดโบราณไม่พบประวัติว่าใครเป็นผู้สร้าง และสร้างตั้งแต่เมื่อใด
เมื่อพิจารณาจากสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ อาทิ วิหาร อุโบสถ ตลอดจนลวดลายต่าง ๆ นั้น กรมศิลปากรให้ความเห็นว่า วัดเขายี่สารคงสร้างขึ้นช่วงกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย สมัยพระเจ้าเสือ (สมเด็จพระสรรเพ็ชญ์ ที่ 8) เพราะมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่า เคยเสด็จทรงปลาในแถวถิ่นนี้ และเสด็จประทับที่วัดคุ้งตำหนักบางตะบูน
ทั้งข้อมูลจากหนังสือสมโภช 72 ปี ของ พระครูสมุทรนันทคุณ เจ้าอาวาสวัดบางแคน้อย ก็มีการเล่าเรื่องเมืองสมุทรสงคราม เอาไว้ว่า เมืองแม่กลอง ตั้งอยู่ใกล้ปากอ่าวแม่กลอง เป็นเมืองเกิดขึ้นใหม่ นับจากมีเจ้าเมืองมา อายุประมาณ 400 ปี และมีบริเวณริมฝั่งทะเล เมื่อมองไปจะเห็นเกาะเล็ก ๆ กลางทะเล คือ เขายี่สาร ในปัจจุบันนั่นเอง
จนระดับน้ำทะเลลดลง และมีการทับถมของตะกอนน้ำจืด ทำให้เกิดแผ่นดินขึ้นมา ซึ่งคำว่า “ยี่สาร” นั้น น่าจะมาจาก คำว่า “ปสาน” ในภาษาเปอร์เซีย ที่แปลว่า “ตลาด” เพราะบริเวณนี้เป็นชุมชนการค้ามาตั้งแต่โบราณ ที่มีเรือสำเภามาค้าขายจากทางทะเล เลยเป็นที่มาของชุมชนเขายี่สารนี้
เดิมนั้น วัดเขายี่สาร ซึ่งจดทะเบียนเป็นวัด เมื่อปี 2246 มีชื่อว่า “วัดแก้วฟ้า” แต่จะมาชื่อว่า วัดเขายี่สารเมื่อใดไม่ปรากฏ เพราะชื่อวัดเป็นชื่อเดียวกับตลาดบริเวณเชิงเขาลูกนี้ ที่ตั้งอยู่ในบริเวณวัด มีศาลาการเปรียญ มีกุฏิไม้สักสิบหลัง ใช้เป็นสำนักวิปัสสนา ศาลาท่าน้ำมี 3 หลัง มีวิหาร อุโบสถ
วัดนี้สมัยโบราณเป็นวัดใหญ่ เคยเจริญมาแล้ว สิ่งสำคัญของวัด ที่ ได้แก่ อุโบสถ ปฏิสังขรณ์ใหม่สวยงามมากตั้งอยู่บนเนินเขา ประดิษฐานพระประธานปูนปั้น ปางมารวิชัยของเก่าคู่มากับวัด ภายในเขียนภาพจิตรกรรมพงศาวดารจีน เรื่อง “ห้องสิน” ที่หน้าบันประดับด้วยเครื่องถ้วยชามกังใส มีรูปไก่เป็นสัญลักษณ์
วิหาร ตั้งอยู่บนยอดเขา จุดสูงสุดของวัด และมีสิ่งสำคัญที่อยู่ในวิหารนี้ คือ พระพุทธบาทจำลอง 4 รอย เป็นของโบราณเก่าแก่ มีศาลาไม้คลุมไว้ เป็นที่เคารพสักการะตามความเชื่อทางพระพุทธศาสนาว่า พระพุทธเจ้า 4 พระองค์ได้เสด็จมาประทับรอยพระบาทซ้อนกันไว้ ได้แก่ พระพุทธเจ้ากกุสันโท โกนาคม กัสสปะ และพระพุทธโคดม (พระพุทธเจ้า)
นอกจากนี้ ยังมีลวดลายหน้าบัน และบานประตูสลักไม้ ลวดลายสวยงาม ฝีมือแกะสลักไม้ของช่างสมัยอยุธยา มี พระพุทธรูปทรงเครื่องใหญ่ เป็นพระพุทธรูปปางห้ามสมุทรประทับอยู่ที่หน้าวิหาร
มีพระปากแดง เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยองค์ใหญ่มาก สมัยอยุธยา ประทับนั่งอยู่ในวิหาร ที่พระโอษฐ์มีสีแดงทาอยู่ ไม่ทราบว่าทาสีแดงมาแต่เมื่อใด จึงเรียกกันว่า พระปากแดง โดมีเรื่องเล่าต่อกันมาว่า เป็น “พระกินเด็ก”
เล่ากันว่า มีเด็กคนหนึ่งชอบเข้ามาวิ่งเล่นอยู่ในวิหาร วันหนึ่งได้ยินเสียงเด็กร้อง พระเณรพากันวิ่งขึ้นมาดูก็ไม่พบเด็ก พบแต่เสื้อผ้าของเด็กกองอยู่ และที่พระโอษฐ์ของพระก็มีเลือดติดอยู่ ก็เข้าใจกันว่าท่านกินเด็กไปเสียแล้ว
เจ้าอาวาสสมัยนั้น จึงเอาตะปลิงมายิงพระโอษฐ์ไว้ เพื่อมิให้อ้าขึ้นกินคนได้อีก พระองค์นั้นก็เลยถูกทอดทิ้งไม่มีใครกล้ามาบูรณปฏิสังขรณ์ ก็เลยยังไม่ได้เบิกพระเนตร มีผู้ศรัทธาจะมาเบิกพระเนตรก็ให้มีอันเป็นเจ็บปวดตามาก เลยไม่มีใครกล้าอีก ถูกทอดทิ้งตลอดมา
ภายในวัดยังมี ศาลคุณปู่ศรีราช สิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่เคารพนับถือของชุมชนบ้านยี่สาร และละแวกใกล้เคียง และ พิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สาร เป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น แสดงถึงประวัติความเป็นมา ขนบธรรมเนียมประเพณี และวิถีชีวิตการดำรงอยู่ของชุมชนชาวยี่สารแต่โบราณกาล เปิดให้เข้าชมเฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์ เวลา 9.00-15.00 น.
ฃหากต้องการชมวิถีชีวิตของชาวชนบทที่อยู่ริมคลอง ก็นั่งเรือชมวิวทิวทัศน์เรือกสวนตลอดเส้นทาง จากคลองบางนางลี่ หรือคลองประชาชื่นมาก็ได้ เข้าคลองเล็กคลองน้อย จนถึงคลองช่องเข้าคลองยี่สาร ก็ถึงวัดเขายี่สาร พอดีรับประทานอาหารกลางวันที่ร้านวัดเขายี่สาร
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ศุกร์ (สุข) ละวัด ไหว้พระธาตุ-เดินสกายวอล์คยาวสุดในไทยที่ ‘วัดพระธาตุดอยเวา’
- ศุกร์ (สุข) ละวัด ชมพระอุโบสถสีม่วงสวย ฝีมือเจ้าอาวาส ‘วัดกลางคลองวัฒนาราม’
- ศุกร์ (สุข) ละวัด พาขอพร ‘หลวงพ่อทันใจ’ วัดไทยสามัคคี
ติดตามเราได้ที่
เว็บไซต์: https://www.thebangkokinsight.com/
Facebook: https://www.facebook.com/TheBangkokInsight
X (Twitter): https://twitter.com/BangkokInsight
Instagram: https://www.instagram.com/thebangkokinsight/
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCYmFfMznVRzgh5ntwCz2Yxg
