คุณชายอดัม นำทีมถก ปม #แบนสุพรรณหงส์ สาเหตุที่มาเกณฑ์ใหม่ เกิดจากอะไร?

โดย The Bangkok Insight Editorial Team 31 มีนาคม 2566

คุณชายอดัม นำทีมถก #แบนสุพรรณหงส์ สาเหตุที่มาเกณฑ์ใหม่ เกิดจากอะไร? หลังจากที่วงการภาพยนตร์เกิดการถกกันสนั่นโซเชียล

จากกรณีแฮชแท็ก #แบนสุพรรณหงส์ ที่ครองทวิตเตอร์ สร้างความตกใจ และมีการถกกันอย่างดุเดือด ในเรื่องของหลักเกณฑ์ชิงรางวัล ปัญหาการเซนเซอร์การแบน ที่วงการภาพยนต์กำลังเผชิญ และประชาชนจำนวนมากต่างมองว่าเป็นเหตุที่ทำให้ภาพยนต์ไทยไม่สามารถก้าวไปข้างหน้าได้

คุณชายอดัม นำทีมถก ปม #แบนสุพรรณหงส์ สาเหตุที่มาเกณฑ์ใหม่ เกิดจากอะไร?

ล่าสุด (31 มี.ค.) โหนกระแส ได้มีการเชิญตัวแทนจากฝ่ายผู้กำกับภาพยนตร์ มาถกัญหานี้ กับตัวแทนฝ่ายสมาพันธ์สมาคมภาพยนตร์แห่งชาติ รวมทั้งในประเด็นปัญหาอีกมากมายในวงการภาพยนตร์ไทย ที่มันดูเหมือนจะลงมาถึงจุดตกต่ำแล้ว จริงหรือไม่

“กลายเป็นแฮชแท็กร้อนแรงตลอดทั้งวัน กรณี #แบนสุพรรณหงส์ หลังมีคนในวงการภาพยนตร์ไทย ออกมาเคลื่อนไหว ประกาศจุดยืนไม่ขอเข้าร่วมงานสุพรรณหงส์ครั้งนี้ เพราะปัญหาในหลักเกณฑ์คัดเลือกภาพยนตร์ที่เข้าชิงรางวัลในปีนี้ ที่กำหนดว่า ต้องฉายในโรงภาพยนตร์เท่านั้น ฉายเฉพาะในสตรีมมิงไม่ได้ และต้องฉายใน 5 ภูมิภาค ต้องมียอดผู้ชมมากกว่า 5 หมื่นคน ซึ่งทำให้ภาพยนตร์หลายเรื่องถูกกีดกันออกไป

นุชี่ อนุชา บุญยวรรธนะ บอกว่า ภาพยนตร์เรื่อง เวลา Anatomy of time ได้รางวัลในต่างประเทศมามากมาย ทั้งเวทีที่เวนิส และที่โตเกียว ก่อนจะกลับเข้ามาฉายให้คนไทยได้ดู ในโรงที่ กทม. แต่ไม่ได้ไปฉายที่ภาคอื่น ๆ ทำให้ทางสมาพันธ์สมาคมภาพยนตร์แห่งชาติ แจ้งว่าไม่เข้าเกณฑ์คัดเลือกชื่อเข้าชิงรางวัลสุพรรณหงส์ในปีนี้

เมื่อย้อนกลับไปในปี 2562 ก็เคยมีความพยายามในการผลักดันกฎเกณฑ์ บังคับให้หนังชิงรางวัล ต้องเข้าฉายให้ครบ 5 ภูมิภาค ซึ่งทางสมาคมผู้กำกับได้คัดค้าน เพราะมันเป็นการกีดกันหนังอิสระออกไปจากเวทีรางวัล แต่สุดท้ายในปีนี้ก็ผลักดันให้กฎเกณฑ์นี้ออกมา บางคนบอกว่า คุณก็ทำหนังดี ๆ สิ ถ้าทำหนังดีมันจะได้ฉายเยอะ ๆ ความเป็นจริงมันไม่ใช่แบบนั้น เพราะแม้แต่หนังเรื่อง มะลิลา ที่ตนทำ แล้วไปได้รางวัลมามากมายจากต่างประเทศ แต่กลับไม่สามารถจะออกฉายได้ครบ 5 ภูมิภาค แม้กระทั่งมีดาราเบอร์ใหญ่อย่าง เวียร์ ศุกลวัฒน์ โอ อนุชิต ร่วมแสดงก็ตาม

ขณะที่ คุณชายอดัม หม่อมราชวงศ์เฉลิมชาตรี ยุคล มองว่า สมาพันธ์สมาคมภาพยนตร์แห่งชาติต้องมามองภาพสะท้อนตรงนี้ เพราะการออกมาเคลื่อนไหว #แบนสุพรรณหงส์ ในครั้งนี้ มันไม่ได้มาจากคนตัวเล็กๆ เพียงอย่างเดียว มันมีทั้งนักแสดง ผู้กำกับ ค่ายหนัง มากมายออกมาแสดงจุดยืนไม่เห็นด้วย

รางวัลสุพรรณหงส์ มีคำสร้อยต่อท้ายว่า “แห่งชาติ” มันไม่ใช่รางวัลเล็ก ๆ ไม่ใช่รางวัลเฉพาะกิจ ทางสมาพันธ์สมาคมภาพยนตร์แห่งชาติ ต้องกลับมามองตรงนี้ไหมว่า กฎเกณฑ์ต่างๆ มันช่วยเหลือ อุ้มชูวงการภาพยนตร์ไทยอย่างไร

ขณะที่ นายพรชัย ว่องศรีอุดมพร เลขาธิการสมาพันธ์สมาคมภาพยนตร์แห่งชาติ ยอมรับว่า มีการพูดคุยหลักเกณฑ์ที่ว่านี้ ที่ใช้คัดเลือกภาพยนตร์เข้าชิงรางวัลสุพรรณหงส์จริง ๆ แต่ยืนยันว่าหลักเกณฑ์นี้ยังไม่ได้ประกาศใช้ 100 เปอร์เซ็นต์ บ่ายนี้ยังต้องมีการประชุมใหญ่ มีการลงมติโดยกรรมการ 15 ท่าน ซึ่งมีคุณนุชี่รวมอยู่ในนั้นด้วย ถ้ากรรมการไม่เห็นด้วย เราก็ไม่ใช้

สาเหตุที่เกิดขึ้น มันเป็นเพราะมักจะมีคำถามมาจากคนดู หรือจากสปอนเซอร์ในแต่ละปีว่า เอ๊ะ…หนังอะไร ทำไมไม่เคยดู พอมันเกิดขึ้นบ่อย ๆ เราก็เลยหยิบยกประเด็นเรื่องนี้มาคุยกัน รางวัลสุพรรณหงส์เนี่ย มันเป็นรางวัลมหาชน มันเป็นรางวัลแห่งชาติ มันไม่ใช่เราแจกกันเอง สนุกกันเองในวงการ

ปัญหาคือ หนังมันไม่เป็นที่รู้จัก ทำอย่างไรหนังถึงจะเป็นที่รู้จัก เราจึงต้องตั้งหลักเกณฑ์นี้ขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหา ให้หนังเหล่านี้มันมีโอกาสได้ฉายครบทุกภูมิภาค เพื่อให้คนที่ตั้งใจทำงานได้มีกำลังใจ มีโอกาสได้เป็ที่รู้จัก ยืนยันว่าเป็นหลักเกณฑ์ที่คิดขึ้นมาเพื่อสนับสนุนอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทย แต่ถ้าคิดขึ้นมาแล้วทำให้เกิดปัญหาใหม่ เราก็มาแก้กันใหม่ได้

ขณะที่ คุณชายอดัม มองว่า การจะสนับสนุนภาพยนตร์อิสระ สามารถทำเป็นโครงการแยกออกมาได้ ร่วมงานกับหน่วยงานภาครัฐต่าง ๆ ผลักดันภาพยนตร์ของคนตัวเล็กๆ ในวงการ ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงหลักเกณฑ์การคัดเลือกรางวัลสุพรรณหงส์ โดยใช้เหตุผลว่าต้องการผลักดันให้หนังอิสระได้เข้าฉายทั่ว 5 ภูมิภาค

คุณชายอดัมบอกอีกว่า ถามว่ารางวัล 1 รางวัล สำคัญมากขนาดนั้นหรือไม่ ต้องเป็นประเด็นขนาดนี้ ตนมองว่ามันไม่ได้เป็นเรื่องของความสำคัญ แต่มันเป็นสิทธิของหนังทุกเรื่อง ที่ต้องต้องมีสิทธิได้เข้าชิงรางวัลที่เขาทำงานหนักมาตลอด คนทำงานในวงการนี้ทำงานอย่างหนัก เขาควรจะมีสิทธิได้รับการพิจารณา ให้ได้รับรางวัล กำลังใจ ให้เขามีแรงได้สร้างสรรค์ผลงานต่อ

ขณะที่ หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม ยุคล หรือ ท่านมุ้ย โฟนอินเข้ามาบอกว่า การจะไปออกกฎเกณฑ์ในลักษณะนั้น มันเป็นเรื่องไร้สาระ หนังทุกเรื่องก็คือหนัง เรื่องนี้ท่านมุ้ยถึงกับบอกว่า ต้องล้มสมาพันธ์ แล้วตั้งขึ้นมาใหม่เลย แล้วไหนจะยังมีประเด็นเรื่องการเซนเซอร์หนังไทย ซึ่งคุณกอล์ฟรู้ดี เพราะเขาโดนมากี่ครั้งแล้ว หนังฝรั่งไม่เซนเซอร์เลย แล้วคุณมาจ้องจับผิดแต่หนังไทย

อย่างกรณีของภาพยนตร์เรื่อง หุ่นพยนต์ ที่บอกว่าต้องตัด ต้องเซนเซอร์ เพราะมันไม่เหมาะสม ท่านมุ้ยบอกได้คำเดียวว่ามันไร้สาระ เพราะเหตุการณ์จริง ๆ ที่เกิดขึ้นตามหน้าข่าวแต่ละวัน พระสงฆ์มีข่าวฉาวเสียหายมากมาย แต่พอจะเอามาทำเป็นหนัง กลับมาบอกว่าทำไม่ได้

ในประเด็นของการเซนเซอร์ภาพยนต์ คุณชายอดัม บอกว่า ตอนนี้ไทยไม่มีหน่วยงานที่ชื่อ กบว. หรือกองเซนเซอร์อีกแล้ว ยุบไปแล้ว ทุกวันนี้เป็นหน่วยงานภายใต้กระทรวงวัฒนธรรม ที่ทำหน้าที่จัดเรตติ้งหนัง และยังสามารถสั่ง “ห้ามฉาย” ถ้าคุณไม่ยอมทำตามที่เขาสั่ง

คุณนุชี่ บอกว่า สื่อภาพยนตร์เป็นสื่อเดียวที่ยังถูกเซนเซอร์โดยภาครัฐ อย่างโทรทัศน์ หรือสื่ออื่นๆ เขาจัดเรต ดูแลกันเองได้หมดแล้ว ซึ่งคุณชายอดัมบอกว่า กรอบความคิดในการครอบภาพยนตร์ภายใต้ภาครัฐ มันมีมาตั้งแต่ยุคสงครามเย็น จนตอนนี้สื่อมันไปไกล พัฒนาไปยุคไหนแล้ว กรอบความคิดนี้มันยังคงอยู่

ขณะที่คุณกอล์ฟ ธัญญ์วาริน สุขะพิสิษฐ์ บอกว่า การสั่งห้ามฉายโดยกรรมการไม่กี่คน ด้วยเหตุผลที่ว่าผิดศีลธรรมอันดี ถามว่า ดุลยพินิจของกรรมการไม่กี่คนไปคิดแทนคนดูได้อย่างไร กรอบศีลธรรมอันดีมันอยู่ตรงไหน ใครถือกรอบศีลธรรมอันนี้ คุณรู้ดีมาจากไหน คุณคิดว่าคนไทยจะโง่ขนาดว่า ดูภาพเหล่านี้ แล้วดูไม่ออกเหรอว่าสิ่งที่เกิดขึ้นบนจอมันคืออะไร

นุชี่บอกว่า สิ่งเหล่านี้มันกดทับวงการภาพยนตร์ไทย เป็นเหตุผลว่าทำไมเราถึงทำหนังดีๆ หนังที่มันหลากหลายแบบในต่างประเทศไม่ได้ เพราะทำออกมาแล้วถูกเซนเซอร์ ถูกแบนห้ามฉาย นายทุนไม่กล้าลงทุน ไม่กล้าสร้าง เพราะสร้างแล้วไม่รู้จะได้ฉายไหม

ที่ผ่านมามีการพยายามไปพูดคุยกับพรรคการเมืองต่างๆ ตั้งแต่เลือกตั้งรอบก่อน ทุกพรรคบอกว่าจะยกเลิก จะไม่มีการเซนเซอร์ การแบน แต่พอถึงเวลาเข้าไปทำหน้าที่ ทั้งฝ่ายค้าน หรือรัฐบาล ไม่มีใครกล้าหาญพอที่จะยกเลิกไอ้กฎเกณฑ์ตรงนี้ ซึ่งก็ไม่เข้าใจว่าทำไม”