วันเบาหวานโลก 14 พ.ย. คนไทยเสียชีวิตจากโรคเบาหวานถึง 200 รายต่อวัน แนะอายุ 35 ปีขึ้นไป เริ่มตรวจระดับน้ำตาลในเลือด แนะวิธี ผู้ป่วย ออกกำลังควบคุมน้ำตาล
นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ รักษาราชการแทนอธิบดี กรมควบคุมโรค เปิดเผยว่า วันเบาหวานโลก 14 พ.ย. ของทุกปี (World Diabetes Day) สำหรับปีนี้ สมาพันธ์เบาหวานนานาชาติ ได้กำหนดประเด็นการรณรงค์ “Nurses Make the Difference for Diabetes” และสมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ได้กำหนดประเด็นรณรงค์ให้สอดคล้องกัน คือ “เปลี่ยนวิกฤติเบาหวานด้วยพลังแห่งการพยาบาล”
ทั้งนี้ เนื่องจาก พยาบาล มีบทบาทสำคัญ ที่ทำให้ผู้ป่วยเบาหวาน สามารถอยู่กับโรคเบาหวาน ได้อย่างปกติ มีความสุข และมีกำลังใจ ที่จะปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ให้สอดคล้องกับเป้าหมายที่คาดหวัง ในการดูแลรักษาต่อไป
ส่วนสถานการณ์ โรคเบาหวาน ในประเทศไทย ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มประเทศ ที่มีอัตราความชุกของโรคเบาหวาน เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เช่นเดียวกับประเทศในแถบแอฟริกา แปซิฟิกตะวันตก และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยที่น่าเป็นห่วง คือ คนไทยเสียชีวิตจากโรคเบาหวานมากถึง 200 รายต่อวัน
นอกจากนี้ยังพบว่า 1 ใน 11 คนไทยที่อายุ 15 ปีขึ้นไป ป่วยเป็นโรคเบาหวานประมาณ 5 ล้านคน
สำหรับโรคเบาหวาน เป็นโรคเรื้อรัง ที่เกิดจากความผิดปกติของร่างกาย ที่มีการผลิตฮอร์โมนอินซูลินไม่เพียงพอ หรือร่างกายไม่สามารถนำน้ำตาลไปใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูง
การเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดสูง เป็นระยะเวลานาน ส่งผลให้อวัยวะเสื่อมสมรรถภาพ และทำงานล้มเหลว เป็นเหตุให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่ ตา ไต หลอดเลือดหัวใจ และหลอดเลือดสมอง รวมถึงเป็นแผลง่ายหายยาก ชาปลายมือปลายเท้า
คำแนะนำในการป้องกันโรคเบาหวาน มีดังนี้
1. รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ เลี่ยงรสหวาน มัน เค็ม
2. ไม่สูบบุหรี่ และไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
3. มีกิจกรรมทางกายและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
4. ผู้ที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป ควรตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
5. ควบคุมน้ำหนักตัวให้เหมาะสม
6. หากมีอาการของโรคเบาหวาน เช่น ปัสสาวะบ่อย กระหายน้ำ หิวบ่อย กินจุ น้ำหนักลด เป็นแผลง่ายหายยาก หรือชาปลายมือปลายเท้า ควรไปพบแพทย์ เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาต่อไป
นอกจากนี้ ถ้ามีสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคเบาหวาน ควรดูแลใส่ใจเรื่อง การควบคุมอาหาร การรับประทานยา การเข้ารับการตรวจตามนัด และสังเกตอาการป่วยที่อาจผิดปกติ
กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับเครือข่ายสาธารณสุข และองค์กรเอกชน ดำเนินการเพื่อกระตุ้น และสนับสนุน การคัดกรองโรคเบาหวานในประชากรอายุ 35 ปีขึ้นไป ส่งเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหาร เพิ่มกิจกรรมทางกาย จัดสิ่งแวดล้อมที่ดีต่อสุขภาพ และส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพ (Health literacy) เพื่อให้ความรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับโรคเบาหวาน
ด้าน นายแพทย์สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย รักษาราชการแทนอธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า จากข้อมูลสมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทยปี 2562 พบว่าปัจจุบันประชากรไทยวัยผู้ใหญ่ ป่วยเป็นโรคเบาหวานถึง 4.8 ล้านคน มีอัตราการเสียชีวิตในประเทศไทยมากถึง 200 รายต่อวัน
สาเหตุมาจาก วิถีชีวิตแบบเนือยนิ่ง โรคอ้วน และมักเกิดภาวะแทรกซ้อน เมื่ออายุเพิ่มขึ้น อีกทั้งได้คาดการณ์ว่า ความชุกของโรคเบาหวานจะเพิ่มสูงขึ้นถึง 5.3 ล้านคนภายในปี 2583
ตัวเลขดังกล่าว สะท้อนให้เห็นถึงแนวโน้มของโรคเบาหวานที่เพิ่มขึ้น รวมถึงอันตรายที่ตามมา จากการเกิดของโรคแทรกซ้อน ส่งผลให้สูญเสียอวัยวะ เช่น การตัดแขนหรือขา หรือคร่าชีวิตของผู้ป่วยได้เลยทีเดียว
ดังนั้น ผู้ป่วยเบาหวาน จึงต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของตนเอง ทั้งการบริโภคอาหาร ให้ถูกตามหลักโภชนาการ เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีท ผักใบต่าง ๆ ฝรั่ง ชมพู่ นมจืด ถั่วและธัญพืช รวมถึงการออกกำลังกายเป็นประจำทุกวัน
ขณะที่ ผู้ป่วยเบาหวาน ที่ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ 1 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ เป็นเวลานาน 3 เดือน จะช่วยให้มีการควบคุมน้ำตาลในเลือดได้ดี ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ในระยะยาว ช่วยลดน้ำหนัก ลดไขมันที่เกาะตามร่างกาย ลดความดันโลหิต ป้องกันระบบหัวใจและหลอดเลือด เพิ่มความไวของเนื้อเยื่อในการตอบสนองต่ออินซูลิน ลดความเครียด ช่วยทำให้สดชื่นแจ่มใสและมีความสมบูรณ์ของร่างกาย มากกว่าผู้ป่วยเบาหวาน ที่ไม่ได้ออกกำลังกาย
อย่างไรก็ตาม ควรเลือกออกกำลังกายที่ไม่เสี่ยงอันตราย อาทิ การเดินเร็ว วิ่งเบา ๆ ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน หรือเพิ่มความแข็งแรงทนทานของกล้ามเนื้อด้วยการยกน้ำหนัก เช่น วิดพื้นหรือซิทอัพ รวมถึงเพิ่มความยืดหยุ่นของร่างกาย ด้วยการยืดเหยียดกล้ามเนื้อเพื่อลดความตึงของกล้ามเนื้อ
ส่วนเวลาที่เหมาะสมในการออกกำลังกายคือ 4-5 ครั้งต่อสัปดาห์ และใช้เวลา 20-45 นาที โดยผู้ป่วยเบาหวานควรปรึกษาแพทย์เพื่อเลือกวิธีออกกำลังกายที่เหมาะสมกับตัวเอง
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ‘คุมเบาหวาน’ ลดอาหารแป้งสูง ช่วยลดความเสี่ยง ‘โรคหัวใจ – หลอดเลือด’
- ‘Blue Light’ นักรบสยบเชื้อ แบคทีเรียดื้อยา ความหวังรักษา ‘เบาหวาน’
- คนไทยอายุ 50-59 ปี เสียชีวิต โควิด-19 สูงสุด 29.8% ‘เบาหวาน’ โรคร่วมหลัก
