“โรงไฟฟ้าชีวมวล” เป็นทางเลือกหนึ่งของการใช้พลังงานทดแทนในประเทศไทย ซึ่งมีผลดีทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม และสังคม ทั้งในระดับชุมชนและระดับประเทศ จึงมีความจำเป็นที่่ “ประชาชน” และ “ชุมชน” ต้องศึกษาถึงประโยชน์ของการใช้เชื้อเพลิงชีวมวล เพื่อพัฒนาโรงไฟฟ้าประเภทนี้ ให้เพิ่มสัดส่วนการใช้ในปริมาณที่มากขึ้นในอนาคต
การที่โรงไฟฟ้าชีวมวล จะมีการจัดตั้งขึ้นในแต่ละพื้นที่ในอนาคต จึงมีความสำคัญอย่างมากที่ประชาชนและชุมชนจะต้องทำความเข้าใจที่ถูกต้อง โดยเฉพาะผลประโยชน์เกี่ยวกับโรงไฟฟ้าที่จะได้รับ เพื่อลดกระแสต่อต้านการจัดตั้งโรงไฟฟ้าชีวมวลในอนาคต
ประชาชนได้ประโยชน์อะไรจากโรงไฟฟ้าชีวมวล
ประเทศไทย มีการพัฒนาโรงไฟฟ้าชีวมวลมานับ 10 ปี มักมีคำถามตามมาว่า ประชาชนได้ประโยชน์อะไรจากโรงไฟฟ้าชีวมวล
การพัฒนาโรงไฟฟ้าชีวมวลในยุคแรก มุ่งไปในเชิงเศรษฐกิจเป็นสำคัญ กล่าวถึงข้อดีของโรงไฟฟ้าชีวมวล ว่าวัตถุดิบที่ใช้เป็นเชื้อเพลิงมีราคาถูก เพราะเป็นเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร เงินลงทุนในการก่อสร้างโรงไฟฟ้าไม่สูง มีขนาดเล็ก เข้าไปสร้างในพื้นที่ง่ายกว่าโรงไฟฟ้าประเภทอื่น
ประโยชน์ต่อพื้นที่รอบโรงไฟฟ้า ช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจ จากการขายเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร ช่วยลดปริมาณขยะเหลือทิ้ง และใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่า
แต่โรงไฟฟ้าชีวมวลหลายแห่ง ไม่มีระบบการควบคุมผลกระทบสิ่งแวดล้อมที่ดี สร้างปัญหาให้กับชุมชนจากมลภาวะทางเสียง อากาศเสีย ฝุ่นละออง น้ำเสีย การขนส่งเศษวัสดุทางการเกษตร สร้างความรำคาญให้กับคนในชุมชน
จากปัญหาดังกล่าว ทำให้เกิดการต่อต้านจากชุมชนต้องยกเลิกและดำเนินโครงการต่อไม่ได้ หลายแห่งเกิดความขัดแย้งกับชุมชน ส่งผลให้เกิดการต่อต้านการก่อสร้างโรงไฟฟ้าชีวมวลใหม่ ในบางพื้นที่
จากบทเรียนในอดีต ทำให้เกิดโครงการโรงไฟฟ้าชุมเพื่อเศรษฐกิจฐานราก เป็นโครงการนำร่อง ที่ คณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ หรือ กพช. ผลักดันให้เกิดขึ้นตามมติ เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2563 เพื่อการพัฒนาไฟฟ้าและความมั่นคงด้านพลังงาน ช่วยให้เกิดการพัฒนาเศรษฐกิจในระดับชุมชน
โดยโครงการนำร่องของรัฐบาล แบ่งเชื้อเพลิงเป็น 2 ประเภท คือ เชื้อเพลิงชีวมวล 75 เมกะวัตต์ และ ก๊าซชีวภาพ 75 เมกะวัตต์ มีเป้าหมาย ช่วยลดเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร ทำให้เกิดการใช้ทรัพยากรในท้องถิ่นให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด สร้างรายได้ให้กับชุมชน จากการขายเศษวัสดุให้กับโรงไฟฟ้า
โรงไฟฟ้าชีวมวลในพื้นที่ ยังเสริมความมั่นคงด้านพลังงานไฟฟ้าในท้องถิ่น สร้างความเข้มแข็ง และการพึ่งพาตนเองด้านพลังงานของชุมชน
รวมถึงการกำหนดหลักเกณฑ์เพื่อปิดช่องว่างที่เคยเกิดในอดีต กำหนดเงื่อนไขทางเทคนิคของโรงไฟฟ้า เพื่อแก้ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม
การสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน นับเป็นหัวใจสำคัญของนโยบายนี้ ที่กำหนดให้ผู้ดำเนินการโรงไฟฟ้า ทำข้อตกลงด้านผลประโยชน์กับชุมชน เช่น การตกลงจัดซื้อวัตถุดิบเพื่อใช้ในการผลิตไฟฟ้าในพื้นที่ 80% และ วิสาหกิจชุมชนต้องถือหุ้นบุริมสิทธิสัดส่วน 10%
โรงไฟฟ้าชุมชนเพื่อเศรษฐกิจฐานราก นับเป็นโครงการนำร่อง ที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาโรงไฟฟ้าชีวมวลในอนาคต ประเทศจะมีไฟฟ้าใช้เพิ่มขึ้น และประชาชนได้ประโยชน์จากโรงไฟฟ้าชีวมวลอย่างแท้จริง
อ่านข่าวเพิ่มเติม:
- (คลิป) รัฐได้อะไรจากโรงไฟฟ้าชีวมวล
- (คลิป) บทบาทโรงไฟฟ้าชุมชนต่อการพัฒนาประเทศ
- (คลิป) ชุมชนได้ประโยชน์อะไรจากโรงไฟฟ้าชุมชน (โรงไฟฟ้าชีวมวล)
- (คลิป) มาตรการกำกับดูแลโรงไฟฟ้าชีวมวล
