โลกวันนี้เปลี่ยนแปลงเร็ว เกินกว่าวิธีคิดแบบเดิมจะรับมือได้ เราเคยพูดถึงโลกแบบ VUCA แต่ปัจจุบันโลกเข้าสู่บริบทใหม่ที่เรียกว่า RUPT
ซึ่งหมายถึง Rapid เปลี่ยนแปลงเร็วแบบก้าวกระโดด Unpredictable คาดเดาไม่ได้แม้จะมีข้อมูล Paradoxical เต็มไปด้วยความขัดแย้งที่ต้องอยู่ร่วมกัน และ Tangential ความซับซ้อนของปัญหาที่เกี่ยวข้องกัน
ในโลก RUPT ผู้นำไม่สามารถใช้วิธีคิดแบบเดิมเพื่อแก้ปัญหาใหม่ได้อีกต่อไป เพราะโลกใบนี้ซับซ้อนเกินกว่าจะมองเป็นเส้นตรงได้
ดังนั้น ผู้นำต้องมีทักษะในการมองเห็นความเชื่อมโยงของปัจจัยต่าง ๆ แทนที่จะมองปัญหาแบบแยกส่วน พูดง่าย ๆ คือ ต้องมองเป็น “ภาพรวม” และต้องเข้าใจว่า ปัญหาเกิดจากความสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบต่าง ๆ ในระบบ
การเปลี่ยนแปลงเล็ก ๆ ในจุด ๆ หนึ่ง อาจส่งผลทั้งระบบ และการแก้ปัญหาแบบรวดเร็วเกินไป อาจสร้างปัญหาระยะยาว
เช่น บริษัทลดพนักงานเพื่อประหยัดค่าใช้จ่าย ทำให้พนักงานที่เหลืออยู่ต้องทำงานเพิ่ม ส่งผลให้คุณภาพลดลง กระทบกับความพึงพอใจของลูกค้า รายได้ก็ตก สุดท้ายก็วนกลับมาลดคนลงอีก เพราะไม่มีเงินไปจ่ายเงินเดือนพนักงาน
คำถามคือ แล้วต้องคิดแบบไหน คำตอบคือ ต้องคิดเชิงระบบ (Systems Thinking) จึงจะเอาตัวรอดในโลกใบใหม่ เพื่อคลี่คลายความซับซ้อนนี้ได้
มองให้ลึกกว่าผิวน้ำ อย่าเพิ่งตัดสินจาก “สิ่งที่เห็น” เช่น ยอดขายตก ไม่ใช่เพราะการตลาดไม่ดีเสมอไป แต่อาจเกิดจากความผูกพันของลูกค้าลดลง เพราะมีปัญหาเรื่องคุณภาพบริการ ผู้นำที่คิดเชิงระบบจะมองเห็นสิ่งที่ซ่อนอยู่
ปัญหาส่วนใหญ่มักไม่ได้เกิดจากสิ่งที่เห็น แต่เกิดจาก “ระบบที่อยู่เบื้องหลัง” การคิดเชิงระบบจะทำให้ผู้นำไม่หยุดแค่การแก้ปัญหาฉาบฉวย แต่จะไปถึงต้นตอจริง ๆ
คิดเชื่อมโยง ไม่แยกส่วน ผู้นำที่คิดเชิงระบบจะไม่มองแยกส่วน แต่มองว่าแต่ละฝ่าย แต่ละนโยบาย หรือแต่ละแผนงานมีผลกระทบต่อกันอย่างไร
การเปลี่ยนแปลงในหน่วยงานหนึ่งอาจกระทบอีก 2-3 หน่วยงานโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น เปลี่ยนซอฟต์แวร์ฝ่ายบุคคล อาจกระทบการจ่ายเงิน การประเมิน และแรงจูงใจของพนักงาน
อยู่กับความขัดแย้งให้ได้ ผู้นำยุคนี้ต้องตัดสินใจในสถานการณ์ที่ไม่มีคำตอบเดียว เช่น จะขยายตลาดอย่างรวดเร็ว แต่ยังรักษาคุณภาพได้อย่างไร การคิดเชิงระบบจะช่วยให้ผู้นำ “อยู่กับความขัดแย้ง” และหาทางออกที่ไม่ใช่แค่เลือกข้าง
สร้างองค์กรที่ยืดหยุ่น องค์กรที่มีผู้นำที่มีการคิดเชิงระบบ จะสามารถปรับตัวได้ดีเมื่อมีการเปลี่ยนแปลง เพราะเข้าใจระบบทั้งหมด มองเห็นจุดเปราะบาง และมีแผนรับมือกับผลกระทบล่วงหน้า
ดังนั้นผู้นำในโลก RUPT ต้องเป็น “นักมองระบบ” ผู้นำที่ดีไม่ใช่คนที่หาคำตอบเร็วที่สุด แต่คือคนที่ “ตั้งคำถามให้ถูกต้อง” และมองเห็นภาพรวมได้มากที่สุด
เพราะในยุคที่ความซับซ้อนคือความปกติ วิธีคิดเชิงระบบ คือคำตอบที่เรียบง่ายที่สุดสำหรับผู้นำยุคใหม่
อ่านข่าวเพิ่มเติม
ติดตามเราได้ที่
เว็บไซต์: https://www.thebangkokinsight.com/
Facebook: https://www.facebook.com/TheBangkokInsight
X: https://twitter.com/BangkokInsight
Instagram: https://www.instagram.com/thebangkokinsight/
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCYmFfMznVRzgh5ntwCz2Yxg
