COLUMNISTS

เรียนรู้อยู่กับแผ่นดินไหว

วีระพันธ์ โตมีบุญ ●อดีตบรรณาธิการข่าวหนังสือพิมพ์ บรรณาธิการข่าวเว็บไซต์ และคอลัมนิสต์หนังสือพิมพ์เดลินิวส์

อดีตบรรณาธิการข่าวหนังสือพิมพ์ บรรณาธิการข่าวเว็บไซต์ และคอลัมนิสต์ หนังสือพิมพ์เดลินิวส์

4 เมษายน 2568

เรียนรู้อยู่กับแผ่นดินไหว

ผ่านมา 1 สัปดาห์ ถ้ายังมีคนใกล้ตัวกังวลระแวง ฝันร้าย หวั่นใจในการเข้าคอนโดมีเนียมพักอาศัย

เนื่องจากเหตุร้าย แผ่นดินไหว 8.2 ที่ประเทศเมียนมา ส่งแรงสะเทือนถึงกรุงเทพ อาคารสูง 34 ชั้นที่กำลังสร้างพังลงมากองกับพื้น ก็ควรช่วยปลอบให้กำลังใจ เป็นไปได้ก็แนะให้ไปปรึกษาแพทย์เพื่อเยียวยา

ได้ยินข่าวลือตึกโน้นเขย่า ตึกนั้นอพยพฉับพลัน หวั่นไหวกับรอยร้าว ก็อย่ารำคาญ ขอให้เห็นใจ

ขณะเดียวกัน ผู้รู้ควรให้ข้อเท็จจริง ทั่วโลกมีแผ่นดินไหวทุกวัน ต่ำกว่าระดับ 4 จัดว่าไม่แรง ไม่รายงาน แต่จะบอกไม่อันตรายก็ไม่ได้ ระดับ 2ก็เคยมีคนเสียชีวิต เพราะกระท่อมที่พักตั้งอยู่ตรงศูนย์กลางแผ่นดินไหวทานแรงไม่ไหวพังทับ

ปัจจุบันไม่มีเครื่องมือใด พยากรณ์การเกิดแผ่นดินไหวได้ แต่นักวิทยาศาสตร์ทราบว่า บริเวณใดในโลกมีรอยเลื่อนที่อาจปลดปล่อยพลังสั่นไหวได้ จุดใดเคยเกิดเมื่อไหร่ คาบเวลาการเกิดนานเท่าใด จึงคาดการณ์ วางแผนได้ว่าอยู่อย่างไรจะปลอดภัย ปรับอาคารแบบไหนจะลดอันตรายให้เบาลง

หลักการวิศวกรรม ไม่ปฏิเสธหรือไม่คิดสร้างอาคารที่ทนอยู่สู้แผ่นดินไหวให้ได้ทุกระดับ แต่ใช้เกณฑ์อาคารเสียหายได้แต่ไม่พัง ผู้อาศัยต้องไม่ตาย

ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ นำมาสู่การออกกฎหมายบังคับให้อาคารมีระบบ ความมั่นคงแข็งแรง รับแรงสั่นสะเทือนได้

อาคารเก่าที่สร้างมาก่อนความรู้ใหม่และกฎหมายบังคับใช้ ก็แนะวิธีรับมือ ซึ่งไม่ยุ่งยาก ต้นทุนไม่สูง เช่นพอกเสาด้วยคอนกรีตเสริมเหล็กอีกระดับ ให้รองรับน้ำหนักการสั่นไหวได้เพิ่มขึ้น

ครั้งนี้ ถ้าไม่นับตึก สตง.ที่กำลังก่อสร้าง พังลงมาทับกันเป็นแพนเค้ก จะเห็นว่าอาคารส่วนใหญ่อยู่ได้ อันตรายไม่มาก

ถึงจะสั่นไหว โยกคลอน อพยพกันโกลาหลก็ตาม

สิ่งที่นักวิชาการแผ่นดินไหวเห็นว่าต้องปรับปรุงต่อไป คือวางกฎเกณฑ์สำหรับอาคารใหญ่ที่มีกิจกรรมดูแลช่วยชีวิตมนุษย์ เช่นโรงพยาบาล นอกจากโครงสร้างแข็งแรง ส่วนประกอบ การติดตั้งสิ่งอำนวยประโยชน์ต่างๆ เช่นโคมไฟ ฝ้าเพดาน ต้องออกแบบให้ยืดหยุ่นรับแรงดันไหวได้ ไม่ร่วงง่ายๆ

เพื่อไม่ต้องลากเตียงคนไข้ออกจากตึก ศัลยแพทย์ไม่ต้องย้ายมาผ่าตัดตรงลานจอดรถ

ปัจจุบันมีงานวิจัยติดตั้งอุปกรณ์เครื่องวัดแรงสั่นสะเทือนแผ่นดินไหว ราคาประหยัด ที่อาคารโรงพยาบาล 2 แห่งทางภาคเหนือ ถือว่ามาถูกทาง

เพราะทันทีที่เกิดแรงสั่นไหว จะส่งสัญญาณไปยังวิศวกรเพื่อตัดสินใจว่าสถานการณ์เข้าขั้นจะต้องอพยพหรือไม่ อุปกรณ์นั้น ถ้าติดตั้งตามจุดเสารับน้ำหนักต่างๆก็จะทราบได้ว่าจุดไหนสั่นแรงมากน้อยยัง จะต้องซ่อมหรือปรับปรุงก็ทำเป็นจุดไป ไม่เสียเวลามาก

ทีมวิจัยชุดนี้จะนำเซ็นเซอร์ไปติดตั้งบริเวณชายแดน ใกล้กับประเทศต้นทางแผ่นดินไหว เพื่อส่งสัญญาณเข้าสู่ระบบรถไฟฟ้าที่กรุงเทพฯหรือรถไฟความเร็วสูงที่จะมีขึ้น

เมื่อจับแรงสั่นไหวได้ก็จะสื่อสารกับระบบขับเคลื่อนให้ชะลอและหยุดรถโดยอัตโนมัติ

มีเหตุแบบนี้ คงไม่มีเสียงใครมาค้านอีกนะ

อีกสิ่งที่ไม่เกี่ยวกับความมั่นคงแข็งแรงอาคาร คือการเข้มงวดกับคนทำงานบนที่สูงตั้งแต่หลังคาตึกชั้นเดียวขึ้นไป ให้ติดเข็มขัดนิรภัยสำหรับทำงานบนที่สูง(Harness Safety Belt) เพราะไม่ว่าแผ่นดินไหวหรือไม่ แต่โอกาสที่คนจะวิงเวียนเสียการทรงตัวเกิดได้เสมอ

อุปกรณ์ป้องกันภัย ลดอันตราย เท่าไหร่ก็ต้องลงทุน

ทุกชีวิตมีค่า..อย่าลืม

อ่านข่าวเพิ่มเติม

ติดตามเราได้ที่