ถึงนาทีนี้คงไม่มีเทศกาลช้อปปิ้งใดบนโลกจะถูกยกมาเปรียบเทียบในแง่ความยิ่งใหญ่ได้แล้วกับเทศกาลคนโสด “11.11” ที่อาลีบาบาจัดขึ้นเป็นประจำทุกปีในวันที่ 11 พฤศจิกายน เฉพาะยอดขายในปีที่ผ่านมา อาลีบาบาทำยอดขายภายใน 24 ชั่วโมงได้ถึง 1.68 แสนล้านหยวน หรือคิดเป็นเงินไทยราว 8.39 แสนล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีที่ผ่านมา 39% และกว่า 90% ของการซื้อขายเกิดขึ้นจากอุปกรณ์โมบายล์
ยิ่งเมื่อนำไปเปรียบเทียบกับวัน Prime Day ของอเมซอน ซึ่งเป็นวันที่สมาชิก Amazon Prime จะมาช้อปปิ้งกันนั้น เทศกาลคนโสดยังกลายเป็นหน้าผาสูงชันที่อเมซอนยากจะไล่ตาม โดยอเมซอนต้องใช้เวลาในเทศกาล Prime Day 2018 (จัดขึ้นเมื่อวันจันทร์ที่ 16 กรกฏาคมที่ผ่านมา) ของตัวเองกว่า 12 ชั่วโมงจึงจะสามารถสร้างยอดขายเฉลี่ยต่อชั่วโมงที่ 100 ล้านดอลลาร์ (ประมาณ 3,299 ล้านบาท) ได้ ขณะที่อาลีบาบานั้น เพียงสามนาทีแรกของการซื้อขายในเทศกาลคนโสดเมื่อปีที่ผ่านมา ก็สามารถทำยอดเกิน 1 หมื่นล้านหยวน (หรือประมาณ 5 หมื่นล้านบาท) ได้แล้ว
ไม่เพียงเท่านั้น สินค้าชิ้นแรกที่ถูกจัดส่งถึงผู้สั่งสินค้าในประเทศจีนยังจัดส่งกันตอนเที่ยงคืนสิบสองนาที ส่วนสินค้าชิ้นแรกที่จัดส่งถึงมือผู้รับในต่างประเทศก็เป็นตอนเที่ยงคืนสามสิบสามนาที ถือเป็นความเร็วที่ยังไม่มีใครตามทัน
สำหรับความพิเศษในปีที่ 10 ของเทศกาลคนโสดก็คือการยกระดับประสบการณ์ New Retail ขึ้นไปอีกขั้น ด้วยการส่งทีมอลล์ (Tmall) ไปจับมือกับพาร์ทเนอร์อย่าง Swire Properties ยักษ์ใหญ่ด้านอสังหาริมทรัพย์ในฮ่องกงสร้างประสบการณ์ด้านค้าปลีกแบบเฉพาะตัวให้เกิดขึ้น ณ ร้านป๊อปอัปของ Swire Mall ในปักกิ่ง เซี่ยงไฮ้ กวางโจว และเฉิงตู
โดยผู้บริโภคจะได้รับประสบการณ์เช่น บูธถ่ายรูปกับไอดอลแบบอินเตอร์แอคทีฟ บริการที่จอดรถอัจฉริยะ ห้องให้นมอัจฉริยะ ฯลฯ โดยกิจกรรมจะมีต่อเนื่องตลอด 11 วัน และจะเน้นหนักในวันที่ 11 พฤศจิกายนด้วย
ความยิ่งใหญ่ของเทศกาล 11.11 ในประเทศจีนปีนี้ ยังพิสูจน์ได้ผ่านจำนวนแบรนด์ ที่มีถึง 180,000 แบรนด์ทั้งจากจีนและประเทศอื่น ๆ ทั่วโลกเข้าร่วม โดยประเภทสินค้ามีทั้ง FMCG, รถยนต์, เครื่องสำอาง, เฟอร์นิเจอร์ ฯลฯ ด้านทีมอลล์โกลบอลระบุว่ามีสินค้านำเข้า 3,700 ประเภทจาก 75 ประเทศทั่วโลกคอยให้บริการด้วยเช่นกัน
อาวุธใหม่ “ลาซาด้า”
สำหรับเทศกาลคนโสดในปีนี้ ซึ่งจัดขึ้นเป็นครั้งที่ 10 แถมยังเป็นปีแรกที่อาลีบาบา กับลาซาด้า ยักษ์ใหญ่อีคอมเมิร์ซในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ควบรวมกิจการกันเบ็ดเสร็จแล้วนั้น สิ่งที่ต้องติดตามก็คือ ลาซาด้าจะเป็นอาวุธลับให้อาลีบาบาได้ขนาดไหน โดยในประเทศไทย ผู้บริหารลูกหม้อของอาลีบาบาอย่าง “เจมส์ ตง” ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร ลาซาด้า ประเทศไทย ได้เผยว่า กลยุทธ์ที่ลาซาด้าจะนำมาใช้กับตลาดอีคอมเมิร์ซของไทยในปีนี้ก็คือ Gamification หรือก็คือการใช้เกมนำทาง เพื่อสร้างความสนุกสนานให้นักช้อปไปพร้อม ๆ กับการแลกสิทธิพิเศษ หรือดีลส่วนลดต่าง ๆ
นอกจากนั้นในสังคมนิยมไลฟ์ ลาซาด้ายังได้จัดการไลฟ์สดผ่านแอพลาซาด้าขึ้นเป็นครั้งแรก (และจะมีดีลพิเศษปรากฏอยู่เป็นระยะ) นอกเหนือจากการถ่ายทอดสดผ่านสถานีโทรทัศน์ช่อง 3 (ทีวีดิจิทัล ช่อง 33HD) ด้วย พร้อมดึงโลกออนไลน์เข้าหาออฟไลน์ผ่านการจัดอีเวนท์ที่ไบเทค บางนาตั้งแต่เวลา 11.00 น. โดยจะดึงศิลปิน และดารานักแสดงเข้าร่วมมากมาย ซึ่งเป็นกลยุทธ์ที่อาลีบาบาใช้ในจีนแผ่นดินใหญ่เช่นกัน
พันธมิตรของลาซาด้าในเทศกาล 11.11 ปีนี้ ประกอบด้วย 12 สถาบันการเงินยักษ์ใหญ่ที่คนไทยคุ้นชื่อกันดี ทั้งออมสิน, ไทยพาณิชย์, กสิกรไทย, กรุงศรี, กรุงไทย ฯลฯ ร่วมกับ 3 ผู้ให้บริการเครือข่ายโทรคมนาคม และ 15 พันธมิตรบนโลกดิจิทัล เช่น Kaidee, Grab, LINE, JOOX, Rabbit Rewards เป็นต้น โดยมีร้านค้าเข้าร่วมกว่าหมื่นแห่ง
คนช้อปเพียบ คู่แข่งก็เพียบ
สำหรับเทศกาล 11.11 ในประเทศไทย ต้องยอมรับว่า ไม่ใช่มีแค่ลาซาด้าที่จัดอีเวนท์ในวันดังกล่าว เพราะ 11.11 กลายเป็นมหกรรมที่แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซทุกรายต่างพร้อมใจกันเข้าร่วม เช่น เจดี เซ็นทรัล ที่มีแคมเปญของตัวเองในชื่อ “11.11 CRAZY HOT SALE” หรือช้อปปี้ที่มาในแคมเปญ “11.11 Big Sale” พร้อมดึง “แบมแบม” ไอดอล เค – ป๊อป สายเลือดไทยมาเป็นแบรนด์แอมบาสเดอร์
โดยหากเทียบกันแล้ว จุดเด่นของแต่ละยี่ห้อ อาจพิจารณาได้ดังนี้
ลาซาด้า
- ชื่อแคมเปญ – Lazada 11.11 Shopping Festival
- นำ Gamification มาดึงดูดนักช้อป เช่น เกม Wonderland
- รางวัลใหญ่คือรถเมอร์เซเดส เบนซ์ มูลค่า 2.3 ล้านบาท
- มีอีเวนท์ออฟไลน์ และออนไลน์ โดยมีศิลปินดาราเข้าร่วมในวันที่ 11 พ.ย. ณ ไบเทคบางนา
- ระยะเวลา 1 – 11 พ.ย.
ช้อปปี้
- ชื่อแคมเปญ – Shopee 11.11 Big Sale ลดอลัง ปังทุกดีล เริ่มต้นที่ 11 บาท
- มี Gamification เช่นกัน เช่น Shoppee Quiz
- มีอีเวนท์ออฟไลน์ เป็นการจัดแฟนมีต ศิลปินแบมแบม GOT7 ในวันที่ 10 พ.ย.
- ระยะเวลา 25 ต.ค. – 11 พ.ย.
เจดี เซ็นทรัล
- ชื่อแคมเปญ – 11.11 CRAZY HOT SALE
- มี Gamification เช่นกัน ได้แก่ MASTER JOY by Mastercard
- รางวัลใหญ่คือแพคเกจเที่ยวพร้อมเยี่ยมชมสำนักงานใหญ่เจดีดอทคอมแบบเอ็กซ์คลูซีฟ ณ กรุงปักกิ่ง จำนวน 2 ที่นั่ง
- ระยะเวลา 1 – 14 พ.ย.
จะเห็นได้ว่า ช้อปปี้เริ่มต้นเทศกาลก่อนใครคือตั้งแต่ปลายเดือนตุลาคม ส่วนเจดีเซ็นทรัลก็จบแคมเปญช้าที่สุด ด้านรางวัลใหญ่ของแต่ละแพลตฟอร์มก็หลากหลาย แต่สิ่งที่ไม่ต่างกันคือ มีการนำเกมมาเป็นส่วนสำคัญในการสร้างประสบการณ์ช้อปวันคนโสดกันทุกค่าย ทั้งนี้อาจมองได้ว่า การชวนเล่นเกมก็เพื่อดึงให้คนยังอยู่บนระบบแทนที่จะออกไปช้อปบนแพลตฟอร์มคู่แข่งก็ได้
อุปสรรค “อีคอมเมิร์ซไทย”
แม้บรรยากาศต่าง ๆ จะเป็นใจให้คนหันมาช้อป แต่สิ่งที่เป็นความท้าทายของผู้ค้าอีคอมเมิร์ซในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ก็มีอยู่เช่นกัน โดยนายไซมอน แบ๊บติสต์ นักวิเคราะห์และผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐศาสตร์และการเมืองระดับโลกชี้ว่า การปรับขั้นตอนทางศุลกากรในภูมิภาคอาเซียนให้ง่ายขึ้นยังคงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้การทำธุรกรรมอีคอมเมิร์ซข้ามพรมแดนเกิดขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ
ปัจจัยเช่น ขั้นตอนทางศุลกากรที่ล่าช้า และยุ่งยาก คือตัวแปรสำหรับผู้ประกอบการเอสเอ็มอีบนอีคอมเมิร์ซต้องระมัดระวัง ซึ่งข้อมูลจากเวิลด์แบงค์พบว่า ประเทศไทย ใช้เวลา 5 ชั่วโมงในการส่งออกสินค้า และ 5 ชั่วโมงในการผ่านขั้นตอนนำเข้าสินค้า
ประเทศที่ให้บริการในจุดนี้ได้เร็วที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คือสิงคโปร์ ที่ใช้เวลาในการส่งออกสินค้าเพียง 1 ชั่วโมง และนำเข้าสินค้าประมาณ 3.5 ชั่วโมงเท่านั้น
ประการที่สองคือ โครงสร้างพื้นฐานในประเทศไทยที่มักเกิดปัญหาคอขวด ทำให้ต้นทุนการผลิตและการจัดจำหน่ายเพิ่มขึ้นได้ หรือปัญหาจราจรติดขัดในกรุงเทพฯ ก็ส่งผลต่อการค้าออนไลน์ได้เช่นกัน
ในจุดนี้ นายเจมส์ ตง ประธานเจ้าหน้าที่บริหารของลาซาด้าเผยว่า บริษัทกำลังอยู่ระหว่างการพัฒนาระบบจัดส่งสินค้า เพื่อให้ถึงมือผู้รับภายใน 1 – 3 ชั่วโมงอยู่ โดยมีกำหนดเปิดให้บริการในปีหน้านี้ แต่ไม่ใช่สินค้าทุกประเภทที่สามารถส่งได้ด้วยความเร็วดังกล่าว
อย่างไรก็ดี จากแนวคิดตั้งต้นของแจ็ค หม่า ที่อยากให้คนโสดหันมาซื้อสินค้าเพื่อปรนเปรอตัวเองกันบ้าง มาถึงวันนี้ ต้องบอกว่า เทศกาลคนโสดเต็มไปด้วยกิจกรรมมากมาย ดึงดูดทั้งคนโสด-ไม่โสด และคู่แข่งมาร่วมวงซื้อขายกันอย่างอุ่นหนาฝาคั่ง ซึ่งภาพของกิจกรรมวันคนโสดครบรอบ 10 ปีนี้ อาจสอดคล้องกับสิ่งที่แจ็ค หม่า เคยโพสต์เอาไว้บน Laiwang แอพโซเชียลมีเดียของบริษัทเมื่อปี 2557 ว่า
“The market is not scared of competition. But it does fear injustice,”
“Let the users decide who wins the game, not monopoly and power.”
หรืออาจแปลเป็นไทยได้ว่า
“รักจะอยู่ในโลกของการค้าต้องไม่กลัวการแข่งขัน และควรปล่อยให้ผู้บริโภคได้ตัดสินว่าใครคือคนที่เหมาะสมจะได้รับตำแหน่งผู้ชนะ ไม่ควรอย่างยิ่งที่จะใช้อำนาจ และการผูกขาดเข้ามาครอบงำ”
ไม่ใช่แค่สงครามการค้า แต่ทุกสนาม จำเป็นอย่างยิ่งที่ “อำนาจ – การผูกขาด” ไม่ควรเข้ามาครอบงำการตัดสินใจของผู้บริโภค
Source
https://www.techinasia.com/jack-ma-slams-banking-regulations-affecting-mobile-payments
https://www.alizila.com/swire-properties-tmall-new-retail-tech/
