ทุกวันนี้เราปฏิเสธไม่ได้ว่า รสนิยม ความชอบ และพฤติกรรมทางเพศ ของคนเปลี่ยนไปมาก มีความหลากหลาย มีกลุ่มหญิงรักหญิง ชายรักชาย ทอมรักหญิง ชายรักกระเทย สารพัดจะบัญญัติ มีคนเคยพูดว่าเพศสภาพของคนทุกวันนี้จำแนกได้ถึง 18 ประเภท จะเป็นอะไรบ้างนั้นคงยากที่จะแยกแยะ
แต่ข้อมูลที่เป็นสากลเรียกคนกลุ่มนี้โดยรวมว่า “ผู้มีความหลากหลายทางเพศ” กลุ่มผู้นิยมเพศทางเลือก หรือ LGBT ซึ่งเป็นคำย่อมาจาก Lesbian กลุ่มหญิงรักหญิง, Gay กลุ่มชายรักชาย, Bisexual กลุ่มที่รักได้ทั้งหญิงและชาย, และ Transgender หรือ Transsexual กลุ่มคนข้ามเพศ อาจเป็นหญิงผ่าตัดแปลงเพศเป็นชาย หรือชายผ่าตัดแปลงเพศเป็นหญิง ซึ่งทุกวันนี้ประชากรผู้มีความหลากหลายทางเพศมีมากถึง 483 ล้านคน (ข้อมูลปี 2559 จากเว็บไซต์ LGBT-Captial.com ซึ่งเป็นเว็บไซต์ศูนย์รวมของชาว LGBT )
กลุ่ม LGBT มีบทบาทอย่างไรต่อสังคม แน่นอนสิ่งที่เราเห็นคือ คนกลุ่มนี้มีตัวตนที่ชัดเจนเป็นกลุ่มเป็นก้อน กระจายอยู่แทบทุกประเทศทั่วโลก ส่วนหนึ่งมารวมตัวกันในเว็บไซต์ LGBT-Captial.com ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2553 เพื่อเป็นศูนย์กลางข้อมูลให้ภาคธุรกิจ เชื่อมโยงโอกาสธุรกิจและการลงทุนต่างๆ ของกลุ่ม LGBT
กว่า 8 ปีที่เว็บไซต์นี้รวบรวมข้อมูลข่าวสารและแสดงตัวตนของกลุ่ม LGBT ทั่วโลก สะท้อนว่าคนกลุ่มนี้มีพลัง มีบทบาทที่สำคัญในสังคม และแน่นอนเป็นอีกกลุ่มที่มีกำลังซื้อ มีความเป็นตัวของตัวเอง มีรสนิยมที่เฉพาะเจาะจง เป็นตลาดสำคัญที่มีกำลังซื้อสูง และด้วยการเป็น LGBT ทำให้ส่วนใหญ่ไม่มีบุตร คนที่ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานแต่ไม่มีภาระเรื่องบุตร ย่อมทำให้การจับจ่ายใช้สอยมีความคล่องตัว และยังเป็นกลุ่มคนที่ชอบแสวงหาความแปลกใหม่อยู่เสมอ จึงชอบเดินทางท่องเที่ยวไปยังสถานที่ต่างๆ และจับจ่ายใช้สอยเพื่อความพอใจเป็นหลัก
ด้วยเหตุนี้ สินค้าและบริการต่างๆ จึงหันมาสนใจตลาดใหม่ LGBT มากขึ้นเรื่อยๆ สำหรับบ้านเราธุรกิจที่รองรับกลุ่มนี้มีหลายอย่าง ส่วนใหญ่เป็นธุรกิจบริการ ประเภทความสวยความงาม และความหรูหรา เพราะคนกลุ่มนี้ชอบความแตกต่าง เป็นเอกลักษณ์ บ่งบอกความเป็นตัวตนของตัวเองมากกว่าคนทั่วไป ซึ่งปัจจุบันหลายประเทศทั่วโลกมีการยอมรับกลุ่ม LGBT ในระดับสากลมากขึ้น
ไทยจะเป็นประเทศ 27 ในโลกที่มีกม.รองรับ
ข้อมูลจากการให้สัมภาษณ์ของ ดร.อมรา สุนทรธาดา นักวิจัยสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ระบุว่า โลกมีการเคลื่อนไหวและเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองตลอดเวลา กระแสการปรับแก้กฎหมายสมรสคนเพศเดียวกันก็เช่นกัน กำลังได้รับความสนใจจากสังคมเป็นอย่างมาก
แต่นี่ไม่ใช่เรื่องใหม่ในระดับสากล เพราะปัจจุบันมีถึง 26 ประเทศ ที่ให้การรับรองเรื่องนี้ มีกฎหมายรองรับการแต่งงานในเพศเดียวกัน ซึ่งเริ่มต้นจาก เนเธอร์แลนด์เป็นชาติแรก ที่มีกฎหมายนี้เมื่อปี 2546 หรือ 14 ปีที่แล้ว (ให้สัมภาษณ์ไว้เมื่อปี 2560)
ตามด้วย เบลเยียม แคนาดา สเปน แอฟริกาใต้ นอร์เวย์ สวีเดน อาร์เจนตินา ไอซ์แลนด์ โปรตุเกส เดนมาร์ก บราซิล อังกฤษ/เวลส์ ฝรั่งเศส นิวซีแลนด์ ลักเซมเบิร์ก สกอตแลนด์ อุรุกวัย ฟินแลนด์ กรีนแลนด์ ไอร์แลนด์ สหรัฐอเมริกา และ โคลอมเบีย ตามลำดับ
นอกจากนี้ยังมีอีก 3 ประเทศที่ผ่านกฎหมายแต่งงานในเพศเดียวกันไม่นานมานี้ เป็นประเทศที่ 24, 25 และ 26 คือ ไต้หวัน เยอรมนี และ มอลตา โดยเยอรมนี อนุญาตให้จดทะเบียนแบบ Partnership ระหว่างเพศเดียวกัน แม้จะไม่ใช่การสมรสแบบสมบูรณ์ แต่ก็มีสิทธิเท่าเทียมกับการสมรสตามปกติ
ย้อนกลับมาบ้านเรา มีข่าวว่า รัฐบาลไทยจะพิจารณากฏหมายให้เพศเดียวกันสามารถแต่งงานกันได้ ซึ่งกระทรวงยุติธรรม จะเสนอเข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรี(ครม.) ในเดือนพ.ย.นี้ ซึ่งหากผ่านความเห็นชอบครม.ก็จะเดินหน้าสู่กระบวนการประกาศเป็นกฎหมายต่อไป ประเทศไทยจะได้เป็นประเทศที่ 27 ในโลก ที่เปิดกว้างยอมรับกลุ่ม LGBT หรือไม่ ต้องรอที่ประชุมครม.ในเดือนนี้ ว่าจะมีวาระเข้าที่ประชุมและมีมติออกมาอย่างไร
ททท.เตรียมวางแผนเจาะตลาด ‘LGBT’
แม้จะยังไม่ผ่านความเห็นชอบจากครม.อย่างเป็นทางการ แต่ความตื่นตัวเรื่องการทำตลาดกลุ่ม LGBT ก็เริ่มมีภาพที่ชัดเจนขึ้นเมื่อ นางศรีสุดา วนภิญโญศักดิ์ รองผู้ว่าการด้านตลาดยุโรป แอฟริกา ตะวันออกกลาง และอเมริกา การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ได้ออกมากล่าวถึงแผนขยายตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติเข้าไทยว่า ล่าสุดททท.เตรียมพร้อมรับกฏหมาย ที่จะให้เพศเดียวกันสามารถแต่งงานกันได้ ซึ่งทราบว่ากระทรวงยุติธรรม เตรียมจะเสนอเข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรี ในเดือนพ.ย 2561
โดยกฏหมายนี้จะเป็นตัวแทนของความเสมอภาคทางเพศ อย่างเป็นทางการ ซึ่งทันทีที่กฎหมายผ่านความเห็นชอบจากที่ประชุมครม. ทางททท.จะเตรียมแผนรุกตลาดกลุ่ม LGBT โดยจะใช้กฎหมายนี้เป็นเครื่องยืนยันการต้อนรับนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้อย่างเป็นทางการ เชื้อเชิญให้เข้ามาเที่ยวเมืองไทย โดยจะเน้นส่งเสริมการท่องเที่ยวไปยังตลาดเมืองรอง 55 จังหวัด ให้พร้อมรองรับกลุ่ม LGBT
รองผู้ว่าททท. กล่าวว่า เมื่อกฏหมายผ่าน การทำตลาดกลุ่ม LGBT จะทำไม่ยาก ซึ่งคนกลุ่มนี้มีอยู่ทั่วไป ทั้งยุโรป อเมริกา ละตินอเมริกา ฯลฯ โดยองค์การการท่องเที่ยวโลกแห่งสหประชาชาติ (UNWTO) เคยรวบรวมพฤติกรรมการท่องเที่ยวกลุ่มนี้ไว้ว่า มีความยืดหยุ่นด้านการท่องเที่ยว เดินทางท่องเที่ยวปีละไม่ต่ำกว่า 8 ทริป
ที่สำคัญเป็นกลุ่มที่ไม่มีภาระครอบครัว สามารถเที่ยวได้เรื่อยๆ ไม่มีบุตรจึงไม่ต้องรอเที่ยวช่วงปิดเทอม ซึ่งไทยสามารถขายสินค้าเมืองรอง แทรกช่องว่าตลาดช่วงโลว์ซีซันได้ และยังเป็นกลุ่มนักท่องเที่ยวที่ใช้จ่ายสูงกว่านักท่องเที่ยวทั่วไปถึง 3 เท่า จึงเป็นตลาดใหม่ที่น่าสนใจ
‘เพศทางเลือก’ ใช้จ่ายในไทย 1.03% ของจีดีพี
อย่างไรก็ตาม แม้ไทยจะยังไม่มีกฎหมายเรื่องเพศเดียวกันแต่งงานกันได้ แต่ประเทศไทยก็เปิดกว้างยอมรับในนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT อยู่แล้ว มีการเดินทางของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ เข้ามาในไทยอย่างต่อเนื่อง
ข้อมูลจาก LGBT-Captial.com สรุปตัวเลขการใช้จ่ายจากนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT ที่เดินทางไปหลายประเทศทั่วโลกพบว่า มีการเดินทางมาเยือนไทย และประเมินการใช้จ่ายด้านการท่องเที่ยวของกลุ่ม LGBT ในไทยอยู่ที่ 4.2 พันล้านดอลลาร์ มีสัดส่วนราว 1.03% ของ GDP ประเทศ ข้อมูลการใช้จ่ายด้านท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT จะเห็นว่าตัวเลขไม่น้อยเลยทีเดียว โดยข้อมูลจาก ธนาคารโลก ระบุว่า GDP ประเทศไทยปี 2559 มีมูลค่ากว่า 411.8 พันล้านดอลลาร์
นอกจากนี้หากดูที่ความมั่งคั่ง ของกลุ่ม LGBT ข้อมูลจาก LGBT-Captial.com มีตัวเลขความมั่งคั่งของประชากร LGBT ที่น่าสนใจในแต่ละประเทศ เช่น จีน ชาว LGBT ในจีนซึ่งมีกว่า 90 ล้านคนนั้น มีความมั่งคั่งกว่า 1,483 พันล้านดอลลาร์
ชาว LGBT ในฮ่องกง มั่งคั่ง 70 พันล้านดอลลาร์ ชาว LGBT ในญี่ปุ่น มั่งคั่ง 1,289 พันล้านดอลลาร์ ส่วนชาว LGBT ในประเทศไทยมั่งคั่ง 24 พันล้านดอลลาร์ เป็นต้น ข้อมูลความมั่งคั่งกลุ่ม LGBT
นอกจากความมั่งคั่งที่กลุ่ม LGBT มีแล้ว รสนิยมที่ชอบความหรูหรา เรียบหรูและโก้ ยังเป็นอีกหนึ่งจุดเด่น ของตลาดกลุ่ม LGBT ซึ่งรสนิยมดังกล่าว จะนำมาซึ่งการใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง เพราะคนกลุ่มนี้เมื่อมีรายได้สูง ก็มักเลือกใช้สินค้าและบริการที่ดีราคาแพง และพิศมัยความหรูหรามากเป็นพิเศษ
เอกชนแนะทำตลาด ‘Emotional Marketing’
ผู้ประกอบการเอกชนด้านท่องเที่ยว มีแนวคิดสอคล้องกับททท. ที่มองว่าตลาดกลุ่ม LGBT เป็นตลาดที่น่าสนใจ แต่จะเรียกว่าเป็นตลาดใหม่สำหรับประเทศไทยก็คงไม่ใช่ เพราะกลุ่มนี้เดินทางท่องเที่ยวในไทยอยู่แล้ว ถึงกับมีการประกาศในเว็บ LGBT-Captial.com ว่าประเทศไทย เป็นดั่งแดนสวรรค์ของพวกเขา เพราะการต้อนรับที่ไม่ปิดกั้นของไทย และสถานบริการที่ให้บริการแบบไม่แบ่งแยกวรรณะและเพศ เป็นอีกเสน่ห์ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT ให้มาเยือนอย่างสบายใจ
นายจักรพงศ์ ธรรมวิเศษศรี ประธานกรรมการบริหารบริษัท ควินท์ เรล์ม ผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์โครงการควินทิลเลียน เบิร์ก และผู้บริหารรีสอร์ทในอำเภอสวนผึ้ง กล่าวถึงเรื่องนี้ว่า หากททท.ส่งเสริมตลาดนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT น่าจะเป็นเรื่องที่ดี เพราะเป็นกลุ่มที่มีกำลังซื้อสูง และรสนิยมดีชอบใช้สินค้า-บริการเกรดเอ จะทำให้รายได้เข้าสู่ประเทศมากขึ้น และทำให้การท่องเที่ยวไทยยกระดับการให้บริการที่ดีขึ้น
เท่าที่ทราบโดยปกติกลุ่ม LGBT เดินทางเข้ามาเที่ยวในบ้านเราอยู่แล้ว มีหลายกิจกรรมที่จัดชึ้นเพื่อลูกค้ากลุ่มนี้โดยเฉพาะ ซึ่งนั่นเป็นการเข้ามาโดยไม่ได้มีการส่งเสริมเป็นพิเศษจากททท. ซึ่งหากมีการส่งเสริมเป็นพิเศษเชื่อว่าจะทำให้มีรายได้ จากนักท่องเที่ยวเหล่านี้ เข้ามาในประเทศมากขึ้นอย่างแน่นอน
กลุ่ม LGBT อ่อนไหวด้านอารมณ์ การทำตลาดกลุ่มนี้ต้องใช้ Emotional Marketing เจาะความรู้สึก
ตัวอย่างที่เคยเห็นในสื่อที่สัมผัสความรู้สึกกับกลุ่ม LGBT เช่นคลิปโฆษณาที่คุณพ่อเลี้ยงเดี่ยว มีลูกชายที่ฝักใฝ่อยากเป็นผู้หญิง ชอบเล่นตุ๊กตา และมีพฤติกรรมโน้มเอียงไปทางผู้หญิง ซึ่งคุณพ่อรับไม่ได้ แต่ในท้ายที่สุดลูกคนนี้ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน สามารถเลี้ยงดูคุณพ่อได้เป็นอย่างดี สื่อลักษณะนี้เป็นภาพลักษณ์ที่ดีของกลุ่ม LGBT ที่สัมผัสเรื่องอารมณ์ การทำสื่อเพื่อเชิญชวนนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ อาจต้องใช้เรื่องอารมณ์เป็นจุดขาย
นอกจากนี้ในยุคสังคมออนไลน์ การสื่อสารจึงหนีไม่พ้นการใช้สื่อสังคมออนไลน์ต่างๆ เป็นเครื่องมือการตลาด นายจักรพงศ์ ย้ำว่า มีข้อพึงระวังเรื่องการใช้คำพูด เพราะลูกค้ากลุ่ม LGBT โดยธรรมชาติแล้วเป็นคนมั่นใจ และมักจะเป็นคนที่ค่อนข้าง aggressive พูดจาฉะฉาน ดังนั้นเวลาใช้สื่อสังคมออนไลน์กับคนกลุ่มนี้ ต้องระมัดระวังเรื่องถ้อยคำ พยายามไม่ให้เกิดการโต้แย้ง ไม่เช่นนั้นด้วยความเจ้าคารมณ์ของกลุ่ม LGBT อาจยากในการควบคุมสถานการณ์
ส่วนการทำตลาดนอกเหนือจากช่องทางปกติ ก็อาจใช้สัญญลักษณ์ที่เป็นการเชิญชวนเฉพาะกลุ่ม เช่น สัญญลักษณ์ สีรุ้ง สีม่วง เป็นต้น เพื่อสื่อให้รู้ว่าเรากำลังเชิญชวนพวกเขา ให้มาเยือนไทยและมาร่วมกิจกรรมต่างๆ ที่เราจัดขึ้น ซึ่งมั่นใจว่าหากทำสื่อประชาสัมพันธ์ที่ดี จะทำให้การเชิญชวนได้รับการตอบสนองที่ดีแน่นอน
อีกสิ่งหนึ่งที่ นายจักรพงศ์ กล่าวในฐานะที่เป็นผู้ประกอบการด้านท่องเที่ยว คือ ประเทศไทยเรามีเสน่ห์เรื่องความอ่อนน้อมถ่อมตน ความเป็นมิตรไมตรี เป็นเจ้าบ้านที่ดี อยากให้ปฏิบัติในแนวทางที่ดีอย่างนี้ กับนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT เพราะเขาต้องการการยอมรับ ยิ่งเมื่อหน่วยงานภาครัฐไปเชิญชวนเขามาเที่ยวบ้านเราแล้ว คนไทยที่เป็นเจ้าบ้าน ก็ควรให้การต้อนรับที่ดีด้วย จึงจะสร้างโอกาสสร้างรายได้ที่ดีไปด้วยกัน
ประเทศไทยเปิดกว้างได้เปรียบในภูมิภาค
เอกชนอีกราย นายสง่า เรืองวัฒนกุล นายกสมาคมผู้ประกอบการถนนข้าวสาร กล่าวว่า เห็นด้วยที่ททท.จะส่งเสริมนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT เช้ามาเที่ยวประเทศไทย ซึ่งปกตินักท่องเที่ยวกลุ่มนี้มาเยือนไทยอยู่แล้ว แม้จะยังไม่มีการส่งเสริมจริงจัง เห็นได้จากบริการและกิจกรรมที่มีรองรับ เช่น กิจกรรมสำหรับชาว LGBT ซึ่งจัดขึ้นต่อเนื่องทุกปี
รวมทั้งมีโรงแรมที่ให้การต้อนรับนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้โดยเฉพาะ เป็นโรงแรมที่กลุ่มลูกค้า LBGT มักบอกต่อกันให้มาพัก เพราะบริการดี และถูกใจกลุ่มเพศทางเลือก มีนับเป็นร้อยแห่งในระดับตั้งแต่บูทีค โฮเทล ไปจนถึงโรงแรม 4-5 ดาว ทำเลใจกลางกรุงเทพฯ และเมืองท่องเที่ยวหลัก
โดยตลาดนักท่องเที่ยวกลุ่มหลากหลายทางเพศ ส่วนใหญ่จะมาจากยุโรป มีหลายประเทศ เช่น อังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมนี และอีกภาคพื้นที่มีกลุ่ม LGBT เข้ามามาก คือ ออสเตรเลีย ต้องบอกว่าเป็นประเทศหลักๆ ที่ค่อนข้างเปิดสำหรับกลุ่มนี้
แต่ถ้าในเอเชีย ประเทศไทย เป็นอันดับต้นๆ ในการเปิดกว้างสำหรับนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT ลองเทียบกับประเทศเพื่อนบ้าน อย่าง อินโดนีเซีย ก็ปิดรับเรื่องเหล่านี้ มาเลเซีย ก็เช่นกันค่อนข้างปิดกั้นไม่ยอมรับกลุ่มความหลากหลายทางเพศ เพราะฉนั้นในเอเชีย ไทยเราได้เปรียบในฐานะประเทศเปิดกว้าง เสรี ไม่เหยียดหยันทางเพศ ยิ่งหากททท.ส่งเสริมตลาด ก็จะยิ่งเป็นการเชิญชวนให้นักท่องเที่ยวเหล่านี้ เข้ามาใช้จ่ายในไทยมากขึ้น
ธุรกิจที่คาดว่าจะได้รับผลดี สำหรับการมาเยือนเพิ่มขึ้นของกลุ่ม LGBT ก็คือ ธุรกิจสปาระดับหรู ธุรกิจเอ็นเตอร์เทนเม้นท์กลางคืน และธุรกิจโรงแรมระดับหรู ทั้งบูธีคโฮเทล และโรงแรมระดับ 4-5 ดาว เพราะคนกลุ่มนี้มีกำลังการใช้จ่ายสูง และมีรสนิยมชอบความหรูหรา สะดวกสบาย มีสไตล์ มีความเป็นอาร์ตในตัวเองสูง
ธรรมชาตีอีกอย่างที่เราต้องรู้คือ นักท่องเที่ยวกลุ่มที่มีความหลากหลายทางเพศ ส่วนใหญ่เป็นคนที่ดูแลตัวเองดี ใช้สินค้าดีบริการดี ยินดีจ่ายแพงเพื่อแลกกับความหรูหราและมีเอกลักษณ์ การเข้ามาของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ น่าจะมีส่วนทำให้บริการด้านท่องเที่ยวของไทย ยกระดับเพิ่มความหรูหรา และละเมียดละไมมากขึ้นในการให้บริการ
การเดินทางของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ จะไปทั้งเมืองหลักและเมืองรอง เพราะชอบความแปลกใหม่ ชอบธรรมชาติ และพร้อมที่จะจ่ายแลกเปลี่ยนกับสิ่งที่ชอบ ได้มากกว่านักท่องเที่ยวกลุ่มอื่นๆ ด้วยธรรมชาติที่เป็นคนมี passion สูง มีความต้องการเฉพาะที่มากกว่ากลุ่มอื่น ทำให้สินค้าและบริการต้องปรับตัวรองรับให้ทันท่วงที
