หมอยง เล่าเรื่องวัคซีน subunit vaccine ที่ก้าวหน้าที่สุดตอนนี้ จากสหรัฐ และจีน โดย novavax ของสหรัฐ ผ่านการทดลองระยะ 3 ขึ้นทะเบียนที่แคนาดาแล้ว
ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้โพสต์ข้อความลงบนเฟซบุ๊กส่วนตัว “Yong Poovorawan” เล่าเนื่องวัคซีนโควิด โดยเฉพาะ subunit vaccine ที่สหรัฐผลิตและผ่านการทดลองระยะที่ 3 รวมทั้งขึ้นทะเบียนใช้ฉุกเฉินที่แคนาดาแล้ว โดยระบุว่า
“โควิด 19 วัคซีน subunit vaccine ที่มีหลายคนพูดถึง novavax
ทั่วโลกฉีดวัคซีนไปแล้ว 128 ล้านโดส มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อเมริกาเป็นประเทศที่ฉีดมากที่สุดรองลงมาคือจีน มีการติดเชื้อทั่วโลกมีแนวโน้มลดลงจากเดิมเคยสูงสุดวันละ 7 แสนรายขณะนี้ลงมาอยู่ที่ 4 แสนราย
วันนี้ขอพูดเรื่อง subunit vaccine หรือหน่วยของ spike โปรตีน (หนามแหลมออกมา)
โปรตีนนี้จะได้จากกระบวนการ recombinant protein โดยหลักการให้สิ่งมีชีวิตเช่น แบคทีเรีย ยีสต์ หรือเซลล์เพาะเลี้ยง สร้างโปรตีนขึ้นมา แล้วนำเอาโปรตีนนั้นมารวมกับสารกระตุ้นภูมิต้านทาน (adjuvant) ทำให้เป็นวัคซีน วิธีการนี้ที่เราใช้ในอดีต คือ วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบ บี
กระบวนการนี้ มีวัคซีนอยู่ 2 แห่งที่ทำไปได้ก้าวหน้าที่สุด คือ novavax ของอเมริกา และ Anhui Zhifei Longcom Biopharmaceutical Co. Ltd. ประเทศจีน
nanovax จะใช้รหัสพันธุกรรมของไวรัสก่อโรค covid 19 ในส่วนของ spike โปรตีน ใส่ใน Vector (Baculovirus)ไวรัส แล้วนำไวรัสนี้ ส่งผ่านเข้าไปในเซลล์เพาะเลี้ยง ที่เป็นเซลล์ของแมลง (sf9 insect cells) ให้สร้างโปรตีนเหมือนรูปแบบของหนามแหลม ที่ยื่นออกมา ของโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ แล้วเอาโปรตีนนั้นมาทำให้บริสุทธิ์ และให้ยึดเกาะติดกับสารกระตุ้นสร้างภูมิต้านทาน
novavax ใช้สารกระตุ้น ให้สร้างภูมิต้านทานเป็นตัวใหม่ ชื่อ M1 สารสกัดนี้ ได้มาจากเปลือกไม้ ที่อยู่ในประเทศชิลี (Q saponaria) มีคุณสมบัติคล้ายสบู่ saponin
ดังนั้น M1 จึงเป็น adjuvant ใหม่ของบริษัท และเท่าที่ทราบ อยู่ในขั้นตอนของการทดลองกับวัคซีนอื่นอยู่ด้วย แต่ยังไม่ถึงกับนำมาใช้ในมนุษย์มาก่อน
novavax สามารถกระตุ้นให้สร้างภูมิต้านทานได้ดี และมีการศึกษาผ่านระยะที่ 3 แล้ว วัคซีนนี้ต้องฉีด 2 เข็มห่างกัน 21 วัน จากการศึกษาในอเมริกาและอังกฤษมีประสิทธิภาพ 89% ศึกษาในแอฟริกาใต้มีประสิทธิภาพ 49%
วัคซีนนี้ ขึ้นทะเบียนใช้ในภาวะฉุกเฉินได้แล้ว ที่แคนาดา และอยู่ระหว่างการพิจารณาเอกสารจาก EU ขณะนี้ยังไม่ได้ทะเบียนภาวะฉุกเฉิน จาก US FDA ในส่วนประกอบมีของใหม่อยู่ด้วย
สำหรับคนไทยที่ถามหาคงต้องรอหน่อย
ส่วนวัคซีนของจีน subunit ที่กำลังศึกษาอยู่ในระยะที่ 3 ในประเทศ China, Ecuador, Indonesia, Malaysia, Pakistan, Uzbekistan รายละเอียดต่างๆยังไม่ทราบ
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- ฉีดวัคซีน 2 เข็มสลับยี่ห้อ ‘หมอยง’ ชี้บริหารได้เร็ว ครอบคลุมคนหมู่มาก
- อย่ามัวแต่รอชาติตะวันตก! ‘นพ.ยง’ ชี้วัคซีน ‘อาวุธสำคัญ’ ยิ่งได้เร็ว ยิ่งฟื้นเศรษฐกิจไว
- ระวัง!! โควิดระบาดระลอก 3 หลังสายพันธุ์ผู้ดีกำลังขยายตัวไปทั่วโลก
