Telecommunications

ดีอีเอส โต้เดือด ‘ไทยคม 5’ ชำรุดก่อนครบสัญญา อย่าเลี่ยงความรับผิดชอบ

ดีอีเอส โต้เดือด ไทยคม อย่าเลี่ยงความรับผิดชอบ กรณีดาวเทียมชำรุดก่อนครบสัญญาสัมปทาน กระทบทั้งผู้ใช้บริการและทำรัฐสูญรายได้

น.ส.อัจฉรินทร์ พัฒนพันธ์ชัย ปลัด กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส) กล่าวว่า กรณีดาวเทียมไทยคม 5 ซึ่งประสบปัญหาขัดข้อง จนต้องปลดระวาง ก่อนวันครบกำหนดสัญญาสัมปทาน ดีอีเอส โต้เดือด ไทยคม ว่า ที่ผ่านมากระทรวงฯ ในฐานะคู่สัญญากับ บมจ. ไทยคม ซึ่งเป็นเอกชนผู้รับสัมปทาน ได้เจรจาให้ บริษัทแสดงความรับผิดชอบ เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายทั้งกับลูกค้าผู้ใช้บริการ และกับรัฐในฐานะผู้ให้สัมปทาน

ดีอีเอส โต้เดือด ไทยคม

อย่างไรก็ตาม จนภึงขณะนี้ ยังไม่มีข้อยุติร่วมกัน และล่าสุดผู้บริหาร บมจ.ไทยคม ออกมากล่าวอ้างให้ข้อมูลเพื่อหลีกเลี่ยงความรับผิดชอบ ในการปฏิบัติตามเงื่อนไขในสัญญาสัมปทาน ดังนั้น กระทรวงฯ จำเป็นต้องออกมาให้ข้อเท็จจริงเพื่อตอบโต้ข้อกล่าวอ้างของเอกชนในประเด็นหลักๆ ดังนี้

การที่ผู้บริหารของไทยคม ระบุว่าได้ดำเนินการตามเงื่อนไข ในสัญญาสัมปทานครบถ้วนมาตลอดนั้น สัญญาสัมปทานนี้ ทำขึ้นเมื่อปี 2534 มีข้อกำหนดชัดเจน ให้บริษัทฯ มีหน้าที่จัดสร้าง และจัดส่งดาวเทียมสื่อสารภายในประเทศ โดยมีดาวเทียมหลัก และดาวเทียมสำรอง ซึ่งจัดส่งขึ้นสู่วงโคจรให้ทันใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และต่อเนื่องกับการสิ้นอายุของดาวเทียมดวงก่อน

อีกทั้ง เมื่อถึงวันสิ้นสุดสัญญาสัมปทาน บริษัทฯ ต้องส่งมอบทรัพย์สินภายใต้สัญญาฯ คืนให้กระทรวงฯ โดยดาวเทียมต้องอยู่ในสภาพใช้งานได้ ณ ตำแหน่งวงโคจร รวมทั้งสถานีควบคุมดาวเทียมและอุปกรณ์ต่างๆ ต้องอยู่ในสภาพที่ใช้งานได้ดี

ทั้งนี้ จากข้อสัญญาข้างต้น ชัดเจนว่าเงื่อนไขสำคัญ ไม่ได้อยู่ที่จำนวนดาวเทียมที่บริษัทฯ มีการจัดสร้างเพื่อให้บริการ และในวันสิ้นสุดอายุสัญญา ทรัพย์สินในโครงการทั้งหมด ที่ต้องส่งมอบให้กับกระทรวงฯ ซึ่งเป็นเจ้าของสัมปทานดาวเทียมไทยคม ต้องยังอยู่ในสภาพใช้งานได้ดี และสามารถให้บริการได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อัจฉรินทร์ พัฒนพันธ์ชัย
อัจฉรินทร์ พัฒนพันธ์ชัย

ในส่วนของอายุดาวเทียมไทยคม 5 ซึ่งขึ้นสู่วงโคจร เพื่อให้บริการในปี 2549 นั้น กระทรวงฯ เคยได้รับแจ้งจากบริษัทฯ เมื่อปลายปี 2560 ว่า ดาวเทียมดวงนี้ จะหมดอายุทางวิศวกรรมในช่วงไตรมาส 3 ปี 2563 เนื่องจากเชื้อเพลิงในระบบขับเคลื่อนจะหมด

พร้อมกันนี้ บริษัทฯ ยื่นข้อเสนอขอเชื่อมต่อระบบขับเคลื่อนเพิ่มเติม ให้กับดาวเทียมไทยคม 5 และขอแก้อายุสัญญาสัมปทาน ซึ่งกระทรวงฯ ได้เห็นชอบหลักการให้บริษัทฯ เฉพาะในเรื่องคำขอเชื่อมต่อระบบขับเคลื่อนเพิ่มเติมให้กับดาวเทียมไทยคม 5 ซึ่งบริษัทก็ได้รายงานความคืบหน้าการดำเนินการ เมื่อเดือนสิงหาคม 2562

อย่างไรก็ตาม ในเดือนธันวาคม 2562 บริษัทฯ ได้แจ้งว่าเกิดเหตุขัดข้องทางเทคนิค ของระบบแจ้งสถานะของดาวเทียมไทยคม 5 และพยายามทำการแก้ไขแต่ไม่สำเร็จ และได้แจ้งว่าจะต้องปลดระวางดาวเทียมออกจากวงโคจร

ในเรื่องดังกล่าว กระทรวงฯ ได้แต่งตั้งคณะทำงานขึ้นมา เพื่อตรวจสอบทางเทคนิค และพบว่าไทยคม 5 เกิดการขัดข้องจริง โดยเกิดจากระบบแจ้งเตือนสถานะบนดาวเทียม (Telemetry) ไม่ส่งสัญญาณลงมา โดยเป็นการเสียแบบเฉียบพลัน

ประกอบกับเมื่อปี 2561 บริษัทฯ พบปัญหาอุปกรณ์ Telemetry ตัวที่ 1 ใช้งานไม่ได้ และตัดสินใจใช้งานตัวสำรองแทน ซึ่งเป็นการดำเนินการโดยไม่เคยแจ้งให้กระทรวงฯ รับทราบ จึงไม่สอดคล้องกับข้ออ้างของ บมจ.ไทยคม ที่ให้ข้อมูลกับสื่อว่า ดาวเทียมไทยคม 5 ชำรุด เพราะหมดอายุวิศวกรรมและใช้งานเกินกว่าอายุที่กำหนด

นอกจากนี้ การที่บริษัทปลดระวางดาวเทียมไทยคม 5 เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2563 เป็นหน้าที่ของบริษัทฯ ที่จะดำเนินการตามข้อปฏิบัติสากล กระทรวงฯ รับทราบว่า ต้องดำเนินการ แต่ไม่ได้อนุมัติหรือเห็นชอบ และกระทรวงฯ ได้มีหนังสือแจ้งให้บริษัทฯ ดำเนินการตามข้อกำหนดของสัญญาฯ หลังการปลดระวางด้วย เช่นเดียวกับการปลดระวางดาวเทียมดวงก่อนๆหน้านี้

อีกประเด็นสำคัญ เกี่ยวกับสัญญาสัมปทานไทยคม ก็คือ ข้อสัญญาเกี่ยวกับการชำระส่วนแบ่งรายได้ตามสัญญาดำเนินกิจการดาวเทียมสื่อสารภายในประเทศ ซึ่งมีการจัดทำร่วมกันตั้งแต่ปี 2534 ซึ่งกำหนดผลประโยชน์ตอบแทนที่บริษัทฯ ต้องชำระให้กับกระทรวงฯ เป็นร้อยละของรายรับรวมทั้งสิ้นในแต่ละปี ก่อนหักค่าใช้จ่าย หรือให้ผลประโยชน์ตอบแทนขั้นต่ำ โดยเอาจำนวนผลประโยชน์ที่สูงกว่าเป็นเกณฑ์

ดังนั้นข้อมูลที่เอกชนกล่าวอ้าง ถึงตัวเลขที่มีการชำระค่าส่วนแบ่งรายได้ของดาวเทียมจนถึงปัจจุบัน ว่า เป็นจำนวนเงินที่สูงกว่าจำนวนขั้นต่ำที่กำหนดไว้ในสัญญา จึงถือเป็นข้อมูลที่อาจสร้างความเข้าใจคลาดเคลื่อนต่อสาธารณชน ที่ไม่ทราบถึงรายละเอียดของสัญญาในประเด็นนี้

ก่อนหน้านี้ บริษัท ไทยคม จำกัด (มหาชน) ผู้ให้บริการดาวเทียม รายงานว่า บริษัทได้ดำเนินการโอนย้ายลูกค้าออกจากดาวเทียม THAICOM 5 ไปยังดาวเทียม THAICOM 6 และดาวเทียมดวงอื่นๆ เสร็จสิ้นแล้ว เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2563 ที่ผ่านมา พร้อมยุติการใช้งานดาวเทียม และทำการปลดระวางดาวเทียม THAICOM 5 แล้ว เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2563 เวลา 16.52 น. (ตามเวลาประเทศไทย) โดยบริษัทได้ใช้ความพยายามอย่างเต็มที่ในการบริหารดาวเทียมเพื่อให้ลูกค้าผู้ใช้งานได้รับบริการที่ต่อเนื่อง และได้รับผลกระทบน้อยที่สุด

ทั้งนี้ ไทยคม ชี้แจงว่า ดาวเทียม THAICOM 5 ได้เกิดเหตุขัดข้องขึ้นเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2562 ส่งผลให้มีข้อจำกัดทางเทคนิคในการตรวจสอบสถานะดาวเทียม THAICOM 5 บริษัทได้พยายามดำเนินการกู้คืนระบบที่ขัดข้องตามคำแนะนำของผู้ผลิตดาวเทียมและผู้เชี่ยวชาญหลายครั้ง แต่ไม่สามารถทำการกู้คืนระบบได้

ด้วยเหตุผลดังกล่าวผู้ผลิตจึงแนะนำให้บริษัทดำเนินการปลดระวางดาวเทียม สำหรับ ดาวเทียม THAICOM 5 มีการใช้งานมาแล้วร่วม 14 ปี โดยส่งขึ้นสู่วงโคจรตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2549

อ่านข่าวเพิ่มเติม

 

Avatar photo