เมืองท่องเที่ยวหลายแห่ง ต้องการพัฒนาไปสู่กรีนทัวริซึ่ม พยายามพัฒนาปรับปรุงองค์ประกอบภายในให้สอดรับกับการคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม ซึ่งรายละเอียดก็แตกต่างกันไป ตามสภาพพื้นที่และความพร้อมของชุมชน
แต่สำหรับ “เกาะหมาก” เกาะท่องเที่ยวชื่อดังในจังหวัดตราดแห่งนี้ นอกจากความพยายามที่จะเป็นกรีนทัวริซึ่มแล้ว ที่นี่ยังได้ความร่วมมือจากหน่วยงานพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวอย่าง องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน หรือ อพท. ที่มาร่วมกันพัฒนาเกาะหมากให้มี “ธรรมนูญเกาะหมาก” ขึ้นมา ซึ่งก็เป็นกฎเกณฑ์ที่ชุมชนตั้งขึ้น เพื่อเป็นกติการการใช้พื้นที่ร่วมกัน
“นิพนธ์ สุทธิธนกูล” ประธานวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวเกาะหมาก กล่าวว่า ที่ตั้งใจให้มีธรรมนูญเกาะหมากขึ้นมา ก็เพื่อให้เกาะหมากเป็น “โลว์คาร์บอน เดสติเนชั่น” หรือเกาะที่ส่งผลกระทบโดยการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ สู่ชั้นบรรยากาศต่ำที่สุด
แต่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวชื่อดังที่คนรู้จักแพร่หลาย การจะทำให้เป็นโลว์คาร์บอนเดสติเนชั่นก็ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องวางกรอบกติกา หลายข้อให้ทุกคนปฏิบัติ ทุกคนที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวบนเกาะหมาก ต้องคำนึงถึงกฎเหล่านี้ และยึดปฏิบัติร่วมกันอย่างเคร่งครัด จึงจะทำให้เกาะหมากเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ สู่ชั้นบรรยากาศน้อยที่สุดได้
มาดูกันว่ากติกาที่ทำให้เกาะหมากเป็นโลว์คาร์บอนเดสติเนชั่น มีข้อห้ามหรือข้อจำกัดอะไรบ้าง
- ไม่สนับสนุนให้เรือเฟอรี่นำยานพาหนะของนักท่องเที่ยวข้ามมายังเกาะหมาก
- รถจักรยานยนต์ให้เช่าต้องมีไม่เกิน 70% ของจำนวนห้องพักบนเกาะหมาก
- ไม่สนับสนุนการใช้วัสดุจากโฟม หรือวัสดุที่ก่อให้เกิดมลพิษ เพื่อใส่อาหาร
- ห้ามทิ้งขยะ สิ่งปฏิกูล ของเหลือรับประทานลงในที่สาธารณะ และแหล่งน้ำโดยเด็ดขาด
- ไม่สนับสนุนให้ใช้สารเคมีที่มีสารตกค้างสูง
- ห้ามส่งเสียงดัง หรือกระทำการรบกวน หรือเป็นการเดือดร้อน ในเวลา 22.00 น. – 07.00 น.
- ไม่สนับสนุนกีฬาทางบก และทางทะเล ที่ใช้เครื่องยนต์ที่สร้างความเดือดร้อนแก่ชุมชน
- ห้ามนำ ห้ามเสพ ห้ามจำหน่ายสารเสพติดผิดกฎหมายทุกชนิดบนเกาะ
นอกจากนี้ เพื่อเป็นการส่งเสริมให้นักท่องเที่ยว เลือกใช้จักรยานสำหรับเดินทางในเกาะหมาก อพท. ได้ช่วยสนับสนุนจักรยานจำนวน 100 คัน มอบให้แก่วิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว โดยนักท่องเที่ยวสามารถเลือกใช้บริการรถจักรยานได้ 2 แบบ คือ ฟรี และเสียค่าเช่าในอัตราสูงสุดไม่เกินคันละ 50 บาทต่อวัน ซึ่งการใช้จักรยานเพื่อการท่องเที่ยว ช่วยลดการใช้เครื่องยนต์ ลดการปล่อยคาร์บอนสู่ชั้นบรรยากาศได้แน่นอน
มากไปกว่าน้้น ชุมชนและผู้ประกอบการบนเกาะหมาก ยังมีกิจกรรมเก็บขยะบนชายหาด ร่วมกับอบต.และนักท่องเที่ยวทุกวันเสาร์ ภายใต้ชื่อ “Trash Hero” รวมถึงช่วยกันดูแลเรื่องความปลอดภัยของคนบนเกาะและนักท่องเที่ยว
“เกาะหมากมีขีดความสามารถรองรับนักท่องเที่ยวได้จำกัด ผู้ประกอบการและชุมชนรับรู้ร่วมกัน จึงมั่นใจว่า การท่องเที่ยวในเกาะนี้ จะไม่กระทบต่อแหล่งน้ำและสิ่งแวดล้อม และยังปลูกฝังแนวความคิดจากรุ่นสู่รุ่นว่า เกาะหมากไม่จำเป็นต้องเจริญมากแต่สามารถอยู่ได้”
เกาะหมากของเราไม่จำเป็นต้องเจริญมาก แต่สามารถอยู่ได้
นั่นคือนิยามการพัฒนาและความเป็นตัวตน ของแหล่งท่องเที่ยวเล็กๆ แห่งนี้ ซึ่งน่าจะเป็นแบบอย่างให้กับแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติหลายแห่ง พยายามอนุรักษณ์ โดยให้บริการท่องเที่ยวแบบไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ส่งต่อมรดกแหล่งท่องเที่ยวให้บุตรหลาน ในสภาพที่ยังสมบูรณ์มากที่สุดเท่าที่จะทำได้
