เหน็บชา เรื่องใกล้ตัว เครือข่ายคนไร้พุง แนะปรับพฤติกรรมการกิน เลือกอาหารที่มีวิตามินบี 1 และ บี 12 หากมีอาการรุนแรงอาจเป็นเส้นประสาทบาดเจ็บ ควรปรึกษาแพทย์
เครือข่ายคนไทยไร้พุง ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย เผยแพร่บทความเรื่อง “กินอย่างไร ให้ห่างไกลเหน็บขา” โดยระบุว่า
หลายคนคงเคยเกิดอาการ “เหน็บชา” โดยเฉพาะตามปลายมือหรือเท้า มีอาการยุบยิบหรือคล้ายเข็มเล็ก ๆ ทิ่มจำนวนมาก ซึ่งอาการนี้โดยทั่วไปแล้วเกิดได้ทั้งจากการกดทับเส้นประสาทส่วนปลายช่วงแขน ข้อมือ เท้าหรือข้อเท้า เกิดการบาดเจ็บของเส้นประสาทหรือการขาดสารอาหารบางประเภทก็ได้ ซึ่งสาเหตุหลักที่ไม่รุนแรง มีดังนี้
- การนั่งหรือยืนในท่าเดิมเป็นเวลานาน ขาดการขยับเขยื้อนเป็นช่วงเวลาหนึ่ง
- การขาดวิตามินบางชนิด เช่น วิตามินบี 1 บี 12 ซึ่งมีสาเหตุที่ระบุได้ ซึ่งแก้ไขและป้องกันได้ไม่ยาก
สาเหตุของการเกิดอาการเหน็บชาจากการขาดวิตามินบี 1
เป็นผลมาจากการขาดการบริโภคแหล่งธัญพืชบางชนิด โดยเฉพาะธัญพืชไม่ขัดสีไป เช่น ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอร์รี่ ถั่วต่าง ๆ ลูกเดือย ข้าวโพด เพราะวิตามินบี 1 จะอยู่ในส่วนของเปลือกหุ้มเมล็ด ซึ่งจะสูญหายไปหลังจากที่ขัดเมล็ดจนกลายเป็นข้าวขาว หรือผลิตภัณฑ์แป้งขัดขาว
การบริโภคอาหารที่ขัดขวางกระบวนการดูดซึมวิตามินบี 1 เช่น พืชบางชนิด อาทิ ใบเมี่ยง หมากพลู ดื่มชา ปลาร้า แหนมดิบ ปลาส้มดิบ หอยดิบ ไข่ที่ไม่สุก
ความต้องการของร่างกายสูงขึ้นชั่วคราว จากการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา เช่น สตรีตั้งครรภ์และให้นมบุตร เด็กที่อยู่ในช่วงวัยเจริญเติบโต คนที่มีการใช้แรงงานร่างกายหนักกว่าปกติ นักกีฬา ผู้ที่เจ็บป่วยเรื้อรังเป็นเวลานาน ผู้ที่มีปัญหาไทรอยด์ทำงานมากกว่าปกติ
อาการเจ็บป่วยบางชนิด เช่น มีการผ่าตัดเกี่ยวกับทางเดินอาหาร ผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกไต ผู้ป่วยพิษสุราเรื้อรัง ผู้ที่มีความบกพร่องทางพันธุกรรมที่ทำให้การเมตาบอลิสมของวิตามินบี 1 เปลี่ยนไป
สาเหตุของการเกิดอาการเหน็บชาจากการขาดวิตามินบี 12
เกิดความผิดปกติภายในกระเพาะอาหาร ที่สร้างสารช่วยดูดซึมวิตามิน B12 ทำให้วิตามินนี้ ไม่สามารถดูดซึมได้ รวมทั้งผู้ที่มีการผ่าตัดลำไส้เล็กส่วนปลาย ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ดูดซึมวิตามิน B12
ผู้ที่รับประทานอาหาร แบบมังสวิรัติแบบเคร่ง ที่ไม่ดื่มนม กินปลาหรือไข่เลย เนื่องจากวิตามินบี 12 พบได้ในผลิตภัณฑ์อาหาร จากเนื้อสัตว์
หากมีอาการผิดปกติอื่นร่วมด้วย ควรทำอย่างไร ?
กลุ่มที่มีความผิดปกติรุนแรงนั้น เช่น รายที่มีภาวะของการทำลายเส้นประสาทรอบนอก จากโรคบางชนิด เช่น ภาวะเบาหวาน โรคใด ๆ ที่เกิดความผิดปกติ ของระบบประสาทส่วนกลาง เช่น สมอง หรือ ไขสันหลังก็สามารถเกิดอาการเหน็บชาได้เช่นกัน
หากมีอาการเหน็บชา ร่วมกับอาการผิดปกติอื่นด้วย และมีระยะเวลาที่มีอาการยาวนาน หรือ อาการมีความรุนแรง จนไม่สามารถดำเนินชีวิตประจำวันอย่างปกติได้ ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อตรวจร่างกายโดยละเอียด และไม่ควรตัดสินใจซื้อยา หรือ ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร มารับประทานเอง
เราจะป้องกันอาการเหน็บชาได้อย่างไร
1. เลือกรับประทานอาหาร กลุ่มธัญพืชไม่ขัดสี เช่น ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอร์รี่ ลูกเดือย ข้าวฟ่าง งาต่าง ๆ เป็นประจำ เพื่อให้ได้รับวิตามินบี 1 เป็นประจำ
2. เลือกรับประทานอาหาร จากเนื้อสัตว์เป็นปกติ แต่ให้ความสำคัญ ในการเลือกให้ไขมันไม่สูงเกินไป โดยตัดมัน หรือ หนังทิ้งออกไป ก่อนนำมาปรุงอาหาร จะทำให้ได้รับวิตามินบี 12 เพียงพอ
3. สำหรับปัญหา เกี่ยวกับระบบกล้ามเนื้อ และระบบประสาท ควรมีการวางแผน การออกกำลังกาย ให้ครบถ้วนเป็นประจำ และอาจปรึกษานักกายภาพบำบัด หรือ นักวิทยาศาสตร์การกีฬาเบื้องต้นได้ หากต้องการคำแนะนำ การออกกำลังกายที่เหมาะสมกับตนเอง
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- โควิดวันนี้ 23 ส.ค. ไทยเจอติดเชื้อเพิ่ม 5 คน จาก ‘อินเดีย-อังกฤษ-โอมาน’
- จัดบ้านหน้าฝน กรมอนามัย ชวนสร้างสภาพแวดล้อมปลอด ‘สัตว์มีพิษ-แมลง’
- ไข้เลือดออกระบาด กรมควบคุมโรค แนะทุกบ้าน ‘3 เก็บ ป้องกัน 3 โรค’
