การออกมาประกาศลาออกจากตำแหน่งผู้บริหารอาลีบาบา แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ของ “แจ็ค หม่า” กำลังเป็นที่จับตาของคนทั่วโลก ในฐานะมหาเศรษฐีที่สร้างตัวจากธุรกิจอินเทอร์เน็ตเป็นรุ่นแรกๆ ของจีนที่ตัดสินใจในลักษณะดังกล่าว
ความน่าสนใจของการตัดสินใจของหม่า ปรากฏอยู่ในหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องที่เขาตัดสินใจ “เร็ว” กว่ามหาเศรษฐีในรุ่นเดียวกัน ที่ปัจจุบันนี้หลายคนยังคงสร้างอาณาจักรของตนเองต่อไป แม้จะอายุมากขึ้นเรื่อย ๆ อย่าง ลี กาชิง ที่เพิ่งประกาศวางมือจากธุรกิจของตนเองในวัย 89 ปี
แต่สำหรับหม่า เขาตัดสินใจที่จะมุ่งสู่เส้นทางใหม่ตั้งแต่วัย 54 ปีเท่านั้น ซึ่งเขาจะใช้วันคล้ายวันเกิดของเขาในวันที่ 10 กันยายนนี้ เป็นวันประกาศวางมือจากอาลีบาบาอย่างเป็นทางการ
การตัดสินใจวางมือในช่วงเวลานี้ อาจกล่าวได้ว่าเป็นช่วงเวลาที่ “หมดห่วง” แล้ว เพราะหากหันกลับไปมองระบบนิเวศน์ด้านดิจิทัลของจีนที่มีอยู่ทุกวันนี้ ทุกค่ายไม่ว่าจะเป็นเทนเซ็นต์ ไป่ตู้ เจดีดอทคอม และอาลีบาบา ต่างอยู่ในสถานะที่ได้เปรียบคู่แข่งต่างชาติทุกด้าน ในแบบที่แพลตฟอร์มต่างชาติ เช่น กูเกิล หรือเฟซบุ๊กไม่สามารถได้รับสิทธิดังกล่าว
การที่แพลตฟอร์มเหล่านี้เกิด และเติบโตจนมีผลต่อพฤติกรรมการใช้ชีวิตและการชำระเงินของชาวจีน ได้ถูกยกเป็นกรณีศึกษา และสร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้คนต่าง ๆ ทั่วโลก
สำหรับหม่า การตัดสินใจของชายที่ครั้งหนึ่งเคยเกิดในครอบครัวที่ยากจนในหังโจว ก่อนจะกลายเป็นครูสอนภาษาอังกฤษ และตัดสินใจลาออกมาลุยธุรกิจ “อินเทอร์เน็ต” เป็นเรื่องที่น่าสนใจไม่น้อย
เขาเล่าว่า เมื่อครั้งที่เขาพบอินเทอร์เน็ตนั้น เขาเชื่อมั่นเลยว่า สิ่งนี้คือสิ่งที่จะเปลี่ยนแปลงโลก และเปลี่ยนแปลงประเทศจีนครั้งใหญ่ แต่เขาก็ไม่สามารถโน้มน้าวนักลงทุนในสหรัฐได้
เงินลงทุนที่เขาได้รับก้อนแรกนั้นมาจากเพื่อนที่มอบให้มาถึง 60,000 ดอลลาร์ และเขาก็ใช้เงินก้อนนั้นสร้าง “อาลีบาบา” ธุรกิจที่ทำรายได้ไม่ได้เลยตลอด 3 ปีแรกของการดำเนินงาน แต่สิ่งที่ทำให้เขายังเชื่อมั่นว่ามันจะไปรอดก็คือ จดหมายขอบคุณจากคู่ค้าที่เข้าใช้แพลตฟอร์มของเขา
ปัจจุบัน สำนักงานใหญ่ของอาลีบาบายังคงตั้งอยู่ในหังโจว แต่อาณาจักรของอาลีบาบาได้แผ่ขยายออกไปครอบคลุมธุรกิจต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นค้าปลีก รับชำระเงิน คลาวด์ สื่อดิจิทัล หรือแม้กระทั่งธุรกิจบันเทิง ซึ่งธุรกิจเหล่านี้ทำให้มูลค่าของอาลีบาบาเพิ่มขึ้นจาก 60,000 ดอลลาร์ในยุคเริ่มต้น มาอยู่ที่ 420, 800 ล้านดอลลาร์ ตามราคาปิดตลาดหลักทรัพย์เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา (7 ก.ย.)
เป้าหมายที่หม่าเปิดเผยออกมากับชีวิตหลังเกษียณนั้น เขาบอกว่าจะมุ่งไปสู่ด้านการศึกษา โดยจะเจริญรอยตามมหาเศรษฐีผู้ก่อตั้งไมโครซอฟท์อย่าง “บิล เกตส์” นั่นเอง
พอร์เตอร์ ริสแมน อดีตพนักงานอาลีบาบา ผู้เขียนหนังสือ “Crocodile in the Yangtze” เคยกล่าวถึงหม่าไว้ว่า สิ่งที่ซิลิคอนวัลเลย์รู้จักเกี่ยวกับตัวเขาก็คือ การมีบุคลิกของชาวจีนอย่างเต็มเปี่ยม เปิดกว้าง กล้าเสี่ยง และมองหานวัตกรรมอยู่เสมอ
สถานการณ์ของอาลีบาบาหลังจากนี้ยังถือว่าปลอดภัยเมื่อเทียบกับแพลตฟอร์มอื่น ๆ ของจีนที่เติบโตมาในยุคเดียวกัน เนื่องจากอาลีบาบาไม่ได้รับผลกระทบมากนักจากมาตรการกีดกันทางการค้าระหว่างจีนกับสหรัฐ
อาลีบาบาไม่ได้ฝากความหวังไว้ในธุรกิจเกม เหมือนเช่นเทนเซ็นต์ ที่ในขณะนี้เจอมาตรการใหม่ของทางการจีน ที่เข้ามาควบคุมเนื้อหาเกมมากขึ้น อีกทั้งอาลีบาบายังไม่เจอข่าวฉาวเหมือนอย่างที่ เจดีดอทคอม แพลตฟอร์มเพื่อนบ้าน กำลังเผชิญอยู่ในขณะนี้ จนทำให้ราคาหุ้นตกระนาวแต่อย่างใด
การประกาศวางมือ และการออกไปลุยงานด้านการศึกษาของแจ็ค หม่า ในวัย 54 ปี จึงอาจเป็นการตัดสินใจที่มีความสุขที่สุดในโลกก็เป็นได้
อาณาจักรอาลีบาบา
การแตกธุรกิจออกไปหลากหลายประเภท ช่วยให้อาลีบาบาเติบโตขึ้นมาเป็นหนึ่งในบริษัทที่มีมูลค่ามากที่สุดในสุดในโลก
ทีมอลล์-เถาเป่า
อีคอมเมิร์ซ ถือเป็นธุรกิจที่เป็นรายได้หลักของบริษัท เป็นธุรกิจที่หม่าเปิดตัวในปี 2542 และสามารถโค่นอีเบย์ขึ้นมาเป็นแชมป์ในตลาดจีนได้ในอีก 8 ปีต่อมา
เพียงแค่ปลายนิ้วคลิกลงบนมือถือ หรือคอมพิวเตอร์ ผู้บริโภคจีนก็สามารถซื้อสินค้าได้อย่างหลากหลายบนแพลตฟอร์มเถาเป่า และทีมอลล์ ไล่ตั้งแต่สินค้าธรรมดาทั่วไป อย่างเสื้อผ้า อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ อาหาร และสินค้าหรูหรา ไปจนถึงสินค้าแปลกๆ อย่าง เครื่องบินขนส่งสินค้าโบอิง 747 ที่มีการเปิดประมูลเมื่อปีที่แล้ว
จนถึงวันนี้ อีคอมเมิร์ซยังคิดเป็นสัดส่วนมากกว่า 80% ของธุรกิจโดยรวมของอาลีบาบา ซึ่งช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถุนายนที่ผ่านมา รายได้จากธุรกิจส่วนนี้เพิ่มขึ้นถึง 61%
ผู้ใช้งานเป็นประจำบนแพลตฟอร์มตลาดออนไลน์นี้ เพิ่มขึ้น 17 ล้านคนในเดือนมิถุนายน มาอยู่ที่ 634 ล้านคน ซึ่งลูกค้าสามารถใช้อาลีเพย์ แอพพลิเคชั่นของแอนท์ ไฟแนนเชียล หน่วยงานในเครือาลีบาบา จ่ายค่าสินค้าได้ด้วย
ความปรารถนาที่จะเป็นยักษ์ใหญ่ระดับโลกในด้านนี้ของอาลีบาบา ยังสะท้อนให้เห็นจากมูลค่าการลงทุนในลาซาด้า บริษัทชอปปิงออนไลน์ชั้นนำของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
บันเทิง
อาลีบาบายังทุ่มเงินอย่างไม่อั้นในธุรกิจภาพยนตร์ และบันเทิง โดย “อาลีบาบา พิคเจอร์ส” หน่วยงานในเครือได้เข้าซื้อหุ้นข้างน้อยใน “แอมบลิน พาร์ทเนอร์ส” ของสตีเวน สปีลเบิร์ก ที่เป็นเจ้าของ “ดรีมเวิร์คส์ พิคเจอร์ส” ในปี 2559
เมื่อต้นปีนี้ อาลีบาบายังจ่ายเงินไป 750 ล้านดอลลาร์ เพื่อซื้อหุ้นในหน่วยงานด้านภาพยนตร์ของแวนด้า ฟิล์ม บริษัทผลิตภาพยนตร์สัญชาติจีน กลายเป็นผู้ถือหุ้นรายใหญ่สุดอันดับ 2 ของบริษัทรายนี้ ทั้งยังได้เข้าไปลงทุนในภาพยนตร์ชุด มิชชัน อิมพอสซิเบล ของทอม ครูซ ที่กลายมาเป็นหนังบ็อกซ์ออฟฟิศในตลาดจีน
อาลีบาบา ยังเป็นเจ้าของเว็บไซต์วีดิโอสตรีมมิง “ยูคู” ภายใต้การจับมือเป็นพันธมิตรกับ “ซีซีทีวี” สถานีโทรทัศน์ของทางการจีน เพื่อถ่ายทอดฟุตบอลโลกรอบสุดท้ายในปีนี้ ซึ่งมีผู้รับชมทั้งทางมือถือ และโทรทัศน์มากกว่า 180 ล้านเครื่อง
รายได้จากธุรกิจสื่อดิจิทัล และบันเทิง ขยายตัวขึ้นมาอยู่ที่ 903 ล้านดอลลาร์ในช่วงไม่กี่ไตรมาสที่ผ่านมา หรือคิดเป็นสัดส่วน 46%
คลาวด์ คอมพิวติ้ง
ยักษ์ใหญ่ค้าปลีกออนไลน์ของจีนรายนี้ ยังวางเดิมพันธุรกิจในอนาตบนคลาวด์ คอมพิวติ้ง ที่ทำรายได้ให้กับบริษัท 710 ล้านดอลลาร์ในไตรมาสที่แล้ว หรือเพิ่มขึ้น 93%
ในรายงานรายได้ล่าสุดนั้น ระบุว่า ลูกค้าของอาลีบาบา คลาวด์ รวมถึง อินเตอร์คอนติเนนตัล โฮเต็ลส์ กรุ๊ป เชนโรงแรมชื่อดังระดับโลก ที่นำเทคโนโลยีเข้ามาใช้ เพื่อให้ลูกค้าในจีน ที่จะเข้าพักในสามารถจองห้องได้เองตามความต้องการ และไชน่า คอมมูนิเคชัน คอนสตรัคชัน กรุ๊ป ที่นำเทคโนโลนี้เข้ามาใช้ เพื่อปรับปรุงการบริหารจัดการซัพพลายเชนของตัวเอง
อาหาร-โฆษณา
อาลีบาบายังรุกเข้าไปชิงส่วนแบ่งในอุตสาหกรรมจัดส่งอาหารของประเทศ ที่มียอดการใช้บริการเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง จากการที่ผู้คนหันมาสั่ง และจ่ายค่าอาหารกลางวัน และเย็น ผ่านทางแอพพลิเคชันโทรศัพท์
ช่วงต้นปีนี้ บริษัทยังเสร็จสิ้นการเข้าถือครองกิจการผู้นำในการบริการส่งอาหารของตลาดจีน “เอลดอทมี” ผ่านการทำข้อตกลงที่กำหนดมูลค่าของสตาร์ทอัพเซี่ยงไฮ้รายนี้ไว้สูงถึง 9,500 ล้านดอลลาร์
ในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา อาลีบาบายังเป็นแกนนำกลุ่มนักลงทุน ทุ่มเงินเกือบ 1,400 ล้านดอลลาร์ เพื่อถือหุ้น 10% ในแซดทีโอ เอ็กซ์เพรส ผู้ให้บริการส่งของแบบด่วน
ทั้งเมื่อเดือนที่แล้ว ยักษ์ใหญ่รายนี้ ได้จับมือเป็นพันธมิตรกับ “สตาร์บัคส์” เพื่อช่วยให้เชนกาแฟสัญชาติสหรัฐรายนี้ รับมือกับการแข่งขันจาก “ลักอิน คอฟฟี่” ซึ่งลูกค้าสามารถซื้อเครื่องดื่มสตาร์บัคส์ได้ ผ่านทางแอพของเอลดอทมี
อาลีบาบาเข้าลงทุนในร้านค้าปลีกแบบดั้งเดิมด้วย รวมถึง ซูเปอร์มาร์เก็ต ร้านขายสินค้าอิเล็กทรอนิคส์ และร้านเฟอร์นิเจอร์
นอกจากนี้ ในเดือนกรกฎาคม อาลีบาบายังรุกเข้าไปสู่ธุรกิจโฆษณา ด้วยการเข้าถือหุ้นข้างน้อยใน “โฟกัส มีเดีย” ผู้โฆษณาในพื้นที่กลางแจ้งของจีน เพื่อขยายการโฆษณาของบริษัท ให้กว้างไกลกว่าบนแพลตฟอร์มออนไลน์
