กว่าจะมาเป็น“กระทรวงพลังงาน” ต้องย้อนกลับไปเมื่อปี 2535 รัฐบาลได้จัดตั้ง คณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ เป็นหน่วยงานในระดับกรม สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี ทำหน้าที่ดูแลภาพรวมด้านพลังงานของประเทศ แต่เนื่องจากหน่วยงานด้านพลังงาน กระจายออกไปสังกัดในกระทรวงที่ต่างกัน ทำให้มีปัญหาการประสานงาน รัฐบาลนายกฯทักษิณ ชินวัตร (ขณะนั้น) มีมติเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2544 ให้จัดตั้ง “ทบวงพลังงาน”
ต่อมาเมื่อวันที่ 9 มกราคม 2545 ที่ประชุมร่วมระหว่างนายกรัฐมนตรี กับรองนายกรัฐมนตรี ที่กำกับการบริหารราชการแต่ละกระทรวง ทบวง รวม 5 ท่าน มีมติให้ยกระดับส่วนราชการ “ทบวงพลังงาน” เป็น “กระทรวงพลังงาน”
กระทั่งพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวงทบวง กรม พ.ศ. 2545 ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา จึงถือเป็นการก่อตั้ง กระทรวงพลังงาน อย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2545 หน้าที่หลัก การจัดหา พัฒนาและบริหารกิจการพลังงานให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ จึงได้ปรับโครงสร้างของส่วนราชการตามไปด้วย
มีการแต่งตั้งรัฐมนตรีว่าการขึ้น เพื่อบริหารและสั่งการกระทรวง ให้การดำเนินงานของกระทรวง เป็นไปอย่างมีเสถียรภาพ นายพงศ์เทพ เทพกาญจนา เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน คนแรก เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2545 (ครม.ทักษิณ 1) สิ้นสุดวาระ 8 กุมภาพันธ์ 2546
คนที่ 2 นายแพทย์พรหมินทร์ เลิศสุริย์เดช เริ่มวาระ 8 กุมภาพันธ์ 2546 สิ้นสุดวาระ 6 มกราคม 2548 (ครม.ทักษิณ 1)
คนที่ 3 นายวิเศษ จูภิบาล เริ่มวาระ 11 มีนาคม 2548 สิ้นสุดวาระ 19 กันยายน 2549 (ครม.ทักษิณ 2)
จากนั้นเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2549 เกิดการยึดอำนาจขึ้น โดย พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน อดีตผู้บัญชาการทหารบก หัวหน้าคณะปฏิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข (คปค.) ก่อนเปลี่ยนเป็นประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.) ผู้ทำรัฐประหารรัฐบาลนายทักษิณ ชินวัตร
ในยุคคมช. มี พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ เป็นนายกรัฐมนตรี โดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 4. คือ นายปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ เริ่มวาระ 9 ตุลาคม 2549 สิ้นสุดวาระ 6 กุมภาพันธ์ 2551
เมื่อสิ้นยุคคมช. เป็นรัฐบาลยุคที่ นายสมัคร สุนทรเวช เป็นนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 5 คือ พลโทหญิง พูนภิรมย์ ลิปตพัลลภ เริ่มวาระ 6 กุมภาพันธ์ 2551 สิ้นสุดวาระ 9 กันยายน 2551
มายุค นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 6 คือ นายวรรณรัตน์ ชาญนุกูล เริ่มวาระ 9 กันยายน 2551 สิ้นสุดวาระ 2 ธันวาคม 2551
ยุคที่ นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ เป็นนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 6/2 ยังคงเป็น นายวรรณรัตน์ ชาญนุกูล อีกสมัย เริ่มวาระ 20 ธันวาคม 2551 สิ้นสุดวาระ 9 สิงหาคม 2554
ยุค นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร เป็นนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 7 คือ นายพิชัย นริพทะพันธุ์ เริ่มวาระ 9 สิงหาคม 2554 สิ้นสุดวาระ 18 มกราคม 2555
จากนั้นก็มีการปรับครม.เกิดขึ้น นายพิชัย ถูกปรับออก เป็น นายอารักษ์ ชลธาร์นนท์ เข้ามาแทนเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 8 เริ่มวาระ 18 มกราคม 2555 สิ้นสุดวาระ 28 ตุลาคม 2555 ต่อจากนั้นปรับครม.อีกครั้ง นายพงษ์ศักดิ์ รักตพงศ์ไพศาล เข้ามาเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานแทนเป็นคนที่ 9 เริ่มวาระ 28 ตุลาคม 2555 สิ้นสุดวาระ 22 พฤษภาคม 2557
ระหว่างทางเมื่อ 22 พฤษภาคม 2557 เกิดการปฎิวัติขึ้นโดย คณะรักษาความสงบแห่งชาติ หรือ คสช. มี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นหัวหน้าคณะรัฐประหารคณะนี้ครองอำนาจเป็นระยะเวลายาวนานมากกว่า 5 ปี 1 เดือน 3 สัปดาห์ 3 วัน นับเป็นอันดับ 3 รองจากคณะรัฐประหารของ จอมพลถนอม กิตติขจร และจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน ของรัฐบาลคสช.ที่มี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรี คือ นายณรงค์ชัย อัครเศรณี เป็นรัฐมนตรีคนที่10 เริ่มวาระ 30 สิงหาคม 2557 สิ้นสุดวาระ 19 สิงหาคม 2558
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 11 พล.อ.อนันตพร กาญจนรัตน์ เริ่มวาระ 19 สิงหาคม 2558 สิ้นสุดวาระ 23 พฤศจิกายน 2560
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 12 นายศิริ จิระพงษ์พันธ์ เริ่มวาระ 23 พฤศจิกายน 2560 สิ้นสุดวาระ 10 กรกฎาคม 2562
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 13 นายสนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ เริ่มวาระ 10 กรกฎาคม 2562 สิ้นสุดวาระ 15 กรกฎาคม 2563
ล่าสุดรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานคนที่ 14 นายสุพัฒนพงษ์ พันธ์มีเชาว์ เริ่มวาระ 5 สิงหาคม 2563
มาถึงวันนี้กระทรวงพลังงาน กำลังเดินทางมาถึงห้วงเวลาเกือบ 18 ปีเต็มแล้ว มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแล้วถึง 14 คน เช่นเดียวกับปลัดกระทรวงที่มีมาแล้วถึง 9 คน
1. นายเชิดพงษ์ สิริวิชช์ เริ่ม 21 ตุลาคม 2545-30 กันยายน 2549
2. นายพรชัย รุจิประภา เริ่ม 1 ตุลาคม 2549-30 กันยายน 2553
3. นายณอคุณ สิทธิพงศ์ เริ่ม 1 ตุลาคม 2553-30 กันยายน 2556
4. นายสุเทพ เหลี่ยมศิริเจริญ เริ่ม 1 ตุลาคม 2556-26 มิถุนายน 2557
5. นายอารีพงศ์ ภู่ชอุ่ม เริ่ม 27 มิถุนายน 2557-24 พฤษภาคม 2558
6. นายคุรุจิต นาครทรรพ เริ่ม 9 มิถุนายน 2558-30 กันยายน 2558
7. นายอารีพงศ์ ภู่ชอุ่ม เริ่ม 1 ตุลาคม 2558-30 กันยายน 2560
8. นายธรรมยศ ศรีช่วย เริ่ม 1 ตุลาคม 2560-30 กันยายน 2561
9. นายกุลิศ สมบัติศิริ เริ่ม 1 ตุลาคม 2561-ปัจจุบัน
- สำนักงานปลัดกระทรวงพลังงาน
- กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน
- กรมธุรกิจพลังงาน
- กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ
- สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน
- สถาบันบริหารกองทุนพลังงาน (องค์การมหาชน)
- สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน
2 หน่วยงานรัฐวิสาหกิจ
- บริษัท ปตท.จำกัด (มหาชน)
- การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย(กฟผ.)
ถึงแม้จะมี 2 องค์กรรัฐวิสาหกิจในการกำกับดูแล แต่ความยิ่งใหญ่ไม่น้อยทีเดียว เพราะทั้ง 2 องค์กรมีบริษัทอยู่ในเครือไม่น้อยทีเดียว โดยเฉพาะธุรกิจด้านพลังงาน วันนี้กระทรวงพลังงาน กำลังกลายเป็นกระทรวง“เนื้อหอม” ที่ใครๆก็อยากจะเข้ามานั่งเป็นรัฐมนตรี เป็นกระทรวงเกรดเอ ส่วนเกี่ยวข้องทั้งภาคเอกชนและประชาชน แต่ที่น่าจับตาเราต้องรอดูว่า การเมืองจะใช้ฐานเงินจากกองทุน ของหน่วยงานในสังกัดกระทรวง ทำโครงการเพื่อพรรคการเมืองจริงหรือไม่ เรื่องนี้ต้องติดตาม ทำไมใครๆถึงอยากมาอยู่กระทรวงพลังงาน สำคัญที่สุดในอนาคตกระทรวงนี้ยังจะยิ่งใหญ่อีกต่อไปหรือไม่!!
อ่านข่าวเพิ่มเติม
