เนคเทค พัฒนา Aqua-IoT ยกระดับผู้ประกอบการสัตว์น้ำด้วยเทคโนโลยีไอโอที ประเดิมบ่อเลี้ยงกุ้งภาคตะวันออก ส่งเสริมอุตสาหกรรมเลี้ยงสัตว์น้ำ
ดร.พนิตา พงษ์ไพบูลย์ รองผู้อำนวยการ ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (อว.) เปิดเผยว่า เนคเทค พัฒนา Aqua-IoT เทคโนโลยี เพื่อส่งเสริมอุตสาหกรรมเลี้ยงสัตว์น้ำอย่างยั่งยืน
ทั้งนี้ เทคโนโลยี Aqua-IoT เป็นระบบตรวจสอบสภาพบ่อเพาะเลี้ยง ทั้งทางกายภาพ เคมี และชีวภาพด้วยเทคโนโลยีไอโอที เพื่อช่วยเฝ้าระวัง ช่วยส่งเสริมศักยภาพในการผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ แก้ไขปัญหาอย่างทันท่วงที และวางแผนป้องกัน เพื่อลดความเสี่ยง ต่อความสูญเสีย ที่อาจเกิดขึ้นจากสภาวะต่าง ๆ ในบ่อเลี้ยงได้
ที่มาของโครงการดังกล่าว เนื่องจากในปี 2553 ประเทศไทย เกิดวิกฤติสภาวะตายด่วนของกุ้งทะเล (Shrimp Early Mortality Syndrome: EMS) ทำให้ไทยตกอันดับจากที่ 1 ของการส่งออกกุ้งและร่วงหล่นลงมาต่อเนื่องหลายปี ทำให้อัตราการเจริญเติบโต GDP ของภาคการประมงและอัตราการเจริญเติบโตมูลค่าธุรกิจของสหกรณ์ประมงมีอัตราการหดตัว
“โดยเฉพาะในช่วงปี 2557 มีอัตราการหดต่ำสุด เนื่องจากต้นทุนที่สูงขึ้นจากราคาน้ำมัน ปัญหาจากโรคตายด่วน ในกุ้งทะเล จนกระทั่งปี 2558 แม้สถานการณ์เริ่มดีขึ้น แต่ผลผลิตยังไม่ถึงเป้าหมายในปัจจุบัน” ดร.พนิตากล่าว
สาเหตุเนื่องจาก การขาดความรู้ทางวิชาการ ของเกษตรกรผู้เพาะเลี้ยง ในการบริหารจัดการฟาร์ม และการจัดการระบบแบบครบวงจร ส่งผลต่อความยั่งยืนของอาชีพเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ รวมถึงการสนับสนุนอย่างไม่ต่อเนื่องของหน่วยงานต่าง ๆ
เนคเทค จึงได้ดำเนินงานโครงการระบบและเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์สำหรับสัตว์น้ำ Giga Impact Initiative (GII) ภายใต้ยุทธศาสตร์ 1.7 การเร่งรัดใช้ประโยชน์จากงานวิจัย โดยทีมวิจัยเทคโนโลยีสมองกลฝังตัว กลุ่มวิจัยระบบอัจฉริยะ และ กลุ่มวิจัยอุปกรณ์สเปกโทรสโกปีและเซนเซอร์ ได้ทดสอบและปรับปรุงระบบให้เหมาะสมกับสภาพการใช้งานในพื้นที่จริงมาโดยตลอด
ขณะเดียวกัน ล่าสุดได้ขยายผลสู่โครงการยกระดับผู้ประกอบการสัตว์น้ำ ด้วยระบบติดตามแจ้งเตือนสภาพบ่อเพาะเลี้ยงทั้งทางกายภาพเคมีและชีวภาพด้วยเทคโนโลยี IoT (Aqua-IoT ) ในพื้นที่ภาคตะวันออก
เทคโนโลยี Aqua-IoT ประกอบไปด้วย 4 เทคโนโลยี ได้แก่
1. ระบบตรวจวัด ติดตาม แจ้งเตือน ค่าออกซิเจน (DO) ที่ละลายในน้ำแบบทันท่วงที รวมทั้งสถานีวัดอากาศ (Weather Station)
ประกอบไปด้วยอุปกรณ์เซนเซอร์ และอุปกรณ์ชุดรับส่งสัญญาณ ค่าการตรวจออกซิเจน ที่ละลายในน้ำ (DO) ค่าอุณหภูมิของน้ำในบ่อเลี้ยง (Temp) และค่าความเป็นกรดด่างของน้ำในบ่อเลี้ยง (pH) ส่งข้อมูลขึ้น คลาวด์ ผ่านอุปกรณ์ไอโอที ตรวจวัดค่าออกซิเจนละลายตลอด 24 ชั่วโมง ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคจากการที่ระดับที่ออกซิเจนต่ำกว่าระดับที่เหมาะสม
นอกจากนี้ ยังมีสถานีวัดอากาศ ที่ใช้วัดความเร็วลม ทิศทางลม ปริมาณน้ำฝน และปริมาณแสง เพื่อที่จะนำข้อมูลมาวิเคราะห์ โดยข้อมูลเหล่านี้จะถูกส่งผ่านทางแอปพลิเคชั่นทุก 5 นาที ซึ่งอุปกรณ์ตรวจวัดค่าออกซิเจนละลายน้ำที่เนคเทคพัฒนาขึ้นนี้ สามารถทำความสะอาดหัววัดออกซิเจนแบบอัตโนมัติ โดยตั้งเวลาให้ทำความสะอาดไว้วันละ 1 ครั้ง
พร้อมกันนี้ ยังบันทึกข้อมูลการทำงานและค่าการตรวจวัด ทำให้สามารถวิเคราะห์และปรับปรุงการเลี้ยงในรอบถัด ๆ ไปได้สะดวก, แจ้งเตือนทันทีเมื่อเกิดเหตุการณ์ผิดปกติ ผ่านข้อความ SMS ทางโทรศัพท์ พร้อมติดตามข้อมูลการตรวจวัดได้ทันทีผ่านทางโทรศัพท์ และมีระบบไฟฉุกเฉินหน้าบ่อเตือนค่าออกซิเจนละลายต่ำ
2. ระบบกล้องตรวจจุลชีวขนาดเล็กในน้ำ
อุปกรณ์ที่ช่วยในการตรวจสภาพทางกายภาพของสัตว์น้ำหรือสิ่งต่าง ๆ ที่มีขนาดเล็กที่ตาเปล่ามองเห็นไม่ชัดหรือมองไม่เห็น ทำให้สังเกตเห็นความปกติหรือผิดปกติต่าง ๆ ของสัตว์น้ำวัยอ่อนขนาดเล็กได้ รวมไปถึงปรสิต ที่อาจเกาะอยู่ภายนอกตัวสัตว์น้ำ หรือจุลชีพขนาดเล็กใน บ่อเพาะเลี้ยง ได้ โดยสามารถแสดงผลบนหน้าจอคอมพิวเตอร์ผ่านการเชื่อมต่อ USB
3. ระบบอ่านค่าสารเคมีแทนการดูด้วยตาสำหรับตรวจคุณภาพ น้ำบ่อเลี้ยง
เป็นอุปกรณ์ตรวจสอบคุณภาพของสารเคมีในน้ำแทนการอ่านค่าสีด้วยตาเปล่าบนกระดาษเทียบสี เพื่อป้องกันความผิดพลาดในการตรวจวัดคุณภาพน้ำ ทั้งก่อนและระหว่างการเพาะเลี้ยง รวมไปถึงน้ำที่จะระบายทิ้ง จาก บ่อเพาะเลี้ยง เพื่อจัดการดูแล แก้ไข อย่างถูกต้อง แม่นยำ พร้อมบันทึกข้อมูลและดูข้อมูลเพื่อการวิเคราะห์ต่าง ๆ ได้
4. ระบบตรวจรูปแบบของจุลินทรีย์ใน การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
เป็นระบบที่ใช้ในการตรวจดูสภาวะทางชีวภาพของ บ่อเพาะเลี้ยง โดยการตรวจดูรูปแบบการเติบโตของจุลินทรีย์ในบ่อเลี้ยงหรือโปรไบโอติกในสภาวะอาหารเลี้ยงเชื้อที่จำลองสภาวะ บ่อเพาะเลี้ยง ในแบบต่าง ๆ สามารถติดตามการเจริญเติบโตของจุลชีพแบบต่อเนื่อง ทั้งในตัวอย่าง ดินหรือเลน ในน้ำของ บ่อเพาะเลี้ยง ทั้งก่อน ระหว่าง และหลังการเลี้ยง รวมไปถึงการตรวจการทำงานของจุลินทรีย์หรือโปรไบโอติกที่จะเติมลงไปใน บ่อเพาะเลี้ยง ในสภาวะต่าง ๆ
ล่าสุด เทคโนโลยี Aqua-IoT ได้ติดตั้ง และใช้งานพื้นที่จังหวัดตราด จันทบุรี ระยอง ชลบุรี ฉะเชิงเทรา จำนวน 15 ฟาร์ม ที่ผ่านการคัดเลือกโดยคณะกรรมการโครงการ อาทิ ลูกกระต่ายฟาร์ม อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี ซึ่งป็นฟาร์มเพาะเลี้ยงกุ้งแบบครบวงจร เจริญดีฟาร์ม อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี ฟาร์มระบบลอย-สมัยใหม่ โดย Smart Farmer และมานพฟาร์ม อำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี ฟาร์มเพาะเลี้ยงกุ้งตามวิถีธรรมชาติ
อ่านข่าวเพิ่มเติม
- แนะเกษตรกรไทยใช้ ‘ไอโอที’ พลิกวิกฤติ ชิงตลาดแสนล้าน
- ซีอีโอ ‘เสียวหมี่’ ลั่นทุ่มทุนกว่า 2 แสนล้านใน 5 ปี ลุย ‘5G-เอไอโอที’ เต็มสูบ
- ภัยไซเบอร์ยังป่วนหนัก ‘คลาวด์-ไอโอที’ เป้าหมายโจมตีปีนี้