หนังโลกอนาคต เรื่องแรก ที่คุณดูคือเรื่องอะไรคะ
เคยคิดเล่นๆ ไหมว่า โลกในอนาคตของจริงจะเป็นอย่างไร จะเปลี่ยนแปลงไปมากน้อยขนาดไหน ย้อนไปปี 1977 บางคนอาจจะจินตนาการไปถึงการออกไปนอกโลกแบบ Star Wars ในปี 2001 หลายคนคงจะคิดไปถึงโลกที่เต็มไปด้วยเทคโนโลยีและหุ่นยนต์เหมือนในหนังเรื่อง A.I. Artificial Intelligence ในวันที่บ้านของคุณเต็มไปจักรกลอัจฉริยะ ไม่ว่าจะเป็นการทำสวน งานบ้าน หรือแม้แต่เพื่อนเล่นของลูกคุณ แต่มีอยู่หนึ่งอย่างที่หนังทำนายไว้ว่าสิ่งประดิษฐ์เหล่านั้นยังทำแทนคนไม่ได้
ดิฉันเคยคิดว่า เรื่องราวดังกล่าวเป็นเรื่องไกลตัวมาก ๆ ต้องใช้เวลานานเป็นร้อย ๆปีกว่าจะเป็นจริงเสียอีก
แต่พอรู้ตัวอีกที เห็นความรวดเร็วในการคิดค้นและพัฒนาเทคโนโลยีต่าง ๆ ก็เชื่อได้ว่าเรื่องราวที่กล่าวมาข้างต้นคงไม่ไกลเกินตัวเรา และมันกำลังเกิดขึ้นแล้ว ด้วยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่มีอยู่ในปัจจุบัน ทำให้ชีวิตเราสบายขึ้นมาก แต่ในขณะเดียวกันก็มีผลต่อการทำงานของเราเช่นกัน
ลองมองย้อนกลับไปในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา คุณเดินเข้าธนาคารกี่ครั้ง มีใครมากกว่า 3 ครั้งไหมคะ คำตอบคือไม่ ยกเว้นคุณทำงานที่ธนาคาร เพราะทุกวันนี้เราใช้จ่ายผ่านระบบ Internet Banking/Mobile Banking กันทั้งนั้น ไม่ว่าจะเป็นการโอนเงิน ซื้อของ เติมเงินเกม รวมถึงจ่ายบิลต่าง ๆ ซึ่งล้วนแต่อำนวยความสะดวกให้เรามากขึ้น จนถึงขนาดมีบางธนาคารประกาศไม่รับจ่ายบิลที่เคาน์เตอร์แล้วด้วยซ้ำ
เท่านั้นยังไม่พอ ตอนนี้ 7-11 ก็ยังได้รับอนุมัติจากธนาคารแห่งประเทศไทยให้เป็น Banking Agent อีกด้วย พอเห็นอย่างนี้แล้วก็อดกังวลแทนคนทำงานทั้งหลาย ไม่ได้ ที่น่าตกใจคือ ธนาคารเป็นแค่ตัวอย่างเดียวเท่านั้นนะคะ
เมื่อโลกเปลี่ยนไป การทำงานของเราก็ย่อมต้องเปลี่ยนเช่นกัน บริษัท สลิงชอท กรุ๊ป จำกัด ได้ทำการศึกษาเรื่อง Future Skills โดยคุณชโลธร แจ่มจำรัส ผู้ที่ศึกษาเรื่องนี้ได้ให้ข้อมูลไว้ใน Whitepaper อย่างน่าสนใจว่า ในการที่จะพัฒนาผู้นำไทยไปสู่มาตรฐานโลกนั้น ทักษะของคนจะต้องได้รับการอัพเกรด เพราะเรากำลังก้าวเข้าสู่โลกดิจิทัลอย่างรวดเร็ว
เทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ ๆ ได้รับการออกแบบและนำมาใช้แทนคน อย่างรถยนต์ที่ไร้คนขับของ Google เทคโนโลยี 3D Printing หรือแม้กระทั่งการใช้โดรนเพื่อขนส่งสินค้าแทนพนักงานขับรถ เป็นต้น ส่งผลให้เราต้องพัฒนาทักษะเพื่อยกระดับความรู้ ความสามารถให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น
งานวิจัยล่าสุดของ Nesta พบว่า แม้ว่าในอนาคตจะมีงานบางส่วนเท่านั้น ที่แทนที่ได้ด้วยระบบ Automation แต่ลักษณะการทำงานและหน้าที่ส่วนใหญ่จะเปลี่ยนแปลงไป ดังนั้นเพื่อให้ไม่เป็นคนตกยุค เราจึงจำเป็นต้องมีทักษะแห่งโลกอนาคต
จริง ๆ แล้วทักษะแห่งโลกอนาคตหรือ Future Skills ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่เป็นเรื่องที่มีการพูดถึงมาก ๆ มาตั้งแต่ปี 2013 ซึ่งหลายสถาบันได้มีการสำรวจและวิจัยกันอย่างแพร่หลาย ไม่ว่าจะเป็น World Economic Forum OECD Nesta และ Oxford University ซึ่งแต่ละที่ก็ระบุ Future Skills ต่างกัน
แต่หากเรารวบรวมทักษะเหล่านั้นจากหลายงานวิจัยที่เชื่อถือได้ และสรุปเป็นทักษะจำเป็นสำหรับโลกอนาคต จะพบว่ามี 6 ทักษะด้วยกัน ได้แก่
- Creative Conceptions หรือ ความสามารถในการจินตนาการบนข้อมูล คิดไอเดียและทางเลือกใหม่ ๆ มากกว่าหนึ่งทางในหัวข้อหรือสถานการณ์ต่าง ๆ ที่ กำลังเผชิญอยู่
- Logical Investigation หรือ ความสามารถในการคิดได้ในแบบของตัวเอง โดยเริ่มตั้งแต่มีความรู้ จำได้ เข้าใจ ใช้ได้ จนกระทั่งคิดใหม่ได้แบบมีจุดยืนของตัวเอง บนพื้นฐานของข้อมูลและความสมเหตุสมผล
- Wicked-Problem Self-Efficacy หรือ ความสามารถในการคิดรอบด้าน แก้ปัญหาซับซ้อนเป็นปม ไม่มีทางออกเดียวตายตัว โดยใช้ข้อมูลแวดล้อมมากกว่าหนึ่งอย่างมาประมวลผล และลงมือแก้ปัญหาทีละชั้น
- Connectedness หรือ ความสามารถในรู้เขารู้เรา มีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นจนสามารถรับรู้และรับมือกับปฏิกิริยาโต้ตอบ พฤติกรรม รูปแบบความสัมพันธ์ และรูปแบบการกระทำของผู้อื่นได้
- Virtual Collaboration หรือ ความสามารถในการสร้างทีมทั้ง Online และ Offline ได้ เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่คาดหวัง โดยเปลี่ยนข้อจำกัดด้านเวลาและสถานที่ทำงานให้เป็นจุดแข็ง
- Life Long Experimentation หรือ ความสามารถในการเรียนรู้ตลอดเวลาด้วยความสมัครใจและทุ่มเท ทั้งที่เกี่ยวกับชีวิตส่วนตัวและชีวิตการทำงาน
ทีนี้ลองประเมินตัวเองกันดูไหมคะว่าเรามีทักษะเหล่านี้มากน้อยแค่ไหน
หากยังไม่มั่นใจและอยากอัพเกรดทักษะตัวเอง ฉบับหน้าเราจะมาเจาะลึกเกี่ยวกับทักษะแต่ละตัว พร้อมกับให้แนวทางในการสร้างทักษะแต่ละด้านกันต่อไป ติดตามกันต่อนะคะ
