Startup

เมื่อ ‘อาลีบาบา’ ปักธงอีอีซีไทย ส่อง ‘โอกาส วิกฤติ และการปรับตัว’

เมื่อเดือนสิงหาคม 2562 อาลีบาบา โดย แจ็ค หม่า ได้ตัดสินใจลงทุน 13,480 ล้าน จัดตั้งศูนย์กระจายสินค้าอัจฉริยะในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (EEC) ประเทศไทย พร้อมทั้งลงนามบันทึกความร่วมมือ 4 ด้าน ได้แก่ การใช้อีคอมเมิร์ซเพื่อส่งออกสินค้าเกษตรและโอทอป, การพัฒนาเอสเอ็มอีเพื่อเข้าสู่ตลาดอีคอมเมิร์ซ, การใช้แพลตฟอร์มออนไลน์เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวในเมืองรอง และ การลงทุน สมาร์ท ดิจิทัล ฮับ

แจ็ค หม่า1
แจ็ค หม่า

ความยิ่งใหญ่ของ อาลีบาบา ไม่ว่าจะเป็น การเป็น แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซรายใหญ่จากประเทศจีนที่โลดแล่นในวงการ อีคอมเมิร์ซกว่า 20 ปี รวมไปถึงการมีธุรกิจอื่นๆ ในเครือมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ธุรกิจคลาวด์คอมพิวติ้ง สื่อและบันเทิง เทคโนโลยีและนวัตกรรมอื่นๆ ไปจนถึง เหอหม่า (Hema Stores) ซูเปอร์มาร์เก็ตไร้เงินสดที่ผสานโลกออนไลน์และออฟไลน์เข้าไว้ด้วยกัน และ บริการด้านโลจิสติกส์ คือ ไช่เหนี่ยว ที่มีถึง 5 แห่งได้แก่ หางโจว-จีน ดูไบ-สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ กัวลาลัมเปอร์-มาเลเซีย ลีเกอ-เบลเยี่ยม และมอสโก-รัสเซีย

การเข้ามาลงทุนจัดตั้งศูนย์กระจายสินค้าอัจฉริยะของอาลีบาบา ถือเป็นการลงทุนโครงการหนึ่งใน อีอีซี เท่านั้น และคาดหวังว่าการเข้ามาของอาลีบาบาจะช่วยกระตุ้นการค้า การลงทุน ให้กับเศรษฐกิจของประเทศไทยได้อีกทาง ซึ่งโครงการศูนย์กระจายสินค้าดังกล่าว มีขนาด 200,000 ตารางเมตร พัฒนาโดยบริษัท ดับบลิวเอชเอ คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) และเตรียมส่งมอบให้อาลีบาบาช่วงกันยายน 2562

ด้วยความยิ่งใหญ่ของ อาลีบาบา การเข้ามาปักธงธุรกิจกระจายสินค้าในประเทศไทย จึงทำให้เกิดแรงกระเพื่อมอย่างมากในวงการอีคอมเมิร์ซเมืองไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พ่อค้าคนกลาง ซึ่งปกติอาศัยการนำเข้าสินค้าจากประเทศจีนมาขายให้กับผู้บริโภคชาวไทย

แหล่งสินค้า

นั่นเพราะ การจัดตั้งศูนย์กระจายสินค้าของอาลีบาบาในไทย จะทำให้เกิดเพิ่มสินค้าข้ามพรมแดน (Cross Border) จากจีนทะลักเข้ามาในไทยจำนวนมหาศาล อ้างอิงข้อมูลจาก Priceza แพลตฟอร์มเพื่อการค้นหาสินค้า และบริการเปรียบเทียบราคา ซึ่งเก็บข้อมูลของสินค้าจากต่างประเทศ (Cross Border) เปรียบเทียบกับ สินค้าภายในประเทศ (Local) ระหว่างวันที่ 1 มกราคม – 30 มิถุนายน 2562 พบว่า ในแพลตฟอร์ม Priceza มีสัดส่วนสินค้าข้ามพรมแดน 58% ในขณะที่มีสินค้าโลคอล 42% จากจำนวนสินค้าราวๆ 50 ล้านชิ้น โดยสินค้าข้ามพรมแดน ส่วนใหญ่นั้นเป็นสินค้าจากประเทศจีน

นอกจากนี้ ภาษี ยังเป็นอีกหนึ่งความกังวลถึงความได้เปรียบ เสียเปรียบ ของผู้ประกอบการชาวไทย เมื่ออาลีบาบามาตั้งศูนย์กระจายสินค้าใน อีอีซี กลายเป็นว่าอาลีบาบาสามารถนำสินค้าเข้ามาล็อตใหญ่ ซึ่งจะถือว่าอยู่ในเขตปลอดอากรสินค้าที่มีมูลค่าต่ำกว่า 1,500 บาท จะไม่เสียภาษีนำเข้าและภาษีมูลค่าเพิ่ม จากเดิมที่ต้องมีพ่อค้าคนกลาง ตอนนี้สินค้าจีนมาขายถึงมือผู้บริโภคได้โดยตรงผ่านเว็บไซต์อีมาร์เก็ตเพลสในเครืออย่าง ลาซาด้า (Lazada) ที่มีฐานความนิยมจากผู้บริโภคชาวไทยต่อเนื่องมาหลายปี

นอกจากนี้ ยังส่งผลให้การจัดส่งสินค้าทำได้รวดเร็วขึ้น จากปกติเวลาที่สั่งซื้อสินค้าจากจีนจะใช้เวลาอย่างน้อย 7 – 14 วัน ในการผ่านกระบวนการต่างๆ แต่เมื่อมีศูนย์กระจายสินค้าในไทย จะช่วยย่นระยะเวลาในการจัดส่งสินค้าให้ลดลงเหลือ 1 – 3 วัน ได้

เสี่ยง1

สิ่งสำคัญคือ ระบบนิเวศอาลีบาบา การจัดตั้งศูนย์กระจายสินค้าไม่ได้มีผลต่ออีคอมเมิร์ซเท่านั้น หากกล่าวถึงระบบนิเวศอีคอมเมิร์ซ หรือ E-Commerce Ecosystem จะมีเรื่องของ ระบบการชำระเงิน (E-Payment) ระบบขนส่ง (E-Logistics) เข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องเสมอ ซึ่งธุรกิจของอาลีบาบาเองนั้นเรียกได้ว่าครอบคลุมทั้งระบบชำระเงินอย่าง อาลีเพย์ ระบบขนส่งอย่างไช่เหนี่ยว หากระบบนิเวศไม่สมดุล เรียกได้ว่าเกิดการผูกขาดตลาดเจ้าใดเจ้าหนึ่ง (Monopoly) จะเกิดการต่อรองและมีอิทธิพลมากเกินไป

ดังนั้น เมื่อหลายธุรกิจของอาลีบาบาเข้ามาในไทย สิ่งสำคัญที่ภาครัฐ และภาคเอกชน จะต้องคำนึงถึงคือการสร้างตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (Perfect Competition Market) ซึ่งในตลาดจะต้องมีผู้เล่นหลายรายเพื่อแข่งขันกันได้อย่างเสรี

แล้วผู้ประกอบการไทยจะเดินเกมต่ออย่างไร

1. สินค้า คุณภาพ เอกลักษณ์ ไม่ซ้ำใคร

ผู้ประกอบการต้องปรับตัวให้ขายได้ในทุกสถานการณ์ เรื่องของสินค้ามีความสำคัญและเป็นหัวใจหลักของการทำธุรกิจ ดังนั้น คุณภาพของสินค้า จึงเป็นแกนหลักที่จะนำมาเป็นข้อได้เปรียบในการขายสินค้าทั้งในประเทศ และต่างประเทศ เรื่องต่อมาคือ เอกลักษณ์ เพื่อครองใจลูกค้า และสร้างโอกาสเหนือคู่แข่ง ซึ่งเชื่อว่าผู้ประกอบการไทยมีศักยภาพในการเป็นผู้ผลิตสินค้าไทยที่มีคุณภาพ และตอบโจทย์ลูกค้าได้ไม่ยากนัก

เสี่ยง

กรณีพ่อค้าคนกลางจะทำอะไรได้บ้าง

ข้อมูลของ Priceza เมื่อปลายปี 2561 ที่ผ่านมา อ้างถึงประเภทสินค้าข้ามพรมแดน และ โลคอล ที่ขายอยู่ในมาร์เก็ตเพลสรายใหญ่ในไทย พบว่า ประเภทสินค้าที่มีจำนวนสินค้ามากที่สุด ได้แก่ 1. สินค้ากลุ่มกีฬา 2. สินค้าเพื่อสัตว์เลี้ยง 3. เครื่องประดับ 4. อะไหล่ยานยนต์ 5. สินค้าเพื่อความบันเทิงภายในบ้าน

หากพ่อค้าคนกลางมีแนวคิดที่จะหาสินค้ากลุ่มดังกล่าวมาขายแข่งกับสินค้าข้ามพรมแดน จะต้องใช้กลยุทธ์เรื่องราคา และการบริการเข้ามาร่วมด้วย แต่ถ้าลองหาสินค้าที่ยังมีจำนวนไม่มากมาขายบนมาร์เก็ตเพลสบ้าง จะเป็นสินค้าประเภทดังต่อไปนี้ 1. สินค้าอุปโภค บริโภค 2. สินค้าเพื่อสุขภาพและความงาม 3. เครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้าน 4. อุปกรณ์ และเครื่องมือต่างๆ 5. สมาร์ทโฟน และแท็บเล็ต

จะเห็นได้ว่า โอกาสของพ่อค้าคนกลางยังพอจะมีช่องทางในการขายสินค้าแบบซื้อมาขายไปได้อยู่ เพียงเลือกประเภทสินค้าที่สินค้าข้ามพรมแดน ยังเข้ามาตีตลาดไม่ได้เท่านั้น

นอกจากนี้ ยังควรให้ความสำคัญกับการเพิ่มบริการ เพิ่มมูลค่า สร้างความประทับใจ โดยใช้ความได้เปรียบของผู้ประกอบการไทย ในเรื่องของบริการที่สามารถควบคุมคุณภาพได้มากกว่าการสั่งซื้อสินค้าจากต่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็นบริการ ส่งด่วน, ส่งฟรี, รับประกันคุณภาพสินค้า, เปลี่ยนคืนสินค้า, ลองสินค้าก่อนได้, การันตีความพอใจ, เจ้าหน้าที่บริการลูกค้า, บริการเก็บเงินปลายทาง และสั่งออนไลน์ รับสินค้าใกล้บ้าน เป็นต้น

แนะวิธีปรับตัว

ขณะเดียวกัน ควรขยายช่องทางการขายให้ครอบคลุม ไม่ว่าจะเป็น การขายผ่านหน้าร้าน เฟซบุ๊ก อินสตาแกรม ไลน์ มาร์เก็ตเพลส และเว็บไซต์ของตัวเอง เป็นต้น ปัจจุบันคำว่า ออมนิชาแนล (Omni-Channel) เริ่มเห็นเป็นรูปเป็นร่างมากขึ้น พื้นฐานคือการเชื่อมโยงทุกช่องทางเข้าไว้ด้วยกัน เช่น เมื่อสั่งซื้อสินค้าผ่านออนไลน์ สามารถไปรับสินค้าที่หน้าร้านได้ โดยที่มีข้อมูลเหมือนกัน

สังเกตว่าช่องทางการขายส่วนใหญ่นั้น ผู้ประกอบการจะต้องอาศัยแพลตฟอร์มอื่นในการขายสินค้า มีเพียงเว็บไซต์ของตัวเองเท่านั้นที่จะช่วยให้ผู้ประกอบการได้ข้อมูลเชิงลึกของลูกค้า และนำมาใช้ประโยชน์เพื่อต่อยอดในหลายๆเรื่อง ได้แก่ การบริการ การพัฒนาสินค้าใหม่ การแนะนำสินค้าให้ตรงกับไลฟ์สไตล์ของลูกค้า และอื่นๆ ทั้งหมดนี้เพื่อมอบประสบการณ์ที่ดีให้กับลูกค้า เป็นการสร้างฐานลูกค้าได้อีกทางหนึ่ง

การเข้ามาของอาลีบาบานั้นจะไม่ใช่เรื่องที่ต้องกังวลถ้าผู้ประกอบการไทยสามารถปรับกลยุทธ์ให้พร้อมรับมือได้ทันท่วงที ประกอบกับการไม่หยุดเรียนรู้ถือเป็นคุณลักษณะสำคัญที่ช่วยให้ผู้ประกอบการไทยปรับตัวและสร้างยอดขายได้ในทุกสถานการณ์

ขอบคุณข้อมูลและภาพจาก : Priceza Insights

Avatar photo